Nieuws
Deloitte mvo-primeur, PwC volgt - Celstraf ‘accountant’ wegens witwassen - Meer ex-politica’s? - Accountant eerste adviseur bij bedrijfsoverdracht - ‘Schaf bankgeheim België af’ - Verzekeraars minder vergelijkbaar door IFRS.
Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 2, 2006
Bekijk alle artikelen uit dit nummer
Deloitte mvo-primeur, PwC volgt
Deloitte presenteerde op 20 september 2006 als eerste groot accountantskantoor een eigen maatschappelijk jaarverslag. PricewaterhouseCoopers volgt binnenkort. Met deze noviteit onderstrepen zij het belang van maatschappelijk verantwoord ondernemen, ook voor de accountancy.
In een corporate social responsibility report (CSR), verantwoorden vooral multinationals zich voor hun relaties met stakeholders. Daarbij gaat het doorgaans vooral om werknemers en milieu, met onderwerpen als personeelsbeleid, energieverbruik en veiligheid. De internationale richtlijn voor zo’n verslag is neergelegd in het Global Reporting Initiative (GRI). PwC heeft haar in oktober 2006 verschijnende rapport zelfs al afgestemd op het bijgestelde GRI, dat later in 2006 van kracht wordt.
Op twee na hebben alle aan de AEX genoteerde bedrijven nu een eigen maatschappelijk jaarverslag en naar verwachting zullen veel andere bedrijven volgen. Voor accountants is de controle van maatschappelijke verslagen een groeiende vorm van dienstverlening. Opvallend derhalve dat ze deze pas nu zelf publiceren. Gaan de twee andere big four-kantoren dat ook doen, al is het maar vanwege de voorbeeldfunctie? Nog niet, blijkt bij navraag. Wel hebben Ernst & Young en KPMG in hun reguliere jaarverslagen passages gewijd aan maatschappelijk verantwoord ondernemen. “Wij hebben op het gebied van bijvoorbeeld milieu nu eenmaal minder te melden dan multinationals”, aldus Andy Bellm van KPMG. (HV)
E&Y: ‘Werving gelukt’
Ernst & Young verwelkomde afgelopen jaar meer dan driehonderd aankomend accountants. “Daarmee is het gelukt om het gewenste aantal starters te werven”, liet het kantoor weten in een persbericht. Die opgetogen mededeling is tekenend voor de huidige krapte op de arbeidsmarkt. Het werven van accountants is niet een kwestie van “het raam openzetten, waarna de cv’s vanzelf naar binnen vliegen”, zegt Jean Nijsten, directeur HR bij het kantoor. Volgens hem is het succes deels te danken aan de “persoonlijke manier van benadering” van de doelgroep. Verder beschouwen medewerkers het kantoor volgens Nijsten vaak als een perfect opleidingsinstituut. Die functie van doorgangs- en opleidingshuis van accountantskantoren blijkt ook uit het bij deze ‘de Accountant’ ingesloten Accountancy Beloningsonderzoek 2006. “En die rol past ons prima”, aldus Nijsten. “Iemand die op een moment in zijn carrière overstapt enaan klantzijde gaat werken, blijft een mooie ambassadeur voor ons bedrijf.”
Verenigde Naties over op IPSAS
De Verenigde Naties gaat over op verslaggeving volgens de door de International Federation of Accountants (IFAC) ontwikkelde International Public Sector Accounting Standards (IPSAS). De Algemene Vergadering van de VN heeft daarover een besluit genomen. De overgang op IPSAS wordt gezien als essentieel voor het behouden en vergroten van de geloofwaardigheid, transparantie en het gezag van de financiële processen en transacties van de volkerenorganisatie.
