Nieuws - september 2007
Nog een accountantsthriller - Kritiek SEC en EC op rating agencies - E&Y belastingwerk naar India - Scholieren oordelen positiever over accountantsberoep - Dubbel boeten voor btw-verzuim te gortig - PIOB rapporteert over tweede toezichtsjaar - Deloitte introduceert lease-scooter.
Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 1, 2007
Bekijk alle artikelen uit dit nummer
Nog een accountantsthriller
In de Bronnen-rubriek van het juninummer (pagina 56) maakten we melding van boeken en films met een accountant in een hoofdrol, en door accountants geschreven boeken. Naar aanleiding daarvan maakte Johan de Vries, bij velen bekend van zijn standaardwerk Geschiedenis der Accountancy in Nederland (1985), ons attent op het feit dat hij daarnaast ook luchtiger lectuur heeft geschreven. Namelijk de misdaadroman Zwijggeld of de regel van Sint Petersburg, gepubliceerd in 2007. Geen accountant in de hoofdrol, maar wel over onderwerpen dat tot de beroepsmatige interessesfeer behoort: voorkennis en schaduwboekhouding.
Accountancy gevoelig voor outsourcing
Accounting-banen behoren tot de meest door offshoring bedreigde banen. Althans, dat concludeert Princeton-hoogleraar en voormalig deputy chairman van de Amerikaanse Federal Reserve, Alan Blinder, in een recente studie. Boekhouders, accounting- en auditing-clerks delen deze nummer één status met onder meer computerprogrammeurs, systeemanalisten en telemarketeers. Auditors staan in categorie twee. Volgens Blinder kunnen de komende decennia dertig tot veertig miljoen Amerikaanse en acht miljoen Britse banen door outsourcing verdwijnen naar landen als China en India.
E&Y belastingwerk naar India
Ernst & Young UK gaat als eerste van de big four zijn routinematige tax compliance-werk offshoren naar Bangalore in India. Daartoe neemt het kantoor de komende twee jaar ter plekke tweehonderd mensen aan, zo meldt de Financial Times. De vrijkomende mensen die in Groot-Brittannië dat routinewerk deden zullen worden gezet op ‘strategischer werk’.
Volgens het hoofd van de tax-afdeling Paul Davies, is de beslissing, ondanks de lagere Indiase uurlonen, niet ingegeven door bezuinigingsmotieven. “We verwachten commerciële voordelen maar denken de eerste maanden geen kosten te reduceren.” Hij verwacht niet dat ook ingewikkelder belastingwerk zal worden ge-offshored, gezien de daarvoor benodigde specifieke kennis van de klanten en hun business.
Minstens twintig procent van het compliancewerk blijft wel in Groot-Brittannië, om trainees daar ervaring te laten opdoen. De Indiase staf van Ernst & Young UK zal zij aan zij werken met collega’s die al langer hetzelfde werk doen voor member firms uit onder meer de VS, Canada, Nieuw-Zeeland, Zwitserland and België (zie ook pagina 12).
Accountant op de planken
Of we nu beter kijken of dat er sprake is van een heuse trend is nog niet helemaal duidelijk, maar opvallend is het wel. Nadat eind juni in New York een toneelstuk door en met een accountant in première ging, werd deze zomer ook in het bescheidener Arnhem een toneelstuk met een accountantshoofdrol gelanceerd. Vanaf 22 juni 2007 bracht Theatergroep Drift daar het stuk ‘Ondiep graf’ op de planken, een theaterbewerking van Shallow Grave, een bewerking van het stuk ‘Ondiep graf’ van Danny ‘Trainspotting’ Boyle. Het verhaal gaat over een ziekenhuisdokter, een journalist en een accountant die hun nieuwe huisgenoot Hugo dood aantreffen in zijn kamer. Onder het bed vinden ze een koffer met geld. Na het besluit om het geld te houden en zich te ontdoen van het stoffelijke overschot, ondervinden ze langzaam maar zeker de gevolgen van hun daden.
