Nieuws
NIVRA en NOvAA onderzoeken samenwerking - Koningin opent nieuw kantoor NIVRA - Grote beleggers blokkeren beloningsexcessen - Eerste vrouwelijke ceo Amerikaans Top 25-kantoor - ‘Zakelijke dienstverlening sterke groeier in 2008’ - KPMG-topman: ‘Nieuwe accountantsverklaring’ - Notarissen nuanceren toename tuchtklachten - Levitt: ‘Bijna totaal falen toezichthouders’ - Summers: ‘Gebrekkig toezicht geen oorzaak kredietcrisis’.
Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 5, 2008
Bekijk alle artikelen uit dit nummer
NIVRA en NOvAA onderzoeken samenwerking
NIVRA-voorzitter Jan Helderman benadrukte tijdens de opening in een speech dat de beide beroepsorganisaties NIVRA en NOvAA de mogelijkheden van verregaande samenwerking onderzoeken. “Wij zullen samen met de NOvAA, onze zusterorganisatie, proactief bijdragen aan de komende evaluatie van de huidige accountantswetgeving. Met het bestuur van de NOvAA zijn wij in gesprek over de wijze waarop onze intensieve samenwerking in de toekomst nog verder kan worden uitgebouwd”, aldus Helderman.
Koningin opent nieuw kantoor NIVRA
Koningin Beatrix heeft op 16 april 2008 het nieuwe NIVRA-kantoor in Amsterdam geopend met de onthulling van een plaquette met een dichtregel van Lucebert: ‘Want verantwoording vraagt zeer zuivere vragen.’
Ter gelegenheid van de opening bood het NIVRA de stad Amsterdam als cadeau een inspiratiecongres voor kinderen aan. Dit congres had als thema ‘Een nieuwe wereld’. Circa negentig kinderen, afkomstig van basisscholen uit heel
Amsterdam, woonden het congres bij. Het slot van het kindercongres werd bijgewoond door de Koningin en minister van Financiën Wouter Bos. Daarbij ging de minister in spelvorm in op de betekenis van geld.
Koningin Beatrix kreeg tijdens dit congres het eerste exemplaar uitgereikt van een speciale uitgave van het NIVRA, die kinderen moet helpen bewuster om te gaan met geld. Bij de opening riep minister Bos op tot een nieuwe aanpak en nieuw elan in de balans tussen controle en vertrouwen. Daar ligt volgens hem de uitdaging voor het accountantsberoep. “De waarde die u toekent moet de waarde zijn waar anderen op kunnen vertrouwen”, aldus Bos.
Grote beleggers blokkeren beloningsexcessen
Bestuurders van beursgenoteerde ondernemingen zullen beter moeten oppassen met al te genereuze beloningsvoorstellen. Eind maart 2008 blokkeerden de aandeelhouders het beloningsplan voor de Philips-top en kort daarna adviseerde RiskMetrics, adviseur van aandeelhouders, om de voorgestelde bonus voor het bestuur van Corporate Express weg te stemmen.
Michelle Edkins, bestuurder van het Britse beleggingsfonds Governance for Owners en woordvoerster namens een groep grootaandeelhouders van Corporate Express: “De bedoeling van een beloningsplan is dat je het koppelt aan prestaties. Waarom zou je bestuurders belonen als zij hun bedrijven slechter laten presteren dan andere ondernemingen in dezelfde branche? Bij veel meer Nederlandse ondernemingen was er in het verleden weerstand tegen beloningspakketten van bestuurders, maar tot vorige week is het nooit gelukt om een meerderheid van de aan deelhouders tegen te laten stemmen.”
Oorzaak daarvan is onder meer de houding van administratiekantoren, waarin sommige beursgenoteerde ondernemingen gecertificeerde aandelen hebben ondergebracht. “Nog nooit heb ik meegemaakt dat administratiekantoren tegen voorstellen van raden van bestuur hebben gestemd”, zegt directeur Rients Abma van Eumedion, belangenbehartiger van institutionele beleggers.