Celstraf ‘accountant’ wegens witwassen
Een 62-jarige ‘accountant’ heeft op 14 juli 2006 180 uur werkstraf en zes maanden cel voorwaardelijk gekregen wegens zijn betrokkenheid bij witwassen. Na aftrek van voorarrest blijft van de werkstraf nog 102 dagen onbetaalde arbeid over. Hoewel de veroordeelde in het vonnis als ‘accountant’ wordt aangeduid, is hij registeraccountant noch accountant-administratieconsulent. Volgens zijn advocaat Matthieu van Sloun is hij een eenpitter die een administratie- c.q. belastingadvieskantoor uitbaat. De dienstverlener huurde kantoorruimte in het bedrijfspand van een advocaat. Deze advocaat trad in het verleden op voor de drugshandelaar, wiens geld de accountant zou hebben witgewassen. De advocaat vroeg de ‘accountant’ of deze enkele diensten wilde verlenen voor zijn vroegere cliënt.
Volgens Van Sloun is niet duidelijk of de advocaat geweten heeft dat het om witwassen van crimineel geld ging. De cliënt van Van Sloun heeft voor ongeveer € 250.000 aan contanten in depot genomen. “Een deel van dat bedrag heeft hij via zijn derdenrekening overgemaakt aan de belastingdienst en aan een notaris, die ook niks heeft gemerkt.”
De ‘accountant’ gaat niet in beroep. Hij is tevreden met de straf, omdat de officier twee jaar celstraf had geëist. De les die zakelijke dienstverleners uit de veroordeling kunnen trekken is volgens Matthieu van Sloun: “Meld ongebruikelijke transacties en neem geen risico.” (LvA)
Meer ex-politica’s?
Zowel bij PricewaterhouseCoopers als Deloitte adviseert een diversity council de raad van bestuur hoe de te grote uitstroom van vrouwen kan worden gestopt, en hoe meer vrouwen aan de top terecht kunnen komen. Bij PwC wordt die council voorgezeten door Ina Brouwer, jarenlang Kamerlid voor de CPN en GroenLinks (zie pagina 22). Haar ‘ambtgenoot’ bij Deloitte is Margot Vliegenthart, voormalig PvdA-Kamerlid en staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in het tweede kabinet Kok. Ze doet dat al sinds juni 2003, maar het was de redactie eerlijk gezegd ontgaan. Dat doet de vraag rijzen of ook Ernst & Young en KPMG ex-politici binnenhaalden als extern adviseur.
Het antwoord is nee. Bij Ernst & Young staat diversiteit weliswaar ook hoog op de agenda, maar men is niet van plan om hiervoor oud-politici in te huren. Trudy Ravensbergen: “Bij ons bestaat het project Women’s Leadership. Als externe adviseur hebben wij Annemarie van Ieren ingeschakeld. Zij komt uit het bedrijfsleven en heeft eerder dit soort projecten begeleid bij ABN en Shell.”
Ook bij KPMG geen voormalige politica. Sterker nog: dit kantoor heeft geen enkele behoefte aan extern advies. Human resources-directeur Frans van Heesbeen: “Ik zie niet in waarom we iemand van buiten nodig hebben om een intern probleem op te lossen. Als je het belangrijk vindt om meer vrouwen in de top van je organisatie te krijgen, dan moet je dat gewoon doen. Dat andere kantoren wel externe adviseurs inschakelen, zegt wellicht iets over de mate waarin ze hun eigen problemen kunnen oplossen.”
Het onderwerp ‘diversiteit’ leidde de afgelopen tijd een kwijnend bestaan bij KPMG. Van Heesbeen: “We hadden naar verhouding tot enkele jaren geleden in alle geledingen redelijk veel vrouwen. Dat is nu veranderd. Daarom beraden we ons nu intern op wat we moeten doen. We gaan vooralsnog geen harde doelstellingen formuleren over het aantal vrouwen dat we de komende jaren willen laten doorstromen naar de top. Laten we eerst eens intern nagaan wat er moet gebeuren.” (AB)
Berk hoofdsponsor leerstoel Nyenrode
Met ingang van september 2006 is Berk hoofdsponsor van de leerstoel Familiebedrijven en Bedrijfsoverdracht aan Nyenrode Business Universiteit. Het kantoor was sinds januari 2003 al medesponsor. De betrokken hoogleraar, Roberto Flören, is erg enthousiast en spreekt van “een goede chemie” met het kantoor. Berk en Nyenrode werken samen aan activiteiten, zoals seminars over onderwerpen die spelen in het familiebedrijf.
