Nieuws
Goed jaar Nederlandse accountancy - Fusiegolf Nederlandse accountantsmarkt - Eerder overleg met klant vanwege kredietcrisis - NIVRA Young Profs in Parijs - Nieuwe wet vervangt WID en Wet MOT - Doorwerken tijdens vakantie - Accountant doet vergeefs aangifte wegens smaad - Digitale dorpspomp voorspelt problemen banken - Eerste NIVRA-NVP-workshop private equity - NIVRA wil discussie over zekerheid bij XBRL.
Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 9, 2008
Bekijk alle artikelen uit dit nummer
Goed jaar Nederlandse accountancy
De Nederlandse accountancybranche boekte het afgelopen jaar een totale omzet van € 3,7 miljard, acht procent meer dan het jaar daarvoor. Dit blijkt uit de jaarlijkse country survey van International Accounting Bulletin (IAB). IAB constateert dat zowel grote als middelgrote kantoren de komende jaren een groei van hun advieswerkzaamheden verwachten en niet zozeer in de auditdiensten. De auditomzet bedraagt bij Deloitte, KPMG en Ernst & Young nu al minder dan de helft van de totale omzet.
DNB: Toename bedrijfskredieten ondanks kredietcrisis
In juni 2008 steeg is de kredietverlening aan het bedrijfsleven verder gestegen, met op jaarbasis 19,5 procent. Dat blijkt uit cijfers van De Nederlandsche Bank. De kredietcrisis heeft hierop weinig aantoonbare invloed gehad. Wel is er een verschuiving naar kredieten met een kortere looptijd. Zestig procent van de in juni 2008 verstrekte bedrijfskredieten heeft een looptijd korter dan één jaar. Kredieten met een looptijd van één tot vijf jaar zorgden voor bijna veertig procent van de toename, terwijl de groei van de bedrijfskredieten met een looptijd langer dan vijf jaar vrijwel nihil is.
Halal-hypotheek in Nederland afgeblazen
Een hypotheek volgens de islamitische leer komt in Nederland voorlopig niet van de grond. Bilaa-Riba Islamic Finance, dat in 2006 als eerste Islamitische financiële instelling in Nederland haar deuren opende, staakt haar actieve marktactiviteiten na een tweede afwijzing door de Belastingdienst.
Bij de Halal-hypotheek wordt conform de islamitische leer geen rente betaald en in rekening gebracht. De voor moslims verboden rente heeft er de gedaante van een winstopslag.
Bilaa-Riba heeft zich ruim drie jaar ingezet voor het verkrijgen van een fiscale ruling, zodat die winstopslag net als betaalde hypotheekrente aftrekbaar is voor de inkomstenbelasting. De Belastingdienst heeft dat nu voor de tweede maal afgewezen. Daarmee verdwijnt volgens Bilaa-Riba de aantrekkelijkheid van de hypotheek voor de islamitische huiseigenaren.
Fusiegolf Nederlandse accountantsmarkt
In de eerste zes maanden van 2008 waren er 25 fusies en overnames door accountantskantoren. Dat blijkt uit een inventarisatie door Accountant.nl. Daarmee kan met recht gesproken worden van een fusiegolf. In dezelfde periode vorig jaar werden twaalf fusies en overnames aangekondigd, in de eerste helft van 2006 waren het er acht. Vooral het inspelen op toegenomen wet- en regelgeving en regionale versterking worden als redenen voor samenwerking opgegeven. Daarnaast noemen de fusiekantoren schaalvergroting en het uitbreiden van dienstverlening door het in huis halen van specialistische kennis regelmatig als redenen. Zie voor een volledig overzicht van de fusies en overnames Accountant.nl (Feiten en cijfers).