Abma denkt dat de opstelling van adviesbureau RiskMetrics van invloed kan zijn op toekomstige beloningsvoorstellen. “RiskMetrics betrekt onze aanbevelingen over bestuurdersbeloning, die al in oktober 2006 zijn gepubliceerd, bij zijn stemadviezen. Amerikaanse beleggers nemen een advies van RiskMetrics doorgaans één op één over. In Nederland is ongeveer 36 procent van de aandelen in handen van Amerikaanse beleggers. De invloed van RiskMetrics is mede hierdoor op voorhand al groot.”
Actal: verminderen regeldruk lukt niet
Het kabinet laat te veel mogelijkheden voor vermindering van regeldruk liggen, waardoor het succes van zijn beleid in gevaar komt. Dat staat in het Jaarverslag 2007 en Werkprogramma 2008 van het Adviescollege toetsing administratieve lasten (Actal). Actal adviseert het kabinet en het parlement sinds mei 2000 over de gevolgen van regelgeving voor de administratieve lasten van het bedrijfsleven en (per 1 januari 2005) de burger. Onlangs verlengde het kabinet het bestaan van Actal tot 2011.
Voor het jaarverslag, zie www.actal.nl.
Eerste vrouwelijke ceo Amerikaans Top 25-kantoor
Clifton Gunderson, in omvang het veertiende accountantskantoor in de Verenigde Staten, krijgt als eerste kantoor in de Amerikaanse top 25 een vrouwelijke ceo. Krista McMasters treedt op 1 juni 2009 aan, als opvolger van huidig ceo Carl George.
McMasters werkt sinds 1978 bij de firma, werd in 1985 partner, in 1989 director of assurance services en werkte de laatste tijd als chief practice officer. Daarnaast is ze lid van de Financial Accounting Standards Advisory Council en van de council van de Amerikaanse beroepsorganisatie AICPA.
Volgens AICPA-president Barry Melancon is de benoeming van McMasters “een belangrijk signaal dat oude belemmeringen wegvallen”. Tegen WebCPA vertelde McMasters dat een van haar plannen als ceo is “het lanceren van een officieel vrouweninitiatief”.
Grote kleine ‘Cinquecento’ voor nieuwe BDO’ers
BDO heeft voor nieuwe medewerkers dertig Fiat 500’s besteld. Het kantoor heeft gekozen voor deze remake van het legendarische Italiaanse autootje uit de jaren vijftig omdat het “voor zijn afmetingen een hele ruime auto” is. “Daar komt bij dat de 1.2-motor zuinig is in gebruik. En het is natuurlijk qua design een hele leuke auto om te zien”, zegt BDO-leasecoördinator Gilbert de Dreu.
De nieuwe versie is volgens De Dreu beduidend groter dan het originele ‘rugzakje’. “Doorgaans nemen onze adviseurs behoorlijk veel spullen mee naar hun klanten. We hebben natuurlijk vooraf getest of alles wel mee zou kunnen. En wat bleek? De kofferbak van de Fiat 500 is één van de grootste in zijn klasse.” De nieuwe medewerkers staan volgens De Dreu te popelen om de sleutel van de populaire Fiat 500, verkozen tot auto van het jaar 2008, in ontvangst te nemen.
‘Zakelijke dienstverlening sterke groeier in 2008’
Het Nederlandse bedrijfsleven zal in 2008 een afvlakkende, maar nog steeds forse omzetgroei realiseren van
gemiddeld 6,2 procent. Die verwachting spreekt Rabobank uit in Cijfers & Trends van april. Door hogere grondstofprijzen en toenemende loonkosten stijgen de afzetprijzen in bijna alle sectoren. Vooral de industrie,
bouw en zakelijke dienstverlening laten gunstige groeicijfers zien. De omzet van de zakelijke dienstverlening zal met zeven procent stijgen. De sector profiteert enerzijds van de grote bedrijvigheid in andere sectoren en anderzijds van reorganisaties en kostenbesparingen bij ondernemingen.