Mistige accountantswisselingen
Ruim elf procent van de beursgenoteerde ondernemingen in de VS wisselde in 2005 van accountant. Dat blijkt uit een studie van consultancyfirma Glass Lewis & Company. Van de 1.430 wisselaars zegt circa zestig procent dat het initiatief bij de onderneming zelf lag. In 72 procent van de gevallen geeft het bedrijf de toezichthouder SEC echter geen enkele informatie over de achtergronden. Dat is nog meer dan de 58 percent (van 1.451) wisselaars die hierover in 2004 de kaken op elkaar hielden. Bij big four-klanten is de zwijgzaamheid zelfs nog groter (82 procent).
Openheid is nu alleen verplicht bij bepaalde redenen. Glass Lewis pleit voor een algemene verplichting in alle gevallen. Grant Thornton, nummer vijf in de VS, pleitte al eerder voor grotere openheid op dit gebied. Ceo Ed Nusbaum: “Ze zouden meer moeten zeggen dan alleen ‘we have no disagreements’.”
Terreinwinst mid-tier VS
Het aandeel van middelgrote kantoren (mid-tier) in de Amerikaanse controlemarkt groeit gestaag. En deels komen die nieuwe klanten van de big four. Deze trend manifesteert zich nu al enige jaren en zette zich in de eerste helft van 2006 voort. Volgens International Accounting Bulletin kozen in die zes maanden slechts 22,3 procent van de 547 van accountant wisselende klanten voor een big four-kantoor. De mid-tier kantoren namen 37,4 procent van die wisselaars voor hun rekening. Van de controleklanten die vertrokken bij een big four-kantoor zocht zelfs 47,7 procent zijn heil bij een middelgrote speler. Omgekeerd verhuisde slechts 17,4 procent van de vertrekkers bij een middelgroot kantoor naar een van de grote vier.
BDO VS profiteert van ‘omslag’
De Amerikaanse nummer vijf, BDO Seidman, vaart wel bij de overstaptrend van groot naar middelgroot. Het kantoor boekte het afgelopen jaar maar liefst een omzetstijging van 27 procent. Ceo Jack Weisbaum toont zich daarover in IAB verbaasd, hoewel hij wel op een procentje of twintig had gerekend. “Het grootste obstakel voor het uitbouwen van onze praktijk in voorgaande jaren was dat de markt niet accepteerde dat firma’s van onze omvang de grote hoogkwalitatieve opdrachten deden die we nu wel krijgen.”
Accountant eerste adviseur bij bedrijfsoverdracht
Met name door de vergrijzing zal ongeveer een derde van alle mkb-ondernemers zijn bedrijf in de komende tien jaar overdragen. Dat betekent jaarlijks circa 15.000 bedrijven. Drie van de vijf ondernemers schakelen daarbij een externe adviseur in. Van hen verlaat driekwart zich op de adviezen van de huisaccountant. Slechts één op de tien doet een beroep op een specialist, met name als het bedrijf er heel goed of heel slecht voorstaat. Dat blijkt uit een onderzoek van het EIM.