Kritiek SEC en EC op rating agencies
Rond onafhankelijkheid en mogelijke oligopolievorming bij accountants roert de Amerikaanse financiële toezichthouder SEC zich al langer. Maar ook credit rating agencies liggen bij de toezichthouder nu volop in het vizier, op exact dezelfde thema’s. De grootste rating agencies, Moody’s en Standard & Poor’s hebben samen tachtig procent van de markt in handen. Samen met nummer drie Fitch is dat 95 procent. De SEC steunt daarom een Congres-voorstel om nieuwe spelers sneller toegang te geven tot die markt.
Na de boekhoudschandalen lagen de ratingbureaus net zo onder vuur als accountants. Ook rond de huidige hypotheekcrisis klinkt weer stevige kritiek. De Europese Commissie wil de rol van de kredietbeoordelaars in de kredietcrisis onderzoeken, de Franse president Nicolas Sarkozy vroeg zich al openlijk af wat hun precieze rol is, en de Europese en de wereldwijde organisaties van toezichthouders (CESR en Iosco) doen onderzoek naar onder meer de gedragscode van de bureaus.
Christopher Whalen van onderzoeksorganisatie Institutional Risk Analytics tegen het persbureau Bloomberg: “Sinds kredietbeoordelaars zijn betrokken bij het ontwikkelen van financiële producten hebben ze een grens gepasseerd. Ze hebben hun geloofwaardigheid verloren.” (Zie ook pagina 26.)
Scholieren oordelen positiever over accountantsberoep
Scholieren zijn het afgelopen jaar positiever gaan denken over het beroep van accountant. Dat blijkt uit een onderzoek onder havo- en vwo-bovenbouwscholieren, uitgevoerd door Ruigrok/NetPanel in opdracht van NIVRA en NOvAA. In september 2006 startten beide beroepsorganisaties met de gezamenlijke scholierencampagne ‘Zo, nu weet je wat een accountant doet’.
Op de vraag ‘Hoe sta je tegenover het beroep accountant in het algemeen?’ antwoordt 31 procent van de ondervraagde jongeren (zeer) positief. Een jaar geleden was dit nog achttien procent. De groep die ‘neutraal’ antwoordt is geslonken van 53 procent naar 44 procent. Eén op de tien jongeren geeft aan (zeer) waarschijnlijk een studie op het gebied van accountancy te gaan volgen.
De nieuwe campagne, bedacht door bureau Keesie en onder meer via tv en internet gevoerd, heeft tot nu toe circa 47 procent van de doelgroep van in totaal ruim tweehonderdduizend havo- en vwo-scholieren uit de bovenbouw bereikt. De campagne wordt de komende jaren voortgezet.
Dubbel boeten voor btw-verzuim te gortig
‘Ne bis in idem’, noemen juristen het beginsel dat je niet twee keer voor hetzelfde feit kan worden gestraft. En dat beginsel geldt ook in de fiscale boetepraktijk. Toch legde de inspecteur van ‘de belastingdienst te P.’ een ondernemer uit het oosten des lands twee naheffingsaanslagen en twee fiscale boetes op van ongeveer € 6.000. De ondernemer had tijdens het eerste kwartaal van 2004 verzuimd tijdig de omzetbelasting af te dragen over een interne levering. Met de naheffing en boete had de ondernemer geen moeite. Maar toen de inspecteur over het tweede kwartaal een bedrag van € 75.901 nahief en daarvoor een verzuimboete oplegde van € 4.537 kwam de ondernemer in opstand. Volgens de inspecteur moest hij volgens het Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst een boete opleggen voor het niet tijdig betalen van de verschuldigde belastingen, alsook voor het (gedeeltelijk) niet betalen van de verschuldigde belasting wegens te weinig afgedragen belasting. Daardoor voelde de ondernemer zich twee keer gepakt voor hetzelfde. Temeer omdat hij de omzetbelasting over het tweede kwartaal wel tijdig had betaald. Het gerechtshof Arnhem stelde de ondernemer begin juni 2007 in het gelijk en tikte de inspecteur op de vingers. Het onderscheid tussen ‘niet tijdig’ en ‘te weinig’ betalen uit het aangehaalde Besluit mist volgens de rechter een wettelijke grondslag. En een tweede verzuimboete voor hetzelfde feit is niet mogelijk. (LvA)
Coziek
Op initiatief van het NIVRA-bureau vond op 12 juli 2007 overleg plaats tussen een aantal vertegenwoordigers van het NIVRA en Coziek. Coziek functioneert al dertig jaar als informeel overlegorgaan van accountants in de zorgsector en treedt ook op als gesprekspartner van de NZa. In oorsprong richtte Coziek zich vooral op de verslaggeving, maar sinds invoering van RJ 655 Zorginstellingen staat vooral de controle centraal.