Tienduizendste hedgefund op Kaaimaneilanden
Volgens informatie op de website van de Monetaire Autoriteit van de Kaaimaneilanden is het aantal daar geregistreerde hedgefunds in juli 2008 de grens van tienduizend gepasseerd. Het belastingparadijs telt
nu 10.037 van die fondsen, 356 meer dan in het vorige kwartaal. Een jaar geleden telde het land nog 8.972 hedgefunds. (Zie ook het omslagartikel ‘Hoe eng zijn de Kaaimaneilanden’ in ‘de Accountant’ van maart 2007.)
Eerder overleg met klant vanwege kredietcrisis
Vanwege de toegenomen risico’s door de kredietcrisis, overleggen Britse accountants in een vroeger stadium met hun controleklanten over de financiële cijfers. Dat meldt de Financial Times van 14 augustus 2008. Op die manier willen de kantoren voorkomen dat er te elfder ure financiële waarschuwingen komen. Speciale aandacht heeft de vraag of ondernemingen voor de komende twaalf maanden als going concern zullen doorgaan.
Paul Sater, partner bij Ernst & Young, stelt dat de strenge controles zijn ingegeven door de kredietcrisis. “Die is nu overgeslagen van de financiële sector naar andere delen van het bedrijfsleven.” De accountants letten speciaal op cashfows, betalingsregelingen en de risico’s van leveranciers en klanten. “We kijken niet alleen naar de schuldenpositie van bedrijven, maar ook naar de economische situatie waarin ze zich bevinden”, aldus Andrew Ratcliffe, senior audit partner bij PwC.
NIVRA Young Profs in Parijs
NIVRA Young Professionals (NYP) is dit voorjaar gevraagd om zich aan te sluiten bij YAAM (Young Accountants and Auditors Meeting), een internationaal accountancy young profs-netwerk dat begin 2008 is opgestart op initiatief van de twee Franse ‘NYPs’. Het betreft de CJEC (Club des Jeunes Experts-Comptables et Commissaires aux Comptes, 840 leden, accountants die nog geen vijf jaar hun titel hebben) en de ANECS (Association Nationale des Experts- comptables et Commissaires aux comptes Stagiaires, zeshonderd leden, toekomstige accountants die maximaal drie jaar van hun diploma af zitten).
Op uitnodiging van de CJEC bezocht de vierkoppige Adviescommissie NYP - Erwin Hietland (Meeuwsen Ten Hoopen), Martine Cranendonk (Berk), Erik van Engelen (PwC) en voorzitter Leja Gouwens (BDO) - eind mei 2008 een CJEC-congres in Parijs. Duitse, Engelse en Italiaanse afvaardigingen hadden afgezegd, wel waren twee Belgische collega’s aanwezig.
In paneldiscussies spraken internationale young profs over onder meer internationalisering, de invloed van Europa op het beroep en het Franse tekort aan auditors in de publieke sector.
Een Franse collega gaf aan dat Franse auditors en accountants moeten oppassen geen ‘belastingcontroleur’ te worden, hetgeen een beginnende tendens zou zijn. Verder werd de Franse collega’s geadviseerd zich erop voor te bereiden dat op termijn moet worden gekozen tussen het beroep van auditor of accountant. Tevens werd betwijfeld of accountantscontrole wel nodig is bij kleine organisaties.
Maar de belangrijkste boodschap tijdens het congres - niet alleen voor de Fransen - was dat het beroep met zijn tijd mee moet gaan. Dat betekent internationaliseren en meegaan met de technologie. (Gebaseerd op een verslag van Leja Gouwens, voorzitter van NIVRA Young Professionals.)
Nieuwe wet vervangt WID en Wet MOT
Vanaf 1 augustus 2008 is de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (WWFT) van kracht. Met de nieuwe wet wordt de Europese derde witwasrichtlijn in nationale wetgeving verwerkt en worden de Wet identificatie bij dienstverlening (WID) en de Wet melding ongebruikelijke transacties (Wet MOT) samengevoegd.