Omzetgroei per sector in 2008 (procenten)
Industrie 7,0
Bouw 7,3
Groothandel 6,8
Detailhandel food 3,2
Detailhandel non-food 3,5
Horeca en recreatie 5,0
Transport 3,7
Zakelijke dienstverlening 7,0
Overige dienstverlening 3,5
Gewogen gemiddelde (totaal) 6,2
BRON: RABOBANK
Justitie VS beschuldigt KPMG
Volgens onderzoek door het Amerikaanse ministerie van Justitie heeft KPMG in de VS een oogje dichtgedaan bij fraude door New Century Financial, ooit de grootste hypotheekverstrekker van het land.
New Century Financial ging vorig jaar als een van de eerste financiële instellingen over de kop door de hypotheekcrisis. Volgens het ministerie van Justitie wist KPMG van de fraude. Ondergeschikten van KPMG zouden de fraude hebben opgemerkt maar hun superieuren zouden de zaak uit commerciële overwegingen hebben toegedekt.
KPMG zelf ontkent de beschuldigingen. “Een herziening van de feiten zal dat bevestigen”, aldus een verklaring van KPMG in de VS.
Omzet Alfa 9,5 procent omhoog
De omzet van Alfa Accountants en Adviseurs is in 2007 gegroeid met vijf miljoen euro tot € 57,5 miljoen (9,5 procent). Het resultaat nam met € 2,7 miljoen toe tot zes miljoen euro, deels als gevolg van kantoorovernames. De gemiddelde omzet per klant steeg door toename van het aantal beter betaalde adviesdiensten, zoals de in 2007 geïntroduceerde adviezen rond het mestbeleid en de ‘Alfa-winstverbeteraar’. Het aantal medewerkers steeg van 718 naar 766, het personeelsverloop bedroeg twaalf procent.
Notarissen nuanceren toename tuchtklachten
De Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) nuanceert de recente publiciteit over toename van het aantal tuchtklachten. Half maart 2008 constateerde het actualiteitenprogramma NOVA de stijging van het aantal tuchtzaken, en iets later bevestigde de Trendnota notariaat 2006 van het ministerie van Justitie dat beeld: in 2006 kwamen er 412 klachten binnen. Vanaf 2002 zijn jaarlijks tussen de 113 en 140 klachten gegrond bevonden.
De controle van notarissen bij de aanvraag van hypotheken en de overdracht van onroerende zaken schiet soms tekort, aldus de Trendnota, en ook bij de controle van de kwaliteitsrekening wordt het gedrag van sommige notarissen als nalatig en slordig getypeerd. Volgens NOVA werden er in 1992 nog maar 192 klachten over notarissen ingediend.
De KNB wijst er op dat de omvang van de groep die onder het tuchtrecht valt sinds 1999 bijna is verdriedubbeld. Ook kandidaat-notarissen vallen er tegenwoordig onder. Woordvoerster Mieke Berkers onderstreept dat de KNB veel aandacht besteedt aan kwaliteit en dat de informatie uit de Trendnota al weer bijna anderhalf jaar oud is.
“Dat er meer klachten zijn komt onder andere doordat de beroepsgroep is gegroeid. Ook zijn er meer mogelijkheden om klachten te melden en zijn mensen mondiger geworden. Men spreekt de notaris eerder aan op zijn daden.”
De NOVA-uitzending noemde de marktwerking als oorzaak van de stijging, maar het ministerie van Justitie ziet dat anders. “Prijsvechters maken niet meer fouten dan anderen en bieden ook full service”, aldus de Trendnota.
KPMG-topman: ‘Nieuwe accountantsverklaring’
“We hebben de jaarrekening gecontroleerd en het klopt ongeveer, mits de bedrijfsleiding niet heeft gefraudeerd.” Zo ongeveer moet de accountantsverklaring komen te luiden, als het ligt aan John Griffith-Jones, medebestuursvoorzitter van KPMG Europe. De KPMG-topman deed zijn voorstel in een speech voor de Schotse beroepsorganisatie ICAS. Volgens hem kan de verwachtingskloof over de rol van de accountant worden gedicht door in de verklaring tot uiting te laten komen dat de accountant geen absolute zekerheid kan bieden.