In het verleden is het informeren van de kleinere accountantskantoren en de afstemming van vaktechnische vragen met het NIVRA niet altijd optimaal verlopen. Tijdens de bijeenkomst zijn duidelijke afspraken gemaakt over de rolverdeling.
Coziek en het NIVRA functioneren naast elkaar. Coziek vooral als klankbordgroep en informeel overlegorgaan aangaande praktische issue’s, het NIVRA als belangenbehartiger en eerste aanspreekpunt voor vaktechnische zaken die alle leden betreffen.
De Coziek-website fungeert als centraal communicatiemedium. Deze wordt door het NIVRA-bureau up-to-date gehouden in overleg met Coziek.
Bankcrisis in Second Life
Terwijl in de echte wereld de hypotheekcrisis zijn schaduwen werpt, beleeft ook het virtuele Second Life zijn eerste financiële crisis. De Bank Ginko Financial, die extreem hoge rentes beloofde, is omgevallen nadat spaarders in paniek in groten getale hun spaargeld opeisten. Ginko had achttienduizend klanten. Oorzaak van de run op het spaargeld, die de reserves van de bank te boven ging, is volgens Ginko Financial het recent ingevoerde gokverbod op Second Life. Kennelijk hadden veel spaarders voor dat doel hun geld opzijgezet.
Met de crisis zou voor gedupeerde Second Life-‘bewoners’ circa 750 duizend echte Amerikaanse dollars zijn gemoeid. De affaire heeft geleid tot een roep om meer toezicht en verantwoording op de financiële activiteiten in Second Life (zie ook ‘de Accountant’ juli/augustus, pagina 28).
Volgens de website van het blad Wired opereren op Second Life twintig tot dertig banken net zo als het grotere Ginko deed. Robert Bloomfield, hoogleraar accounting aan Cornell University, zegt in hetzelfde artikel dat de ineenstorting van Ginko, samen met het recente sluiten van casino’s en enkele fraude-incidenten, een ‘schok’ betekenen voor de financiële sector in Second Life.
PIOB rapporteert over tweede toezichtsjaar
De Public Interest Oversight Board (PIOB) heeft haar tweede jaarverslag gepresenteerd. De PIOB houdt toezicht op het functioneren van de internationale accountantsfederatie IFAC. Dit in het maatschappelijk belang, met name in het belang van haar sponsors de International Organization of Securities Commissions, The Basel Committee on Banking Supervisions, The International Association of Insurance Supervisors, The World Bank Group, The European Commission en The Financial Stability Forum.
De PIOB-activiteiten bestonden in dit tweede jaar onder meer uit:
- Dialoog met IFAC over strategische zaken die van maatschappelijk belang zijn in het kader van accountantscontrole.
- Het beoordelen van het due process voor het definitief maken van internationale IFAC-standaarden.
- Toezicht op het benoemingsproces voor leden van de relevante IFAC-commissies.
- Beoordelen van de toekomstplannen en prioriteitstelling van de drie IFACcommissies die verantwoordelijk zijn voor de regelgeving.