De samenvoeging maakt het voor instellingen die te maken hebben met de anti-witwaswetgeving gemakkelijker om inzicht te krijgen in hun verplichtingen. Een ander voordeel is de invoering van de risicogeoriënteerde benadering, die instellingen de vrijheid geeft om de keuze van maatregelen af te laten hangen van het risico dat een bepaald type cliënt, relatie, product of transactie met zich meebrengt.
Een belangrijke wijziging in de WWFT is de uitbreiding van het cliëntenonderzoek. Nieuw daarin is het verplicht identificeren en verifiëren van de identiteit van de uiteindelijk belanghebbende (ultimate beneficial owner). Met het oog op de bestrijding van vastgoedfraude is dit een belangrijke verbetering. Een crimineel kan zich hierdoor niet meer verschuilen achter een rechtspersoon.
NIVRA: aanpassing richtsnoeren
NIVRA en NOvAA zijn tezamen met de verenigingen van belastingsadviseurs NOB en FB bezig de zogenoemde ‘richtsnoeren’ bij de WID en de Wet MOT aan te passen aan de nieuwe WWFT. De aangepaste richtsnoeren zullen dit najaar beschikbaar komen. NIVRA, NOB en NOvAA zullen in november tevens een e-learning-pakket aanbieden om te voorzien in de educatieverplichting die de wet oplegt.
Meer verdachte transacties
Het totaal bedrag aan verdachte financiële transacties in Nederland bedroeg in 2007 een miljard euro, 22 procent meer dan in 2006. Het aantal geldtransacties dat mogelijk te maken heeft met het financieren van terrorisme, verdubbelde zelfs. Dat blijkt uit het jaaroverzicht 2007 van de Financial Intelligence Unit-Nederland (FIU-Nederland), opvolger van het opgeheven Meldpunt Ongebruikelijke Transacties.
Het aantal verdachte transacties dat is doorgemeld aan de opsporingsautoriteiten op basis van een verzoek van de landelijke officier van justitie voor witwassen, steeg met 31 procent van 8.923 naar 11.664.
Doorwerken tijdens vakantie
Bijna de helft van de Nederlanders (48,1 procent) is tijdens zijn vakantie bezig met werk. Negen procent werkt zelfs heel de vakantie door. Dat blijkt uit een peiling van Monsterboard.nl onder 11.849 werknemers in Europa, de Verenigde Staten en Canada. Vergeleken met het buitenland is de Nederlandse werk-privébalans nog aardig in orde, want wereldwijd is 62 procent tijdens een vakantie nog bezig met werk.
Van de Engelsen heeft 52,2 procent moeite het werk los te laten, bij de Duitsers 55,4 procent, en Spanjaarden spannen de kroon: bijna 32 procent zegt de hele vakantie door te werken.
Een op de vijf Nederlandse werknemers stelt zich tijdens de vakantie voor noodgevallen beschikbaar om te werken, en 18,4 procent checkt regelmatig zijn e-mail of neemt telefoontjes aan. Belgen en Italianen zijn tijdens noodgevallen het meest loyaal (27,4 en 27 procent), en Britten het terughoudenst: slechts zestien procent is voor noodgevallen beschikbaar.
Arnold Schilder voorzitter IAASB
Arnold Schilder wordt per 1 januari 2009 de nieuwe voorzitter van de International Auditing and Assurance Standards Board (IAASB), de wereldwijde standardsetter voor het accountantsberoep. Schilder volgt de huidige voorzitter John Kellas op.
De benoeming geldt voor drie jaar en is op 3 juli 2008 goedgekeurd door de Public Interest Oversight Board (PIOB), die toezicht houdt op de activiteiten van de IAASB.
Schilder is nu nog directeur bij De Nederlandsche Bank en buitengewoon hoogleraar accountantscontrole
aan de Universiteit van Amsterdam. Eerder was hij partner bij PricewaterhouseCoopers. In 1994 en 1995 was hij voorzitter van het NIVRA en momenteel is hij voorzitter van de commissie Governance NIVRA die het NIVRA zal adviseren over een toekomstbestendig governance model.