Drie van de vijf ondernemers plannen de overdracht van hun bedrijf, maar 37 procent doet daar niets of vrijwel niets aan. Dit omdat het ingewikkelder en tijdrovender blijkt dan verwacht. Van de ondernemers die een extern adviseur inschakelen noemt 66 procent de ‘accountant (boekhouder)’. De fiscalist komt met 25 procent op de tweede plaats. Vaak worden meer adviseurs ingeschakeld. Daarbij zijn banken, specialisten, notarissen en andere juristen veel minder in trek. Ondernemers blijken het meest behoefte te hebben aan belastingadvies (78 procent) en in mindere mate aan juridisch advies over de herstructurering van het bedrijf, adviezen over de algehele planning, financieel advies of bemiddeling. (LvA)
Inlijving PwC’ers door HLB Van Daal & Partners
Twintig mkb-specialisten van PricewaterhouseCoopers in Den Bosch gaan per 1 oktober 2006 verder als vestiging van HLB Van Daal & Partners. Marianne Smits heeft er de leiding en treedt toe tot de maatschap. PwC sluit zijn Bossche kantoor nog dit jaar en verplaatst de activiteiten naar Eindhoven. De nu naar HLB overstappende mkb-afdeling neemt haar eigen klanten mee. Een en ander is volgens het kantoor in goed overleg met PwC afgesproken. De deal betekent voor HLB Van Daal & Partners een vliegende locale start, want het kantoor had in Den Bosch nog geen kantoor.
Deloitte: meer omzet per professional
Zowel de omzet (vijf procent) als het resultaat (twaalf procent) van Deloitte is het afgelopen jaar gegroeid. Grootste omzetmotor (plus 23 procent) is financial advisory services, waaronder bijvoorbeeld corporate finance, fusies en de actuarissen ressorteren. Accountancy groeide benedengemiddeld, met vier procent.
Opvallend is dat de gemiddelde omzet per professional stevig omhoog ging, met vijftien procent (accountants elf procent). Nog steviger is de stijging van het nettoresultaat per ‘gevolmachtigde’, zegt u maar partner: met 23 procent tot 355 duizend euro. Volgens bestuurslid Jan Dalhuisen moet dat overigens nog verder omhoog, naar vijfhonderdduizend euro. “Pas dan zitten we op het niveau van onze drie grote concurrenten.”
Rekening ‘vergeten’
Nederlanders betalen steeds vaker te laat. In 2006 ‘overkwam’ meer dan de helft dat. Vooral rekeningen voor abonnementen, contributies, energie, telefoon, postorderbedrijf, (tand)arts en verzekeraars blijven te lang liggen. Dit blijkt uit een onderzoek onder 1.200 Nederlanders, door Interview-NSS in opdracht van Groep Gerechtsdeurwaarders Nederland. Opvallend is dat ‘vergeten’ en ‘uit gemakzucht’ met 71 procent beduidend vaker worden opgegeven als reden dan ‘tekort op de rekening’ (46 procent). Minstens net zo opvallend is dat, anders dan de beeldvorming wil, onder de rivieren het minst te laat wordt betaald: Zeeland, Noord-Brabant en Limburg zijn het braafst. In NoordHolland, Flevoland en Drenthe ligt het aantal laatbetalers juist tien procent boven het landelijk gemiddelde.
‘Schaf bankgeheim België af’
Als de belastingdienst aan banken informatie vraagt over de tegoeden en renteontvangsten van rekeninghouders, moeten zowel banken als cliënten bezwaar kunnen maken tegen deze informatieverstrekking en een afgewezen bezwaar desgewenst kunnen voorleggen aan een onafhankelijke belastingrechter. Deze bezwaar- en beroepsmogelijkheid zou ook moeten worden gecreëerd als de Nederlandse belastingdienst informatie doorgeeft aan buitenlandse belastingheffers. Dat vindt advocaat en fiscalist Gerhard Sjobbema, die begin juni 2006 promoveerde aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Sjobbema onderzocht de verplichtingen die banken in Nederland, België en Duitsland hebben om informatie te verstrekken ten behoeve van de belastingheffing. Er blijken onwenselijke, concurrentievervalsende verschillen te bestaan. Zo hoeven Belgische banken de belastingdienst geen informatie over cliënten te verstrekken voor de heffing van inkomstenbelasting. Deze informatie blijft ook vertrouwelijk voor de belastingheffers uit het buitenland.
