Nieuws
AFM geeft 463 kantoren vergunning - Pilot Belastingdienst met horizontaal toezicht accountants in mkb - Tweedehands mobieltjes boordevol financiële informatie - Interne auditor moet vuile was binnen houden - Docters van Leeuwen: ‘Ik deed te weinig met marktsignalen’ - Brigades van accountants moeten advocaten controleren.
Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 11, 2008
Bekijk alle artikelen uit dit nummer
KPMG stapt in actuarieel advies
KPMG gaat een nieuwe poot voor actuarieel advies opzetten. Dit gebeurt onder leiding van Ad Kok, die hiervoor is overgestapt van Watson Wyatt Insurance Consulting. Eerder heeft het kantoor actuarieel advies juist de deur uitgedaan. Zo werd in België de desbetreffende afdeling verkocht aan AON. KPMG denkt dat de nieuwe afdeling zo’n 35 medewerkers zal krijgen.
“De markt voor verzekeringen is enorm in beweging”, constateert bestuurslid Jurgen van Breukelen. “Enerzijds moeten verzekeringsmaatschappijen voldoen aan regelgeving, anderzijds dwingt de markt hen om hun kapitaalbeslag zo efficiënt mogelijk in te richten. Dit betekent dat sturen op marktwaarde een speerpunt voor verzekeraars is.”
PricewaterhouseCoopers en Ernst & Young zijn al actief op het gebied van actuarieel advies.
AFM geeft 463 kantoren vergunning
De Autoriteit Financiële Markten (AFM) heeft aan 463 accountantskantoren een vergunning verleend om wettelijke controles te verrichten bij zogenoemde niet-OOB-organisaties (OOB staat voor organisaties van openbaar belang). Aan 23 aanvragers is (nog) geen vergunning verleend omdat zij (nog) niet hebben aangetoond te voldoen aan de eisen van de Wet toezicht accountantsorganisaties (Wta). Vijf aanvragen zijn definitief afgewezen.
De Wta regelt een vergunningplicht voor alle accountantsorganisaties die wettelijke controles verrichten. De wet kent twee soorten vergunningen. Met een niet-OOB-vergunning mogen accountantskantoren controles verrichten bij middelgrote en grote ondernemingen, met uitzondering van beursgenoteerde ondernemingen, kredietinstellingen en verzekeringsmaatschappijen.
In totaal vroegen 699 kantoren zo’n vergunning aan. Daarvan trokken 202 de aanvraag in omdat zij niet aan de eisen konden of wilden voldoen. Zes aanvragen zijn niet in behandeling genomen omdat ze niet compleet waren. De kantoren waarvan de vergunning is ingetrokken of afgewezen hebben veelal een bescheiden controlepraktijk en verlenen hoofdzakelijk andere financieel-administratieve diensten, waar geen vergunning voor nodig is. Ook van de 463 ‘goedgekeurde’ kantoren verricht 65 procent minder dan zes wettelijke controles.
De AFM stelt dat het proces van vergunningverlening heeft geleid “tot een duidelijke kwaliteitsverbetering”. Kantoren zijn zich volgens de toezichthouder “bewuster geworden van de eisen waaraan zij moeten voldoen om een wettelijke controlepraktijk te voeren”. Bij zestig procent van de aanvragers bleken na onderzoek van de AFM maatregelen nodig te zijn.
NOvRA wordt OvRAN
De rechter heeft NIVRA en NOvAA in kort geding in het gelijk gesteld in hun bezwaren tegen het gebruik van de termen NOvRA, RAA en AAA door de ‘alternatieve accountantsvereniging’ NOvRA. De Stichting Wakkere Accountant (SWA), partij achter de oprichting van de NOvRA, moest binnen twee dagen stoppen met het gebruik van deze benamingen en binnen zeven dagen al datgene doen “dat nodig is om de domeinnaam www.novra.org op de daartoe geëigende wijze aan NIVRA over te dragen”. Dit alles op straffe van dwangsommen.
Meteen na de uitspraak veranderde de NOvRA haar naam in OvRAN (Orde van Register Adviseurs Nederland). De titels van aangesloten leden zijn eveneens veranderd. RAA wordt RMC en AAA heet nu RCA.