Herman Dijkhuizen nieuwe bestuursvoorzitter KPMG
Herman Dijkhuizen (47) wordt de nieuwe bestuursvoorzitter van KPMG. Hij volgt Ben van der Veer op, die op 1 oktober 2008 na 32 jaar afscheid neemt van KPMG. Dijkhuizen, momenteel vice-voorzitter van de raad van bestuur, zal zitting nemen in de International Board van KPMG International en in de Board van de KPMG EMA Regio (Europa, Midden-Oosten en Afrika). Naast zijn voorzitterschap is hij verantwoordelijk voor de portefeuille Human Resource en Management Development en zal hij betrokken blijven bij marktgerichte activiteiten en een aantal cliënten.
Ben van der Veer zal zich na zijn KPMG-carrière gaan richten op commissariaten bij bedrijven en zich inzetten voor maatschappelijke, sociale of culturele organisaties.
Accountant doet vergeefs aangifte wegens smaad
Een accountant (die anoniem wil blijven) moet de negatieve en onjuiste uitingen die de fractievoorzitter van een politieke partij in een Noord-Hollandse gemeenteraad over hem deed over zijn kant laten gaan. De accountant deed aangifte wegens smaad en laster, nadat de politicus hem in een brief aan het bestuur van een intergemeentelijke dienst in een kwaad daglicht had gesteld.
Het Openbaar Ministerie in Haarlem wilde geen strafrechtelijk onderzoek instellen, omdat de kwestie zich meer zou lenen voor niet-strafrechtelijke afdoening. Bij het gerechtshof Amsterdam diende de accountant een klacht in tegen dit besluit.
Het hof oordeelt dat de vrijheid van meningsuiting, zeker in een politiek debat, zwaarder moet wegen dan het individuele recht op eer en goede naam van de accountant. Volgens het hof is niet bewezen dat de fractievoorzitter opzettelijk de eer en goede naam van de accountant heeft willen aantasten en dat hij wist dat de aangehaalde informatie over de accountant onjuist was.
De politicus had een collage gemaakt van internetberichten over de accountant, zonder de juistheid daarvan te verifiëren. Zo beweerde de fractievoorzitter onder meer dat de accountant ooit was geschorst en dat zijn medewerkers bij een onderzoek de laptops hadden gestolen van personen die zij moesten onderzoeken. Omdat de politicus zich heeft gebaseerd op openbare bronnen vindt het gerechtshof diens aanpak weliswaar onzorgvuldig, maar niet zo onzorgvuldig dat de politieke uitingsvrijheid aan banden moet worden gelegd.
‘Betrokkenheid accountants bij vastgoedfraude geen incident’
De betrokkenheid bij vastgoedfraude van onder meer accountants, notarissen en banken is zodanig dat dit ‘niet meer als incident is af te doen’. Dat concludeert het in een aanvankelijk ‘geheim’ rapport, dat alsnog is gepubliceerd nadat het Het Financieele Financieel Expertise Centrum (FEC) Dagblad er op 21 juli 2008 uit citeerde.
Partijen die betrokken zijn bij vastgoedtrans acties moeten volgens het rapport scherper letten op signalen van verdachte handelingen om vastgoedfraude te voorkomen. Het FEC ziet zoveel betrokkenheid bij vastgoedfraude van onder meer banken, advocaten, accountants en notarissen dat dit ‘niet meer als incidenteel is af te doen’.
‘Het gedrag van deze groep en de vanzelfsprekendheid waarmee criminelen ervan uitgaan dat (medewerkers) van financiële ondernemingen en overige zakelijke dienstverleners meewerken, geven het beeld dat sprake is van systematische betrokkenheid van personen binnen bepaalde beroepsgroepen.’
Het FEC is een samenwerkingsverband van de Autoriteit Financiële Markten, De Nederlandsche Bank, het Openbaar Ministerie, de Belastingdienst, de FIODECD, de politie en de Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst (AIVD). Het gehele rapport is te downloaden via www.afm.nl. Zie ook het omslagartikel in ‘de Accountant’ van juli/augustus 2008.