De PIOB concludeert dat alle IFAC-standard setters naar tevredenheid en professioneel hebben gefunctioneerd. De toezichthouder deed ook aanbevelingen om de kwaliteit verder te verbeteren. Veel van die aanbevelingen zijn inmiddels opgevolgd. De drie betrokken commissies van IFAC-standard setters hebben alle een zogenaamde Consultive Advisory Group, waarin belanghebbenden van buiten het accountantsberoep adviseren over planning, prioriteitstelling, relevante ontwikkelingen en technische projecten. Volgens de PIOB functioneert met name de IAASB CAG goed georganiseerd, onder leiding van een onafhankelijke voorzitter. Het functioneren van de andere twee CAGs is sterk verbeterd, met name door dat ook zij onder leiding zijn komen te staan van onafhankelijke voorzitters. Het PIOB-jaarverslag bevat ook een korte financiële verantwoording. Daaruit blijkt dat IFAC de belangrijkste bron van inkomsten vormt.
Meer interne IT-auditors
Het aandeel IT-auditors bij de interne auditdiensten van (met name) grotere ondernemingen blijft toenemen. Dat blijkt uit het jaarlijkse overzicht van RE’s in het register van de beroepsorganisatie NOREA. De stijging gaat vooral ten koste van het aandeel IT-auditors bij accountantskantoren en - in mindere mate - non-profitinstellingen, zoals overheid, onderwijs en toezichthouders. Door deze nu al vier jaar durende trend ligt het percentage interne IT-auditors nu boven de vijftig.
Het gemiddelde jaarloon van de IT-auditor steeg het afgelopen jaar met één procent naar € 64.498, vooral vanwege variabele loon com ponenten. Het salaris van ‘externen’, dat in 2006 nog relatief achterbleef bij dat van de totale groep, steeg met elf procent.
BDO Seidman moet $ 521 miljoen betalen
BDO Seidman, het Amerikaanse nummer vijf accountantskantoor, is veroordeeld tot betaling van 351 miljoen dollar aan punitive damages wegens nalatigheid bij de controle van financiële dienstverlener ES Bankest waar grote fraude plaatsvond. Samen met de al eerder toegekende schadevergoeding aan een bij die firma betrokken Portugese bank, Banco Espirito Santo, komt het te betalen bedrag daarmee op 521 miljoen dollar.
BDO Seidman heeft gezegd in beroep te gaan tegen de juryuitspraak. De zaak kan daardoor nog twee tot drie jaar duren.
Chinese staatsbedrijven over op ‘Chinese IFRS’
Het Chinese ministerie van Financiën heeft bekendgemaakt dat alle staatsbedrijven zich vanaf 2008 moeten houden aan de nieuwe Chinese accounting standards. Vanaf 2009 moeten ook alle andere grote en middelgrote bedrijven in China de nieuwe boekhoudregels volgen. In 2006 publiceerde het ministerie 38 nieuwe Chinese accounting standards, gebaseerd op de International Financial Reporting Standards (IFRS). Beursgenoteerde bedrijven moeten de regels al in 2007 gebruiken bij hun financiële verslaglegging (zie ook pagina 18).
Deloitte introduceert lease-scooter
Je bent jong, werkt bij Deloitte en rijdt op een hippe bedrijfsscooter. Zo moet het in de toekomst worden als het aan Sylvester Gooijers ligt. Gooijers, junior manager bij Deloitte, lanceerde eind vorig jaar het voorstel om als antwoord op het parkeerprobleem in de grote steden medewerkers van een leasescooter te voorzien.
Inmiddels is een proef gestart met twintig scooters, hiervan rijden er negentien in Amsterdam en één in Rotterdam. De Deloitte-medewerkers betalen zestig euro per maand voor het gebruik. Voor dat bedrag mogen ze er ook onbeperkt privéritten mee maken. De scooters zijn gespoten in Deloitte-blauw en voorzien van een subtiel klein logo.
Sylvester Gooijers: “Ik rijd al vijftien jaar scooter. Mijn oude Vespa gebruikte ik ook voor mijn werk. Vorig jaar merkte ik dat die erg oud begon te worden. Ik bedacht toen dat het wellicht mogelijk was om de bedrijfsscooter te introduceren. Mijn werkgever vond het een goed idee. Want aan een lease-auto heb je niets in de stad. Nergens parkeerruimte, terwijl je wel een hoge fiscale bijtelling moet betalen. Daar heb je met een scooter geen last van.”