Pilot Belastingdienst met horizontaal toezicht accountants in mkb
De Belastingdienst werkt aan een pilot met horizontaal toezicht bij het midden- en kleinbedrijf. Tijdens een congres van advocatenkantoor Loyens & Loeff kondigde Edwin Visser van de Belastingdienst aan dat streng geselecteerde accountantskantoren fiscale controles in bedrijven namens de Belastingdienst mogen uitvoeren.
Als horizontaal fiscaal toezicht landelijk wordt ingevoerd, betreft dit elfduizend middelgrote bedrijven. Die moeten de accountants duidelijk maken dat ze fiscaal in control zijn en hun fiscale risico’s moeten voortdurend inzichtelijk zijn voor de fiscus.
“Hoe we dit gaan organiseren is nu onderwerp van gesprek”, zegt woordvoerster Bartels van de Belastingdienst. “We gaan niet alle controles uit handen geven. Maar we zullen voortaan ook niet meer alles zelf gaan controleren. We zijn van plan om hierover convenanten af te gaan sluiten met intermediairs van het mkb, zoals brancheorganisaties. We kunnen hier niet met alle individuele mkb-bedrijven zelf afspraken over maken.”
VNG ondersteunt gemeenten bij horizontale controle fiscus
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten publiceert nog dit jaar een handreiking voor lokale overheden om zelf convenanten te sluiten met de Belastingdienst. Dit in navolging van het convenant dat de gemeenten Hardenberg, Oud-Beijerland en Venlo hebben gesloten. Dit convenant is het resultaat van een experiment. In plaats van reguliere controles van de boeken, stelt de fiscus nu een risicoprofiel op van de gemeenten. Op basis daarvan komen er afspraken over verplichtingen op het gebied van loon- en omzetbelastingen. De Belastingdienst streeft naar meer van dit soort afspraken, ook buiten de overheid.
“Wij zijn geen partij geweest bij het afsluiten van dit convenant”, zegt woordvoerster Frea Broekman van de VNG. “Wij kunnen dat ook niet doen, want elke gemeente is anders. Maar de handreiking biedt hen de instrumenten om deze convenanten zelf te regelen.”
PwC schikt AIG-claim voor honderd miljoen
PricewaterhouseCoopers heeft een schikking van $ 97.5 miljoen getroffen met drie pensioenfondsen die aandelen bezaten in AIG. Hiermee staat PwC volgens het Amerikaanse The AmLaw Daily in de toptien van de hoogste schikkingen die accountantskantoren hebben getroffen met beleggers die een schadevergoeding claimden wegens balansfraude.
Nadat AIG in 2005 gedwongen werd de bedrijfsresultaten met bijna vier miljard te verlagen, stelde het Amerikaanse Openbaar Ministerie strafvervolging in. De pensioenfondsen kochten tussen oktober 1999 en april 2005 aandelen AIG en claimden de schade van het waardeverlies.
NIVRA-site vernieuwd
De NIVRA-site is vernieuwd. De nieuwe site maakt gebruik van een ‘intuïtieve navigatiestructuur’. Op de homepage staan onder ‘direct naar’ handige links naar de best bezochte onderdelen van de NIVRA-site. Behalve het laatste nieuws van het NIVRA is ook een blokje opgenomen met het laatste nieuws van Accountant.nl.
Naast de vertrouwde thema-indeling is er nu ook een indeling per doelgroep, met voor elke doelgroep een eigen homepage met het laatste nieuws van NIVRA en Accountant.nl (verschillend per doelgroep) en links naar interessante informatie en tools.
Tweedehands mobieltjes boordevol financiële informatie
Eén op de vijf tweedehands mobiele telefoons bevat nog allerlei gevoelige bedrijfsinformatie. Dat blijkt uit onderzoek van meer dan 160 mobiele telefoons door BT, de Universiteit van Glamorgan in Wales en de Australische Edith Cowan Universiteit. Blackberry’s bevatten de meeste gevoelige informatie. Ruim veertig procent bevat bijvoorbeeld salarisdetails, financiële gegevens, bedrijfsplannen, details van bestuursvergaderingen, bankgegevens of persoonlijke medische informatie. Daarnaast bevatten de Blackberry’s nog voldoende informatie om de vorige eigenaar en werkgever te achterhalen. In één geval konden de onderzoekers zowel de identiteit van een Japanse verkoopdirecteur in Europa achterhalen als het businessplan van dat bedrijf voor de komende periode.
