Kor Mollema: 'Verbeterd auditmodel nodig'
Bij zijn afscheid als parttime hoogleraar EDP-auditing aan de Erasmus Universiteit heeft Kor Mollema op 18 januari gepleit voor een 'verbeterd auditmodel voor de toekomst'. Hij deed dit aan de hand van zes stellingen.
Kernpunt in Mollema's visie is dat sinds het ontstaan van het accountantsberoep de automatisering een enorme vlucht heeft genomen. "Zij is als het ware het ‘woonhuis' van de interne controle geworden", aldus Mollema in zijn afscheidsrede.
Een logische ontwikkeling zou volgens hem zijn geweest dat de audit zich steeds meer op de administratieve organisatie, met inbegrip van de informatietechnologie, zou richten. Maar vanwege de verregaande omscholing die dat vereiste is die noodzakelijke IT-oriëntatie volgens hem uitgebleven. "Zo ontstond de NOREA als zusterorganisatie van het NIVRA. Inmiddels heeft het EDP-auditberoep zich zonder enige wettelijke rugdekking een stevige plaats in de samenleving weten te veroveren."
Daar komt nog bij dat de jaarrekening als relevant document volgens Mollema "passé" is. "De informatiestromen worden geleidelijk aan realtime en een jaarverslag dat maanden na het oudejaar verschijnt is als de krant van vorige week. De accountant zal zijn controle op deze dynamiek moeten aanpassen. Daarbij is het controleren van cijfertjes even onbegonnen als zinloos werk."
Het auditvak in brede zin doet volgens Mollema te weinig onderzoek naar haar eigen effectiviteit. "Er zijn veel commerciële belangen gemoeid met het in standhouden van het bestaande. Maar geldt hetzelfde niet voor de geneeskunde? Toch is onderzoek naar de effectiviteit van geneeswijzen en -middelen goede praktijk."
Het auditmodel voor de toekomst heeft uitdrukkelijk een multidisciplinair karakter, stelt Mollema. "Daarbij zijn verschillende soorten auditors nodig. De basisauditor, tevens lead-auditor, geeft de audit daadwerkelijk vorm. Daarnaast zijn gespecialiseerde auditors nodig, zoals accountants en juristen met een grote kennis van internationale accountingprinciples en IT-auditors gespecialiseerd in ERP, internetapplicaties en grote computersystemen. Maar ook interne auditors gespecialiseerd in logistiek en complexe producten. En juridisch onderlegde compliance-auditors.
"Dat hieraan een complex omscholingstraject hangt behoeft geen betoog," benadrukt de scheidend hoogleraar. Mollema was jaren lang controller van het financiële conglomeraat Fortis en later general auditor van dezelfde onderneming.
De zes stellingen van Mollema:
- Meer voorschriften geven het métier wel even meer gewicht maar dragen niet bij aan de effectiviteit;
- Een belangrijk onderdeel van dat beroep is het auditobject en de manier waarop dat wordt onderzocht;
- Haast even belangrijk is dat de audit in al zijn verschillende vormen zich als één métier presenteert;
- De verwachtingskloof kan het snelst worden verkleind door de pretentie te verlagen en alternatieven aan te reiken;
- De basis voor het creëren van een echte toekomst ligt in het doen van objectief onderzoek naar de toegevoegde waarde van het beroep;
- Het voorgaande kan akoepedisch werken en creëert daarmee een value-adding toekomst voor het auditmétier.