Dat Belgische belastingplichtigen wel moeten aangeven welke bankrekeningen zij in het buitenland aanhouden - en niet die in België zelf - is Sjobbema een doorn in het oog. “Dat op deze manier de economische belangen van de Belgische banksector worden beschermd, druist in tegen de Europese eenwording. Bovendien vind ik dat de belastingdienst in beginsel alle informatie moet kunnen krijgen die nodig is om te zorgen dat mensen de belasting betalen die zij volgens de wet verschuldigd zijn.”
Als het bankgeheim in België wordt afgeschaft, dan zouden de belastingplichtigen ook daar de mogelijkheid moeten hebben bezwaar en beroep aan te tekenen. Al was het maar ten behoeve van de harmonisatie. Die mogelijkheid bestaat namelijk wel in Duitsland. (LvA)
‘Versimpeling gewenst’
“Als de eisen niet simpeler worden, dan verliest de jaarrekening zijn nut als informatiebron.” Aldus Leo van der Tas van Ernst & Young in Het Financieele Dagblad, naar aanleiding van een onderzoek naar de verslaggeving in het eerste IFRS-jaar van 65 bedrijven. In beginsel is Ernst & Young positief over de overgang naar de internationale verslaggevingsregels, maar volgens de onderzoekers is nu een fase bereikt waarin uitsluitend nog enkele experts bepaalde bepalingen begrijpen. “Helaas zijn die vooral werkzaam bij accountantskantoren en toezichthouders en zijn het niet de werkelijke opstellers of eigenlijke gebruikers van de jaarrekeningen.”
Het kantoor pleit voor aanpassingen die de complexiteit van de regels verminderen, om te voorkomen dat de jaarrekening uiteindelijk uitsluitend voor de verplichte regelgeving wordt geproduceerd, in plaats van om nuttige informatie over het bedrijf over te dragen.
Evenals PwC vaststelde ten aanzien van verzekeraars, concludeert ook Ernst & Young dat de vergelijkbaarheid tussen bedrijfscijfers te wensen overlaat, vooral als gevolg van het grote aantal opties dat kan worden gebruikt. Het gevolg daarvan is dat bedrijven vaak de methode kiezen die goed aansluit bij hun oude nationale verslaggevingseisen. Van der Tas: “De cijfers van een Frans warenhuis zijn beter te vergelijken met die van een Frans productiebedrijf dan met een Nederlands of Brits warenhuis.”
Meer stress en meer studenten in VS
De Amerikaanse vraag naar accountants overtreft ook in 2006 het aanbod. De werkdruk voor ‘zittende’ accountants neemt daardoor verder toe. Het aantal financiële professionals dat zich overwerkt voelt, steeg van 42 percent in 2004 naar 53 percent in 2006. Ondanks stijgende salarissen neemt ook het verloop toe, dit jaar tot naar verwachting dertig procent. Dat blijkt uit een survey door de Amerikaanse recruitment-firma CareerBuilder, waarover het Amerikaanse AccountingWeb bericht.
De Amerikaanse arbeidsmarkt voor accountants kent ook positieve berichten. De periode van structureel veel te lage aantallen afgestudeerden lijkt voorbij. Op zijn minst is er een duidelijke verbetering te zien. Volgens het American Institute of Certified Public Accountants (AICPA), steeg het aantal afgestudeerden van 35.000 in 2002 tot 40.420 in 2004.
Verzekeraars minder vergelijkbaar door IFRS
De grote rapportagevrijheid onder de International Financial Reporting Standards (IFRS) heeft er toe geleid dat de jaarrekeningen van ‘s werelds grootste verzekeraars moeilijker zijn te doorgronden en te vergelijken dan voorheen. Dit blijkt uit onderzoek door Pricewaterhouse Coopers van de jaarrekeningen 2005 van 26 mondiaal opererende verzekeringsmaatschappijen. De Nederlandse Aegon, Eureko, Fortis en ING zijn in het onderzoek meegenomen. Volgens de onderzoekers is dit het gevolg van de verschillende manieren waarop ondernemingen zijn omgegaan met de implementatie van IFRS in dit eerste jaar.