De introductie van de scooters blijkt een groot succes te zijn, met name onder jongere medewerkers. Volgens Gooijers bestaan er nog geen plannen om de Deloitte-motor of Deloitte-fiets te introduceren. (AB)
‘Limperg-overleg’ reageert op Verdiesen/Van de Luitgaarden
Enkele RA’s, verenigd in het ‘Limperg-overleg’, hebben de besturen van NIVRA en NOvAA een reactie gestuurd op de rapporten ‘Verdiesen’ en ‘Van de Luitgaarden’. De groep doet voorstellen die volgens woordvoerder en hoogleraar Hans Blokdijk kunnen worden gezien als “een synthese tussen de ideeën uit de beide rapporten”. De groep ondersteunt de rapporten op vele punten, maar volgens Blokdijk c.s. “sporen” zij onderling “niet geheel”.
NIVRA en VERA in Suriname
Van 6 tot 9 augustus 2007 werd voor het eerst een VERA Summercourse gehouden in Paramaribo, Suriname. Daarnaast werd ook de verplichte cursus Verordening Gedragscode gehouden, die er ook al in 2006 werd gegeven. Naar aanleiding van die primeur in 2006 heeft een aantal Surinaamse accountants onder leiding van Romeo Burgos zich ingespannen om een uitgebreider VERAprogramma naar het land te krijgen. Het Surinaamse accountantskantoor Tjong-a-Hung trad op als gastheer van NIVRA/VERA.
Aan deze eerste Surinaamse VERA Summercourse namen circa twintig locale registeraccountants deel, ofwel vrijwel het gehele Surinaamse accountantsberoep. Tijdens de discussies werd duidelijk dat er een tekort aan registeraccountants is. Er is behoefte aan tweehonderd tot 250 accountants, terwijl er in Suriname nu slechts twintig tot 25 zijn.
De VERA Summercourse werd officieel geopend door waarnemend minister van handel en industrie Joyce Amarello-Williams en gepresenteerd door NIVRA-directeur Gert Smit, Jan Pasmooij (NIVRA), hoogleraar Tjeu Blommaert en Peter Diekman.
Mazars en maatpakken
In het kader van de trend naar opvallende arbeidsmarktcampagnes roert ook Mazars zich. Het kantoor selecteerde uit alle studenten die op de Carrièredagen en de Nationale Carrièrebeurs hun gegevens in de Mazars-stand achterlieten, drie prijswinnaars die een compleet nieuw tailor made suit ontvingen ter waarde van 750 euro. Na de bekendmaking op 19 juli 2007 nam op het Nederlandse Mazars-hoofdkwartier het team travelling tailors van Suitsupply en A-labels de maten op en werden de kleur-, model- en stoffenvoorkeuren genoteerd. Een van de winnaars startte per 1 september 2007 bij Mazars. De anderen gaan in elk geval goed gekleed naar sollicitaties elders. En iedereen kreeg champagne.
Top 10 pijnlijkste overnames
Terwijl de fusie- en overnamedrift weer in volle hevigheid door het bedrijfsleven raast, leek het beleggersvereniging VEB aardig om in zijn huisblad Effect een lijstje te publiceren van de tien pijnlijkste miskopen in de recente Nederlandse beursgeschiedenis. Met de bedragen die daarbij verloren gingen. Aan kop, met afstand, staat de overname door KPN van E-Plus in 2000. Schade: € 13,7 miljard. Goede tweede is Ahold, met de overname in 2000 van het Amerikaanse US Food Service. De andere top 10-overnames dateren van rond hetzelfde jaar.