Veel ex-eigenaren realiseren zich niet dat er nog zo veel informatie op staat. Daarnaast worden de telefoons zo geavanceerd dat het voor gebruikers steeds moeilijker wordt om de informatie te beveiligen. Sommige tweedehands mobieltjes bleken geheel onbeschermd te zijn, ondanks de standaard ingebouwde beveiligingssoftware.
Accountantscontrole voor notarissen verplicht
Om het financiële toezicht op het notariaat te versterken, wil het ministerie van Justitie een verplichte accountantscontrole invoeren. Justitie wil voortaan een volwaardige accountantsverklaring. De verplichting is opgenomen in het conceptwetsvoorstel voor de wijziging van de Wet op het notarisambt (de artikelen 24 en 112), dat onlangs ter consultatie is rondgestuurd. In de memorie van toelichting schrijft Justitie dat de accountant voortaan niet alleen de financiële verslaggeving van het notariskantoor moet bezien. Voortaan moet de accountant aan de hand van de onderliggende financiële administratie toetsen of het financiële verslag juiste en waarheidsgetrouwe weergave is van de financiële stand van zaken. De koninklijke Notariële Beroepsorganisatie krijgt de mogelijkheid om nadere regels te stellen over de manier waarop de notaris financieel moet rapporteren en de accountant moet controleren.
Flynth in Mini naar klant
Medewerkers van Flynth adviseurs en accountants (voorheen LTB) gaan vaker naar de klant. En dat doen zij nu in een Mini “voorzien van de opvallende eigentijdse ‘Flynth-look’”, zo meldt het kantoor. Het kantoor voerde in april van dit jaar een herpositionering door, met als kernpunten onder andere “een duidelijkere, onderscheidende positie in de markt met een frissere, moderne uitstraling, sterke regionale kantoren waar alle expertise aanwezig is en een uitstekende bereikbaarheid”. Daarbij hoort volgens het kantoor dat de medewerkers meer aanwezig zijn bij de klanten, zowel figuurlijk als letterlijk. Daarom zijn de Mini’s aangeschaft. Die keuze was volgens het kantoor simpel, want “bij een dynamische, onderscheidende en eigentijdse organisatie past een dito automerk!”.
Forum of Firms overlegt over audit financiële instellingen
Ruim zestig partners van 21 internationale accountantsnetwerken hebben op 8 oktober 2008 hun ervaringen, inzichten ten aanzien van de sector en huidige controlemethoden bij financiële instellingen uitgewisseld. Dit gebeurde tijdens het symposium Audit of Financial Institutions georganiseerd door het Forum of Firms van de International Federation of Accountants (IFAC).
Een met steun van de zes grootste netwerken samengesteld panel van experts leidde discussies over zaken als waardering en impairment, liquiditeit, marktvertrouwen en going concern.
Audit alert fair value IAASB
Tijdens de Forum of Firms-bijeenkomst werd ook ingegaan op de guidance op dit gebied door de International Auditing and Assurance Standards Board (IAASB), waaronder de recente naar aanleiding van de kredietcrisis uitgebrachte Audit practice alert om controlerend accountants te helpen bij het beoordelen van fair value-schattingen.
Deze practice alert, getiteld Challenges in Auditing Fair Value Accounting Estimates in the Current Market Environment, kan gratis worden gedownload van de IFAC-website (www.ifac.org).
Interne auditor moet vuile was binnen houden
Linda Guyden, ooit intern accountant bij de Amerikaanse verzekeraar Aetna, moet genoegen nemen met de discrete arbitrageprocedure waarvoor zij contractueel heeft getekend. De klokkenluidersbescherming uit de Sarbanes-Oxley Act schrijft geen openbare procedure bij de rechter voor.