Digitale dorpspomp voorspelt problemen banken
Welke banken zuchten onder de kredietcrisis? En hoeveel zijn er serieus in problemen? Een Amerikaanse
website bundelt informele inside informatie en tips. En telt op dit moment al een kleine driehonderd mogelijke slachtoffers. De Amerikaanse wiskundige Aaron Krowne is de initiatiefnemer van de site, getiteld The Mortgage Lender Implode-o-Meter. De ondertitel vertelt wat de site precies doet: Tracking the housing finance breakdown: a saga of corruption, hypocrisy, and government complexity.
Krowne publiceert allerlei geruchten, tips en insidermails over zaken die kunnen wijzen op banken die
mogelijk in problemen raken. Die berichtgeving blijkt meer dan zomaar een losse flodder, want volgens de Wall Street Journal is het onderwerp how to stay off the Implode-o-meter inmiddels een geliefd onderwerp op bankierscongressen. De site doet er dan ook alles aan om beweringen te staven.
Exemplarisch voor de kracht van het medium is een tip van iemand die een geluidsfragment stuurde aan
Krowne: een opname van een boodschap op een voicemail waarmee Family First Mortgage, een hypotheekbank
in Florida een groep medewerkers ontsloeg. Het fragment begint met: “Thank you for calling Family First Mortgage Corp. If you have been directed to this voicemail box, your employment with Family First Mortgage Corp. has been officially terminated, effective immediately” en eindigt met “Thank you to everyone, and have a great day” (beluister het fragment op Accountant.nl, nieuwsbericht 15 augustus 2008).
Deze financiële site sluit aan bij de op andere terreinen al verder gevorderde ontwikkeling van ‘democratisering’ van informatie en nieuws. Prominente voorbeelden zijn de online encyclopedie Wikipedia en het Nederlandse Iens.nl, met restaurantrecensies door amateurproevers.
Eerste NIVRA-NVP-workshop private equity
Op woensdag 25 juni 2008 vond bij Ernst & Young in Amsterdam de eerste workshop Private Equity plaats, een initiatief van de Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen (NVP) en het NIVRA. Doel was wederzijds inzicht te krijgen in de aspecten die spelen bij de waardering van een private equity onderneming.
NVP-directeur Tjarda Molenaar benadrukte in haar inleiding de positieve kanten van private equity.
Private equity is een belangrijke groeimotor voor de economie en deze ondernemingen zijn “geen wilde cowboys die zich van God noch gebod iets aantrekken”. De fondsen staan indirect onder toezicht van de institutionele beleggers die in ze investeren en bovendien is er zelfregulering door de NVP-gedragscode.
Kees Roozen (PwC) betoogde namens het NIVRA dat je enerzijds kritisch kunt kijken naar private equity, maar tegelijk positief in termen van economische groei en werkgelegenheid.
De tweede NVP-spreker, Rombout Poos, gaf aan hoe zijn eigen private equity onderneming (Halder) de fair value bepaalt. Dit leidde tot interessante discussies tussen accountants en controllers. De waarderingen varieerden van ‘wat de gek ervoor geeft’ tot ingewikkelde modellen. De stelling ‘fair value leidt tot een ‘luilekkerland’ voor de opstellers van jaarrekeningen’ werd ontkennend beantwoord. Het leidt wel degelijk tot een beter inzicht, mits zoveel mogelijk conservatief toegepast.
Zaina Ahmed-Karim (E&Y) stelde dat het “in de genen” van accountants zit om een conservatieve fair value te verlangen. Verder is vooral een consistente en goed vastgelegde benadering voor accountants van belang. NVP en NIVRA willen dit najaar een vervolgworkshop organiseren. In de door Bernard Roeders (E&Y) geleide brainstorm werden daarvoor consolidatie en externe financiële rapportages als onderwerpen genoemd. Andere onderwerpen die dan aan de orde kunnen komen:
- kan een ‘schone’ goedkeurende accountantsverklaring worden afgegeven bij een private equity-onderneming?;
- processen, controls en SAS 70;
- carried interest en aandelenparticipaties;
- fiscale aspecten;
- governance.
