Magazine 01 november 2004

IFRS leidt tot kritiek op accountants

Waarderen op basis van fair value, zoals IFRS voorschrijft, heeft kenmerken van waarzeggerij, stelt Roel Nagelmaeker. Als het publiek dat niet beseft, zal het leiden tot nieuwe kritiek op het accountantsberoep.

Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 3, 2004

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel in pdf

Roel Nagelmaeker

Vanaf 1 januari 2005 moet de financiële verslaggeving van (in elk geval) beursgenoteerde bedrijven worden opgesteld op basis van de International Financial Reporting Standards. De vraag kan gesteld worden in hoeverre dit wenselijk is. Ook voor accountants kleven er risico’s aan.

Enron, Xerox, Worldcom, Ahold, Parmalat en zeer actueel het Rotterdams Havenbedrijf beheersen het financieel economische nieuws al geruime tijd met verschillende boekhoudschandalen. Boekhoudschandalen waarbij ook de rol van de accountant, casu quo de perceptie van zijn rol in de ogen van de maatschappij in deze, in een kwaad daglicht is komen te staan, al dan niet terecht. Dat er iets moet veranderen om dit vertrouwensprobleem, ten aanzien van zowel het bedrijfsleven alsmede het accountantsberoep, het hoofd te bieden, lijkt derhalve logisch.

Met de implementatie van de IFRS-standaarden wordt, zoals bekend, ook fair value als norm voor externe verslaggeving steeds belangrijker. Fair value, een waarderingsgrondslag die gekenschetst kan worden als een economische waarde, een waarde ontleend aan de toekomst passend binnen het economic concept of profit-denken. Ten aanzien van dit ‘ontlenen aan de toekomst’ is het aardig om de financiële pers eens een maand na te slaan op winstwaarschuwingen en bijstellingen van prognosesen soortgelijke mededelingen. Moeiteloos levert dit 35 ‘hits’ op waaruit nader bekeken de volgende interessante bevindingen voortvloeien:

• het betreft zowel positieve als negatieve bijstellingen;
• deze bijstellingen beperken zich niet tot bepaalde bedrijfstakken of branches;
• ook het Centraal Bureau voor de Statistiek, De Nederlandsche Bank en de Europese Commissie zijn genoodzaakt tot bijstellingen van eerdere verwachtingen.

Laatstgenoemde ‘instanties’ kunnen toch wel worden genoemd als een soort ‘normstelling’ waarop bedrijven hun verwachtingen mede baseren. Verwachtingen die vervolgens weer de basis zijn van fair value-waarderingen.

Accountants begrijpen natuurlijk dat de kwaliteit van een prognose (lees tevens: fair value-waardering) niet kan wordenbeoordeeld aan de hand van de uiteindelijke realisatie. De vraag die mij bekruipt is echter in hoeverre dit wezenlijke aspect wordt onderkend door de maatschappij. Het risico bestaat dat, indien dit niet het geval is, kritiek op de verslaggeving zal leiden tot kritiek op het accountantsberoep.

Gezien de ontstane commotie in de financieel economische wereld, het gewenste herstel van vertrouwen, de status van de ‘IFRS-implementatie’ en het feit dat ook in het bedrijfsleven geen waarzeggers werken, lijkt de ingeslagen weg niet de juiste.

Wat de fair value van IFRS is zal de toekomst leren, ik waardeer het voorlopig echter met een vier!

Noot
Roel Nagelmaeker is teamleider bij Witlox Advies.