Dat heeft een Amerikaans gerechtshof op 2 oktober 2008 bepaald. Guyden was tot eind 2004 directeur van de interne-auditafdeling bij Aetna. In die hoedanigheid wees zij intern op de tekortkomingen in het interne controlesysteem. Aetna voldoet daarmee niet aan de voorschriften van de Sarbanes-Oxley Act (SOx). Maar chief financial officer Alan Bennett deed nauwelijks iets met haar aanbevelingen om de interne controle te versterken. Integendeel. Nadat Guyden Bennetts gebrek aan medewerking heeft besproken met de ceo en twee andere topfunctionarissen velt de cfo een vernietigend oordeel over Guyden, terwijl hij enkele maanden eerder nog positief oordeelde over haar functioneren. Eind 2004 ontslaat hij haar wegens gebrek aan medewerking.
Volgens de arbitrageovereenkomst die Guyden heeft getekend, moet zij het geschil over de kwestie voorleggen aan een arbiter in plaats van aan de rechter. Guyden probeert onder deze clausule uit te komen.
Daarbij voert zij onder meer aan dat haar procedurele rechten minder goed zijn gewaarborgd bij arbitrage. Verder heeft een arbitraal vonnis geen precedentwerking voor andere klokkenluiders, die daardoor dus niet kunnen profiteren van een eventueel gunstige uitspraak. Bovendien zou de vertrouwelijkheid van een arbitrageprocedure botsen met de bepalingen in SOx, die tot doel hebben de positie van klokkenluiders te beschermen.
Een gerechtshof in New York oordeelt nu dat uit de geschiedenis van de Sarbanes-Oxley Act blijkt dat arbitrage niet tegen deze wet indruist. SOx is vooral bedoeld om klokkenluiders een betere bescherming te bieden. In de overeengekomen arbitrageprocedure zijn de rechten van de klokkenluidende werknemer voldoende gewaarborgd. SOx schrijft niet voor dat de strijd per se in het openbaar moet worden uitgevochten. Vertrouwelijkheid maakt de arbitrageprocedure volgens de rechter niet oneerlijk. De interne accountant moet zich dus gewoon aan de arbitrageovereenkomst houden.
DSM en Boskalis winnaars Prix de Mazars 2008
Koninklijke DSM en Koninklijke Boskalis Westminster zijn de winnaars van de Prix de Mazars 2008, de publieksprijs voor het beste jaarverslag door beursgenoteerde ondernemingen. Beide bedrijven hadden de beste scores in het door Mazars gesponsorde onderzoek.
Uit het onderzoek komt onder meer naar voren dat meer informatie niet altijd leidt tot een betere informatieverstrekking. Genomineerd waren dit jaar in de categorie ‘AEX’ Heineken, DSM, Randstad, SBM Offshore en TomTom. Bij de ‘Overige genoteerde bedrijven’ waren dit: ARCADIS, Fugro, Imtech, Boskalis Westminster en Nutreco Holding.
DSM behaalde een score van 7,7 en eindigde gelijk met Heineken. Het iets homogenere oordeel voor DSM gaf de doorslag voor de eerst plaats. De gemiddelde waardering van de AEX-jaarverslagen is ruim voldoende (7,1).
Boskalis Westminster scoorde van ‘Overige genoteerde bedrijven’ met 7,9 net iets hoger dan Imtech en ARCADIS. 95 procent van de lezers noemde het ‘informatieve karakter’ van dit jaarverslag. De leesbaarheid blijft hierbij achter. Gemiddeld scoorden de ‘overige genoteerde bedrijven’ een 7,4.
Docters van Leeuwen: ‘Ik deed te weinig met marktsignalen’
Voormalig AFM-voorzitter Arthur Docters van Leeuwen vindt dat hij ten aanzien van de kredietcrisis “steken heeft laten vallen” toen hij tevens voorzitter was van het Committee of European Securities Regulators (CESR). Hij “deed te weinig” met signalen uit de markt, waaronder de vraag van een aantal derivatenhandelaren om meer toezicht. Hij zei dat tijdens een congres van fiNext, dat de financiële functie van top 500 organisaties ondersteunt.
Docters van Leeuwen: “Het zit me niet lekker dat ik als voorzitter van CESR, voorloper van wat hopelijk ooit een Europese toezichthouder moet worden, signalen uit de markt kreeg waar we te weinig mee hebben gedaan.”