Dion Kotteman algemeen directeur Rijksauditdienst
Dion Kotteman wordt algemeen directeur van de Rijksauditdienst (RAD), een nieuwe organisatie binnen de rijksdienst waarin de auditdiensten van de ministeries BZK, VROM, VWS en Financiën met ingang van 1 oktober 2008 samengaan. Ook de huidige directie Coördinatie Auditbeleid Departementen (CAD), de EDP Audit Pool en de Samenwerkende Auditdiensten Noord-Nederland (SANN) worden in de nieuwe organisatie ondergebracht.
Opvallend is dat Kotteman geen accountant is. Op dit moment is hij bij ING verantwoordelijk voor grotere programma’s op het gebied van veiligheid. Eerder werkte hij in verschillende functies bij de Rabobank, Staal Bankiers, ABN AMRO en het ministerie van Justitie.
Als commissaris van politie (1991-1993) was Kotteman verantwoordelijk voor intergouvernementele projecten als het Schengen Informatie Systeem en het Europol Informatie Systeem.
In het voorjaar van 2008 publiceerde hij samen met Jeroen Gietema het boek De Projectsaboteur. Daarin wordt aandacht besteed aan de interne tegenwerking waar tal van grote (overheids)projecten mee te kampen hebben.
NIVRA wil discussie over zekerheid bij XBRL
In een reactie op het voorstel van de Securities and Exchange Commission (SEC) om beursfondsen te verplichten (financiële) informatie in XBRL aan te leveren, zegt het NIVRA het initiatief van de beurstoezichthouder te steunen. Tegelijkertijd wijst het NIVRA echter op de noodzaak om het verschaffen van zekerheid bij XBRL-gegevens in de discussie mee te nemen, en roept in dat verband op tot overleg met verschaffers, gebruikers, regelgevers, toezichthouders en auditors.
Het NIVRA heeft begrip voor de aarzeling van de SEC om een vorm van assurance bij de elektronisch aangeleverde gegevens te eisen. Het ontbreken daarvan kan volgens het NIVRA echter een negatief effect hebben op het vertrouwen dat gebruikers hebben in deze gegevens.
NIVRA-voorzitter Jan Helderman verwoordde het belang van duidelijkheid over de kwaliteit van informatie in elektronische vorm onlangs nog op het Nederlands Taxonomie Evenement in Eindhoven (zie ‘de Accountant’ van juni 2008, pagina 56 en het Financieele Dagblad van 6 augustus 2008).
Een overzicht van de commentaren op de Proposed Rule van de SEC is beschikbaar op de SEC-site.
Frauderecord VK door kredietcrisis
Banken zijn het belangrijkste doelwit van een opmerkelijke toename van fraude in het eerste halfjaar van 2008. Dat blijkt uit de Fraud Barometer van KPMG Forensic in Groot-Brittannië.
In de eerste helft van 2008 kwamen 128 fraudegevallen voor de Britse rechter, met een totale waarde van ruim £630 miljoen. In de zes maanden daarvoor waren dat er nog 91 met een totale waarde van £421 miljoen.
Meer dan de helft (£350 miljoen) van de recente fraudezaken vond plaats in de financiële sector. KPMG waarschuwt dat de cijfers nog zullen verergeren als de kredietcrisis in volle omvang doorzet. Het totaal aan bankfraudes in het afgelopen halfjaar is hoger dan dat voor enig totaal jaar in het twintigjarig bestaan van de Fraud Barometer. Het voorgaande record bedroeg £200 miljoen, in 1998.
De Britse Financial Services Authority (FSA) riep de hypotheeksector onlangs al op zijn maatregelen tegen voorkoming van hypotheekfraude op te voeren.