Griffith-Jones betoogt dat zo’n nieuwe verklaring van de accountant een grotere verantwoordelijkheid vereist voor de ontdekking van materiële fouten. Tegelijkertijd vraagt van het ‘maatschappelijk verkeer’ de aanvaarding dat bij de huidige controletechnieken de verklaring “klopt ongeveer” het hoogst haalbare is en dat het niet mogelijk is het risico van fraude geheel uit te sluiten.
Download de complete lezing via www.icas.org.uk/site/cms/download/icas_speech.pdf. Zie ook Opinie op pagina 56.
BDO International misschien toch aansprakelijk
Vorig jaar bepaalde de jury van het Miami-Dade County Court dat BDO Seidman in de Verenigde Staten 512 miljoen dollar moest betalen aan de Espirito Santo Bank. De bank leed forse verliezen op een joint venture, waarvan BDO Seidman de boeken controleerde.
De jury hield koepelorganisatie BDO International niet aansprakelijk. In hoger beroep heeft het Third District Court of Appeal in Florida deze uitspraak deels teruggedraaid.
Volgens het gerechtshof had de jury moeten overwegen of ook BDO International aansprakelijk kan worden gehouden voor de schade. Daarbij is de sleutelvraag in hoeverre de koepelorganisatie de gang van zaken bij de Amerikaanse accountants kon beïnvloeden en hoe vrijblijvend de relaties in het BDO netwerk zijn in juridisch opzicht.
Oud-AFM-baas in antifraudebureau
Arthur Docters van Leeuwen, voormalig voorzitter van de Autoriteit Financiële Markten, wordt per 1 april 2008 voorzitter van de raad van advies van Independent Risk Solutions (IRS). Met die functie zegt hij een bijdrage te willen leveren aan de private bestrijding van fraude en de verbetering van integriteit.
“Rond fraudebestrijding heerst te veel defaitisme. Een goed commercieel initiatief op deze gebieden verdient steun”, licht hij desgevraagd toe. “Uiteraard ga ik mijn ervaring bij de AFM daarvoor inzetten, hoewel ik niet zelf onderzoek ga doen.”
Docters van Leeuwen zegt dit specifieke bureau te steunen “omdat hier veel disciplines bij elkaar komen. Ik denk aan opsporing, ICT en financiële kennis. Dat mag dan op commerciële basis zijn, maar ik denk toch dat hier iets toe te voegen is aan de initiatieven die er al zijn. Met name in het achterhalen van fraude zijn we in Nederland toch nog niet geweldig goed. De verschillende disciplines werken nog lang niet zo samen als zou moeten. Dat komt onder andere doordat de beloning daar niet op is afgestemd. Bij het particulier initiatief is wel een marktconforme beloning, daardoor is daar ook meer mogelijk. De markt kan dingen doen die de overheid niet kan.”
Levitt: ‘Bijna totaal falen toezichthouders’
Oud-voorzitter Arthur Levitt van de Securities and Exchange Commission (SEC) spreekt in een interview met de Amerikaanse omroep PBS juist van een “bijna totaal falen” door toezichthouders, als direct gevolg van het overheidsbeleid.
“At almost every level of government in recent years, we’ve seen a deemphasis on investor protection. And investors have been sorely, grievously hurt. And our system has been seriously endangered. This is more severe than the period surrounding Enron and WorldCom”, aldus Levitt, van 1993 tot 2001 voorzitter van de SEC en momenteel senior advisor van de wereldwijde beleggingsfirma Carlyle Group.
“The bank regulators, rather than being regulators have been cheerleaders for the bank ... Indeed they encouraged banks using leverage in ways which put them in the precarious situation that they are today.”