Hij doelde op een moment, een paar jaar geleden, waarop een aantal derivatenhandelaren kwam klagen over het gebrek aan belangstelling voor hun branche van de zijde van toezichthouders. Marktpartijen zouden te weinig doen aan het documenteren van hun transacties.
Docters: “Op zich al opmerkelijk, want marktpartijen vragen zelden om toezicht. We hebben een onderzoekje laten doen waaruit bleek dat documentatie niet goed op orde was en dat er bij bepaalde partijen in Engeland en Amerika wel wat veel risico geconcentreerd was. Maar eigenlijk hebben we het daar bij gelaten. Als ik dat signaal toen goed had opgepikt, waren de dingen misschien anders gelopen.”
In een poging de huidige crisis te analyseren zei Docters van Leeuwen verder: “De essentie is dat het vertrouwen is aangetast. Alles drijft op regels en afspraken. Maar we hebben nu moeten vaststellen zodra daarover twijfel ontstaat, de financiële markten gevoelige systemen zijn die makkelijk uit balans kunnen raken.”
Docters signaleerde verder een groot manco op het gebied van de verslaglegging: “Hoe kunnen we er in vredesnaam mee akkoord zijn gegaan dat instrumenten als conduits en andere Special Purpose Vehicles (SPV’s) niet op de balans hoefden te worden vermeld? Wat heb je aan een balans als zulke zaken er niet op te vinden zijn?”
Docters van Leeuwen hoopt dat de ontstane situatie ertoe leidt dat er nu eindelijk werk wordt gemaakt van de oprichting van een echte Europese toezichthouder.
FASB stelt publicatieplicht financiële claims uit
Beursgenoteerde bedrijven in de VS hoeven nog geen openheid te geven over lopende rechtszaken tegen hen. De Financial Accounting Standards Board (FASB) heeft invoering van nieuwe regelgeving hiervoor met een jaar opgeschort. De standard setter reageert daarmee op de weerstand die dit voorstel heeft opgeroepen (zie oktobernummer, pagina 10). Vooral kleinere bedrijven waren bang dat ze de deadline van eind dit jaar niet zouden halen.
Het FASB-plan behelst dat bedrijven hun informatieplicht over claims niet meer mogen beperken tot zaken die ‘redelijkerwijs’ tot een uitkering leiden. Ook claims waarvan de uitkomst nog ongewis is, moeten worden aangegeven. Bedrijven zijn bang daardoor allerlei bedrijfsgeheimen te moeten prijsgeven en advocaten te inspireren om zaken aan te spannen die ze normaal gesproken zouden laten liggen.
Brigades van accountants moeten advocaten controleren
Vliegende brigades van accountants en juristen gaan de financiële huishouding van advocaten controleren. Die belofte deed deken Willem Bekkers op het jaarcongres van de Orde van Advocaten. Op verzoek van een regionale deken komt een brigade in actie. Ook steekproefsgewijze controles zijn mogelijk.
Met name de derdengelden (geld dat voor cliënten wordt beheerd) zullen bijzondere aandacht krijgen. Advocaten moeten die gescheiden houden van hun eigen geld. Volgens Bekkers hebben de regionale dekens van de Orde van Advocaten te weinig tijd, armslag en expertise om de boeken de boeken te controleren.
Hij verwacht dat het aantal controles fors omhoog zal gaan, nu de dekens een beroep kunnen doen op een team van accountants. Vorig jaar leverde het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum in het rapport ‘De praktijk van derdenrekeningen’ kritiek op het navolgen van de regels door advocaten.
De ‘vliegende brigades’ zullen uit minstens één accountant en een oud-deken bestaan. Voor het einde van dit jaar wil de Orde meer duidelijkheid over de precieze aard en invulling van deze controleteams. Daarvoor zal de beroepsorganisatie nog in gesprek treden met het NIVRA en andere accountantsorganisaties, zegt beleidsmedewerker Niels Hupkes. “Wij weten nog niet of het moet gaan om een registeraccountant of een AA-accountant. Ook de omvang van de teams die worden ingezet voor een controle is nog niet helemaal duidelijk. Als het gaat om grote advocatenkantoren, schakelen we misschien meer dan één accountant in.”