Top 10 Miskopen
| Miskoop | Koper | Jaar | Afboeking of verlies bij verkoop | |
| 1 | E-Plus | KPN | 2000 | € 13,7 miljard |
| 2 | USFoodservice | Ahold | 2000 | € 2,7 miljard |
| 3 | GNC | Numico | 1999 | € 1,8 miljard |
| 4 | Wang Global | Getronics | 1999 | € 1,25 miljard |
| 5 | SlimFast | Unilever | 2000 | € 1 miljard |
| 6 | Admiral | CMG | 2000 | € 910 miljoen |
| 7 | MedQuist | Philips | 2000 | € 727 miljoen |
| 8 | GTS/Ebone | KPNQwest | 2001 | € 645 miljoen |
| 9 | Corporate Express | Buhrmann | 1999 | € 573 miljoen |
| 10 | Reliastar | ING Groep | 2000 | € 275 miljoen |
AD-graad bij Avans
Avans Hogeschool biedt komend studiejaar voor het eerst de mogelijkheid om in accountancy een zogenoemde AD-graad te halen, een associate degree. Dit diploma volgt na een tweejarige opleiding op een niveau tussen mbo en hbo in. Volgens Avans spreekt zo’n korte studie met name afgestudeerde mbo’ers aan. Die zouden wel verder willen leren maar zien op tegen nog eens vier jaar onderwijs. De nieuwe opleiding (voltijd en deeltijd) leidt in het bijzonder op voor zelfstandige functies op assistentniveau bij kleine en middelgrote accountantskantoren, waarbij de werkzaamheden voornamelijk zijn gericht op de samenstellings-, beoordeling- en fiscale praktijk.
Correctie Spookcijfers
In het artikel ‘Spookcijfers’ in ‘de Accountant’ van juli/augustus 2007 staat dat in verkoopcijfers van de NVPI de aankopen van dvd’s bij buitenlandse sites als Amazon niet worden meegeteld. Dat is niet correct. Deze worden wel in de verkoopcijfers meegerekend.
Ph.D, ACA, CIA, CPA, CFE, CFSA, CRP, CGAP, CGFM
We hebben de strijd tegen het titelvirus in de financieel-administratieve wereld eigenlijk opgegeven en berichten er daarom nooit meer over, maar wanneer iemand opduikt met negen titels tegelijkertijd achter zijn naam, is er geen ontkomen aan. De drager van bovenstaand fraais is Sridhar Ramamoorti, partner in de National Corporate Governance Group van Grant Thornton LLP en spreker op het IIA-congres van afgelopen juli (zie pagina 32). Ramamoorti is met zijn verzameling in één klap de onbetwiste wereldkampioen titeltorsen en verslaat zijn voorganger - zesvoudig titelpronker - met ruime marge (zie ‘de Accountant’ mei 2006, pagina 49).
Het mag een malle man zijn, we willen niet suggereren dat aan de inhoudelijke deskundigheid van de praalhans moet worden getwijfeld. In elk geval Ph.D. (Angelsaksisch voor ‘doctor’) en CPA (de ‘Amerikaanse RA’) zijn zeer serieuze kwalificaties. Over de andere lettercombinaties doen we geen uitspraken. De meeste zeggen ons - en we spreken namens 99,9 procent van de overige wereldburgers - niets, en dat houden we graag zo. Overigens, mocht het u interesseren: de redactionele titelteller is sinds mei 2006 gestegen van 86 naar op de kop af honderd.
Accountantsdag 2007: Grenzenloos!
In de afgelopen jaren is de regie van het accountantsberoep verschoven van nationale naar internationale tekentafels. Regelgeving, opleiding, toezicht, marktontwikkelingen: dat alles ligt anno nu op bureaus in Brussel en New York. De gevolgen hiervan worden ook in de nationale praktijk meer en meer voelbaar en zichtbaar. Wat voor effect heeft die ontwikkeling op het Nederlandse accountantsberoep? Hoe kunnen we als Nederland onze invloed nog uitoefenen: moeten we het daarvoor vooral buiten de landsgrenzen zoeken?
Waag u op het internationale speelveld en kom naar de Accountantsdag 2007, die zal worden gehouden op woensdag 21 november, in het RAI Congrescentrum te Amsterdam. Thema: ‘Grenzenloos, accountants op een wereldwijd speelveld’. Dagvoorzitter is Peter van Ingen (Zomergasten, Buitenhof).
Voor leden van het NIVRA en de NOvAA levert deelname aan de Accountantsdag vijf PE-punten op.