In de financiële sector is volgens Levitt geen sprake van overregulering maar van onderregulering, met name op het gebied van de enorm gegroeide wereldwijde markt voor financiële derivaten.
Het interview is te beluisteren via www.pbs.org/now/shows/414/financial-regulation.html.
Summers: ‘Gebrekkig toezicht geen oorzaak kredietcrisis’
Het ontbreken van adequaat toezicht is geen hoofdoorzaak van de huidige financiële crisis. Dat zegt Lawrence H. Summers, oud-minister van Financiën onder president Bill Clinton, hoogleraar aan Harvard en bestuurslid van hedgefonds D.E. Shaw in een interview met NRC Handelsblad van 12 april 2008. Summers, getipt als kandidaat-minister van Financiën onder een eventuele Democratische president, toont zich zeer bezorgd over de huidige crisis, die hij ‘kwalitatief’ vergelijkt met de problemen van Japan in de jaren negentig en die in het Amerika van 1929. “Ook toen zag je aandelenkoersen kelderen in reactie op de verminderde beschikbaarheid van krediet, waardoor de aandelenkoersen weer verder daalden.”
Summers noemt verschillende oorzaken: “Je kunt huiseigenaren aanwijzen, hypotheekbedrijven, de overheid. Maar vergeet ook internationale factoren zoals het economisch beleid van olielanden of de gigantische geldstromen uit Azië niet.”
Op de vraag of hij er dus mee oneens is wanneer toezichthouders de meeste schuld krijgen, antwoordt Summers: “Herinnert u zich de verschrikkelijke financiële crisis in Scandinavië nog, van vijftien of achttien jaar geleden? Zij hadden een zwaar gereguleerd financieel systeem. De crisis in Japan van de jaren negentig al net zo. Ook in de VS is het moeilijk vol te houden dat de meest gereguleerde instellingen - de grote banken - voor meer stabiliteit hebben gezorgd dan bijvoorbeeld nauwelijks gereguleerde hedge-fondsen. Natuurlijk, we hadden beter toezicht moeten houden op de hypotheeksector waar flink wat fraude plaatsvond, waar risicovolle leningen zijn verstrekt. Maar ik kan het er niet mee eens zijn als gezegd wordt dat het ontbreken van toezicht de crisis heeft veroorzaakt.”
Concurrentiebeding geldt ook na ‘indirecte’ goedkeuring
“Deze zijn door mij geaccordeerd”, schreef een assistent-accountant in 1997 op de brief waarmee zijn werkgever, een accountantskantoor, de nieuwe arbeidsvoorwaarden aanbood. Tussen die voorwaarden stond ook een concurrentiebeding.
De assistent-accountant probeerde zich daar later onderuit te draaien, omdat hij destijds geen specifieke papieren over dat ‘relatiebeding’ heeft ondertekend. Volgens een recent arrest van Hoge Raad is hij daar door zijn algemene handtekening echter toch schriftelijk mee akkoord gegaan. Als huidig relatiebeheerder van Contour Accountants & Belastingadviseurs zal hij daarom de contacten met de klanten van zijn voormalige werkgever moeten verbreken.
In de in 1997 voorgelegde brief, ter gelegenheid van de omzetting van een tijdelijk contract in een voor onbepaalde tijd, stond (in erbarmelijk Nederlands): ‘Het doet ons een genoegen u hierbij het nieuwe exemplaar van onze arbeidsvoorwaarden zoals deze per 1 januari 1998 zal gelden te mogen aanbieden. Deze arbeidsvoorwaarden treden in de plaats van het eerder aan u over handigde exemplaar. Door medeondertekening verklaart zich akkoord met de inhoud van de gewijzigde voorwaarden. Graag ontvangen wij een exemplaar van deze brief van u retour.’
