Vietnam: 'De opleiding voor accountants is rechtstreeks gekopieerd vanuit Australië en Singapore'
Hoe is het om als Nederlandse RA in het buitenland te werken? Welke positie hebben accountants? Zijn er opmerkelijke verschillen met Nederland? In de zevende aflevering van een serie: Vietnam.
Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 2, 2004
Bekijk alle artikelen uit dit nummer
In den vreemde
Vietnam is in alles een land in ontwikkeling. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de kwaliteit van de telefoonverbinding tijdens het gesprek met Ramon van Deventer, director Finance and administration bij Dutch Lady Vietnam Food and Beverage Company, een onderneming waar Friesland Coberco via een joint venture grootaandeelhouder is. Het geluid valt tijdens het telefoongesprek regelmatig weg. Dit gecombineerd met een vertraging vanwege de satelliet maakt bellen met het Aziatische land tot een moeizame opgave.
Een land in ontwikkeling. Dat was exact de reden waarom Van Deventer besloot om in 2001 Leeuwarden te verruilen voor Ho Chi Minh Stad, het vroegere Saigon. Het werd tijd voor iets anders. Dat gold ook voor zijn overstap in 1998 uit het vak van openbare accountant naar Friesland Coberco. Uit naam van de zuivelmultinational vertoefde hij al snel veelvuldig in Zuidoost-Azië. Dat beviel hem. De keuze was dan ook niet moeilijk toen hij het aanbod kreeg om de eerste financiële man te worden van de aan het concern gelieerde zuivelfabriek in Vietnam.
Meer audits
Alles is zoals gezegd in Vietnam in ontwikkeling. Dat geldt ook voor het beroep van accountant. Van Deventer: “Dat heeft alles te maken met het feit dat Vietnam zich langzaam maar zeker ontwikkelt van een communistisch geleide planeconomie tot een land met steeds meer invloeden van de markt. Vietnam is wat dat betreft niet te vergelijken met China, waar de ontwikkeling tot een markteconomie zich veel stormachtiger voltrekt. Het gaat hier zeker vooruit, maar men heeft nog een lange weg te gaan. Bij een land dat zich heel voorzichtig openstelt voor de vrije markt hoort ook de wijze van controle die in landen met een open kapitaalmarkt gebruikelijk is. Tot nu zijn veel grotere bedrijven nog in handen van de staat. Maar ook daar zie je dat er steeds vaker audits worden uitgevoerd die vergelijkbaar zijn met wat er in het westen gebeurd.”
Eigen standards
Op het gebied van de regelgeving is Vietnam vooralsnog een eigen weg ingeslagen. Van Deventer: “De regels zijn maar in beperkte mate te vergelijken met die in het westen. De International Financial Reporting Standards zijn hier nog onbekend. Vietnam kent eigen regelgeving, de Vietnamese Accounting Standards. Dat is een vrij eenvoudig systeem, dat er voornamelijk op is gericht om de belastinginning in goede banen te leiden.”
Wat niet verschilt met het westen is de aanwezigheid van de big four, die in de volgorde Ernst & Young, PricewaterhouseCoopers, KPMG en Deloitte hun deel van de markt hebben. En net als in andere landen waar het vak accountancy nog in de kinderschoenen staat, zijn in de hogere functie met name buitenlanders vertegenwoordigd.
Rechtstreeks ingevlogen
Vietnam mag zich dan op het gebied van accounting niet door internationale regels laten leiden, wat betreft de opleidingen richt zich men wel op het buitenland. Of om preciezer te zijn: men richt zich op hetgeen in de Angelsaksische landen gebruikelijk is. Concreet: de opleiding is rechtstreeks gekopieerd vanuit Australië en Singapore.
Van Deventer: “Dat heeft uiteraard geografische redenen. Australië en Singapore zijn nog altijd een heel eind hier vandaan, maar van alle min of meer westerse landen zijn ze toch het dichtstbij. Die gerichtheid op deze landen gaat heel ver. Studenten accountancy volgen hier in Vietnam een opleiding onder auspiciën van Australische en Singaporese instituten. Docenten worden vanuit die landen rechtstreeks hier ingevlogen. En als men is afgestudeerd dan krijgt men een CPA-titel uit Australië of Singapore.”
Geweldige dynamiek
Uiteraard is er voor accountants in een economie die elke dag doorgroeit nog veel werk aan de winkel. Maar hetzelfde geldt voor een RA die actief is in het Vietnamese bedrijfsleven. Want de ontwikkelingen gaan heel snel. In Vietnam kunnen bedrijven nog een onstuimige expansie doormaken.
Ramon van Deventer verbaast zich telkens weer over de enorme spankracht van de Vietnamese economie. “Het lijkt wel of er hier voortdurend nieuwe bedrijven worden geopend. Dat gaat heel snel. Bij wijze van spreken staat er de ene week nog niets, terwijl een week later plotseling de poorten van het nieuwe bedrijf al worden geopend. En weer een week later lijkt het alsof of de nieuwe onderneming al jaren in bedrijf is. Deze geweldige dynamiek van de economie in Vietnam spreekt me zeer aan.”
Miljoenen brommertjes
Tel daarbij op het prettige klimaat en de prachtige natuur, en het is duidelijk dat Van Deventer met zijn gezin de eerste tijd nog niet van plan is om Vietnam de rug toe te keren. “Toen we hier drie jaar geleden aankwamen hebben we een lijst gemaakt van zaken die we tijdens onze tijd hier absoluut willen zien. Daarvan hebben we inmiddels het een en ander gezien, maar nog lang niet alles. Dus ook wat dat betreft is er nog geen reden om te vertrekken.”
Tot slot noemt Van Deventer nog het meest kenmerkende verschil tussen Nederland en Vietnam. “Dat is het grote aantal brommertjes. In de steden rijdt hier iedereen op zo’n ding. Ho Chi Minh Stad telt zo’n vijf miljoen inwoners en volgens mij zijn er ook nog eens zo’n twee miljoen brommertjes. De straten hier zijn één grote file van brommertjes. Dat is de reden waarom ik in de stad geen auto rijd. Het is mij te chaotisch. En ik rijd zeker ook geen brommer. Dat is te gevaarlijk. Buiten de stad is een eigen auto ideaal, maar hier in de stad prefereer ik toch een auto met chauffeur.”