PwC-partner Albert Zoon: “IFRS is een raamwerk voor de presentatie van financiële informatie. Er blijft voor verzekeraars nog een behoorlijke vrijheid. Op het gebied van de waardering van de verplichtingen mogen ze dezelfde standaarden en interpretaties blijven toepassen als zij in het verleden onder hun lokale verslaggevingregels deden. Het is dus verklaarbaar dat de verwachte harmonisatievoordelen op deze korte termijn zijn uitgebleven.”
Uit het onderzoek blijkt wel dat verzekeraars meer toelichtingen geven en meer informatie openbaar maken dan strikt noodzakelijk was. Dat blijkt ook uit de omvang van de gepubliceerde jaarrekeningen. “De jaarstukken zijn aanzienlijk langer en bevatten waardevolle nieuwe informatie voor gebruikers”, aldus Albert Zoon. “Maar omvangrijkheid leidt niet altijd tot duidelijkheid.”
ZekeRE-zorg
Over 2006 moeten AWBZ-instellingen op grond van de Kaderregeling Administratieve Organisatie en Interne Controle AWBZ productieregistratie en facturering een bestuursverklaring afgegeven. De NOREA heeft hiervoor een beoordelingskader ontwikkeld met dezelfde uitgangspunten als het in 2005 gepubliceerde beoordelingskader voor de geautomatiseerde gegevensverwerking rondom Diagnose Behandeling Combinaties. Het beoordelingskader vormt een handreiking voor het opzetten en handhaven van een effectief systeem van interne beheersing en kan ook worden gebruikt als basis voor de certificering van AWBZ-softwarepakketten. Voor meer informatie, zie www.norea.nl.
Laptob
Het blijft tobben met laptops. Naar nu blijkt heeft de diefstal, eind februari, van een onbeveiligde laptop uit de auto van een Amerikaanse Ernst & Young-medewerker, de organisatie Hotels.com ertoe gedwongen bijna een kwart miljoen klanten te waarschuwen. Het apparaat bevatte de namen, adressen en creditcardgegevens van een slordige 243.000 klanten van Hotels.com. Er zijn geen signalen dat de gegevens daadwerkelijk zijn misbruikt, maar men is wel geschrokken. Ernst & Young voorziet voortaan alle data op laptops van encryptie.
Lichte omzetdaling BDO
BDO CampsObers Accountants & Adviseurs heeft in 2005 een omzet gerealiseerd van € 178,5 miljoen, 0,9 procent minder dan in 2004. De daling deed zich vooral voor bij de disciplines accountancy en belastingadvies. De omzet van ‘overige advisering’ groeide juist licht. Ondanks een terugloop van de personeelsbezetting, ging de omzet per medewerker omhoog. BDO verklaart dit uit een toename van de diensten met een hogere toegevoegde waarde. Bestuursvoorzitter Martin van Roekel zegt dat de ambitie van het kantoor blijft om “hét Nederlandse accountants- en advieskantoor” te zijn. “Wij hebben niet de wens om gezien te worden als één van de uitwisselbare conglomeraten, maar willen klanten en medewerkers het beste van twee werelden bieden: de flexibiliteit van een lokale organisatie en de kwaliteit van een sterk internationaal netwerk.”
SEC heeft nieuwe chief accountant
De Amerikaanse Securities and Exchange Commission heeft Conrad Hewitt benoemd als nieuwe chief accountant. Hewitt is een voormalig managing partner van Ernst & Young and voormalig chief financial regulator voor de staat Californië. Hewitts voorganger, Don Nicolaisen, was verantwoordelijk voor de implementatie van de Sarbanes-Oxley wetgeving.