Als de toenmalige assistent-accountant begin 2006 in dienst treedt bij Contour wordt hij hardhandig geconfronteerd met het concurrentiebeding, waarin een boete van 250 gulden is opgenomen voor elke dag dat hij werkzaamheden verricht voor cliënten van zijn oude werkgever. De kantonrechter verlicht de knellende bepalingen aanvankelijk enigszins, maar in hoger beroep kreeg de accountantsmaatschap gelijk. Vervolgens legde het ‘slachtoffer’ de Hoge Raad de principiële vraag voor of het ondertekenen van een aanbiedingsbrief voldoet aan het ‘schriftelijkheidsvereiste’ uit artikel 7:653 lid 1 van het burgerlijk wetboek.
De Hoge Raad zegt dat dit vereiste is bedoeld als waarborg dat de werknemer zijn akkoord goed heeft overwogen. Daarom zal de ondertekening van een brief met een verwijzing normaalgesproken niet voldoende zijn. Maar door op die brief te schrijven dat hij akkoord gaat met de arbeidsvoorwaarden is volgens de Hoge Raad in dit geval wel aan het schriftelijkheidsvereiste voldaan.
Kan het wat stiller onder dat bureau?
Pc’s zijn soms net stofzuigers. Qua geluid dan. Dat is het gevolg van onze onstuitbare drang naar nog meer opslagcapaciteit en rekenkracht en nog geavanceerdere software. Want om aan die eisen tegemoet te komen zijn snellere processors nodig. Maar die produceren ook steeds meer warmte, die op een of andere manier moet worden afgevoerd. Fabrikanten bezuinigen vaak op het type ventilator dat daarvoor wordt gebruikt - geen consument pluist de advertenties immers daarop na - en daarom maken ze vaak onnodig veel herrie.
Maar er is hoop. Het bedrijf ikbenstil.nl biedt zowel tips als het benodigde materiaal om het op zomerse dagen oorverdovende gezoem van de pc terug te dringen tot aanvaardbare proporties. De beste tip: schaf een wat grotere ventilator aan. Dat is wel wat prijziger dan de standaard fabrieksversie, maar u heeft er jaren plezier van.
Lees meer over alles wat te maken heeft met ‘lekker werken’ op Accountant.nl (‘Lekker werken’).
Nederlandse taxonomieversie 2.1
De Nederlandse taxonomieversie 2.1 (NT 2.1) is beschikbaar. Hierin zijn alleen aanpassingen doorgevoerd die nodig waren om een aantal bevindingen bij het gebruik van versie 2.0 op te lossen. De wijzigingen betreffen een beperkt aantal rapportages. In het jaarrekeningdomein zijn wijzigingen doorgevoerd ten behoeve van de Jaarrekening en Publicatiestukken op fiscale grondslag. In het Belastingdomein zijn zaken gewijzigd ten behoeve van de Omzetbelasting, Loonheffing en Intracommunautaire Leveringen.
Partijen die willen rapporteren met gebruikmaking van bovenstaande rapportages dienen hiervoor NT 2.1 te hanteren. Voor overige rapportages is NT 2.0 van toepassing.
Zie www.nltaxonomie.nl/2.1/.
VRC: door met samenwerking NIVRA
De leden van de Vereniging van Registercontrollers (VRC) zijn tijdens de buitengewone ledenvergadering van woensdag 26 maart 2008 unaniem akkoord gegaan met door het bestuur gepresenteerde roadmap met vervolgstappen na de onlangs ontstane bestuurscrisis in de VRC. Op 18 februari 2008 waren voorzitter Frank Hartmann en bestuurslid Koen Perik per direct afgetreden, wegens “onoverbrugbaar verschil van inzicht” met de andere bestuursleden, onder meer over “invulling van de huidige samenwerking met het NIVRA binnen het Controllers Instituut”.
Het bestuur maakt nu bekend in verder te werken “aan het uitbouwen van een slagvaardige VRC” en te streven “naar continuering van de samenwerking met het NIVRA binnen het CI”.
Het VRC-bestuur heeft bestuurslid Arjan van der Nat, financieel directeur bij Cendris Customer Contact, benoemd als voorzitter. Gezien de huidige bestuurssituatie “voorlopig tot en met de zomer van 2008”.