Participatieregelingen bij niet-beursgenoteerde ondernemingen steeds populairder
Steeds meer niet-beursgenoteerde (familie)bedrijven zetten participatieregelingen in om management en medewerkers te motiveren en te binden.
Met deelname aan deze regelingen kunnen zij (certificaten van) aandelen in de onderneming verwerven. Participatieregelingen voor medewerkers streven geen vergroting van de zeggenschap van medewerkers in de onderneming na, terwijl dit soort regelingen voor managers vaak wél een stemrecht- of zeggenschapselement hebben.
Dat blijkt uit het onderzoek 'Binding en motivatie dankzij medewerkersparticipatie' van Van Lanschot Bankiers naar participatieregelingen voor management en medewerkers bij Nederlandse niet-beursgenoteerde (familie)bedrijven.
Het motiveren en binden van medewerkers zijn de belangrijkste redenen om een participatieregeling op te zetten. Volgens de onderzochte bedrijven wordt dit effect geheel of gedeeltelijk bereikt. Ook het belonen van medewerkers wordt vaak als doel van de participatieregeling genoemd. Minder belangrijke doelen zijn het beperken van een stijging van de vaste looncomponent, de bescherming tegen een eventuele overname en het vergroten van de zeggenschap van medewerkers in de onderneming.
Kleinere niet-beursgenoteerde bedrijven proberen in toenemende mate om met dit soort regelingen hun aantrekkingskracht voor talentvolle medewerkers te vergroten. Ook bij overname van bedrijven door bijvoorbeeld private equity-investeerders is de introductie van participatieregelingen als extra prikkel voor het aanblijven of binnenhalen van talent steeds gebruikelijker. Van Lanschot voorziet in de komende jaren een sterke toename van participatieregelingen.
Van de onderzochte bedrijven kiest 74 procent voor een bedrijfsbrede participatieregeling, waaraan zowel managers als medewerkers deelnemen. Medewerkers participeren bijna uitsluitend via certificaten van aandelen. Dit betekent dat zij aanspraak maken op de waardeontwikkeling van de onderliggende aandelen van de onderneming en eventuele dividenden, maar geen direct stemrecht hebben. In slechts vijf procent van de ondernemingen kunnen medewerkers ook aandelen krijgen.
Het hoge percentage van participatie in de vorm van certificaten van aandelen benadrukt dat participatieregelingen doorgaans niet beogen de zeggenschap van medewerkers te vergroten.
Voor managers speelt het vergroten van zeggenschap een belangrijkere rol bij participatieregelingen: zij kunnen in zeventien procent van de onderzochte ondernemingen ook aandelen krijgen. Doelstellingen van managementparticipatie zijn daarmee, naast het motiveren en structureel binden van managers, meer gericht op het vergroten van de zeggenschap en medeverantwoordelijkheid voor de financiële resultaten en overdracht van een deel van de onderneming.
Voor het management van 26 procent van de ondervraagde ondernemingen bestaat er zelfs een participatieplicht. Het opgebouwde belang in het aandelenkapitaal van de onderneming is mede daarom voor het management groter dan voor medewerkers: in 2007 hebben managers gezamenlijk een belang in het aandelenkapitaal opgebouwd van 36 procent, bij medewerkers ligt dit op 22 procent.