Conservatief én creatief!
Om het beroep aantrekkelijker te maken moeten de structuren van accountantsorganisaties veranderen, vinden Matthijs de Boer en Ruud Beckers. De creatieve geest van medewerkers moet meer worden gestimuleerd. Een breder pallet van mensentypen zal dan de top kunnen bereiken.
Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 9, 2007
Bekijk alle artikelen uit dit nummer
Ruud Beckers en Matthijs de Boer
Conservatisme betekent volgens Van Dale ‘gehechtheid aan het bestaande’. Conservatief gedrag komt in onze beroepsgroep veelvuldig voor. In beginsel is dit een belangrijke randvoorwaarde voor het bestaansrecht van onze beroepsgroep. Maar de conservatieve houding en de daarmee samenhangende beeldvorming rondom de accountancy heeft ook zijn keerzijde. Het schrikt potentiële toetreders af en zet het behoud van de huidige beroepsbeoefenaren onder druk. Dit is onwenselijk.
Als accountant zijn wij de vertrouwenspersoon van het maatschappelijke verkeer. Wij toetsen verantwoordingen aan normen die zijn vastgelegd in relevante wet- en regelgeving of algemeen aanvaard zijn in het maatschappelijke verkeer. De deugdelijke grondslag die wij hierbij verkrijgen moet voldoen aan onze eigen normen, normen die maar langzaam wijzigen of zelfs van alle tijden zijn. De aard van onze werkzaamheden rechtvaardigt dan ook een belangrijke mate van conservatisme in ons werk. Het bestaansrecht van onze beroepsgroep is daaraan direct gerelateerd.
Momenteel pakken zich donkere wolken samen die het voortbestaan van onze beroepsgroep in de huidige vorm in gevaar brengen. De instroom is weliswaar groot maar de uitstroom vaak nog groter. De huidige loopbaan binnen de accountancy is voornamelijk gericht op een directe door-stroom naar de top zonder al te veel ‘uitstapjes’. In de eerste jaren als assistent leren we goed taken uit te voeren die aan ons worden toevertrouwd. In de tweede fase moeten we anderen aansturen, stimuleren en veel coördineren om tijdig en verantwoord te kunnen komen tot een vaktechnisch verantwoorde conclusie. Tot slot leren we vooral commercieel te zijn, klanten binnen te halen en te behouden. Dit laatste wordt in belangrijke mate gestimuleerd door de variabele beloning van ‘de top’ in de eerste plaats te laten afhangen van de omzet en het resultaat.
Wie één van deze stappen niet wil of kan nemen valt af. Deze opeenvolgende fases bieden weinig uitdaging aan de creatieve accountant die zich niet wil confirmeren aan vaste paden, die niet voor meer dan vijftien jaar aan een beroep verbonden wil zijn. Vooral hierdoor is de uitstroom uit het accountantsberoep relatief hoog. Maar er is nog een aspect. Het gedachtegoed in de top van accountantsorganisaties blijft door deze continue uitstroom van ‘andersdenkenden’ als vanzelf behoudend. Het wekt daardoor geen bevreemding dat de mensen die tijdens hun loopbaan in het accountantsberoep zijn gebleven in belangrijke mate op elkaar lijken.
Om meer creativiteit in onze organisaties tot wasdom te laten komen is tijd nodig. Al willen we inmiddels naar de buitenwereld al graag vooruitstrevend, snel en dynamisch overkomen (meer vrouwen!, flitsende wervingsactiviteiten!), achter de muren van onze accountantsorganisaties gaat het er nog steeds een stuk minder vooruitstrevend aan toe.
Wij zien grote voordelen in het stimuleren van de creatieve geest van de accountant met behoud van het noodzakelijke conservatisme. Het opdoen van bijvoorbeeld internationale ervaring en het stimuleren van advieswerkzaamheden buiten het directe werkterrein van een accountant dragen ontegenzeggelijk bij aan de creatieve ontwikkeling van zowel de medewerker als de organisatie.
Maar nog belangrijker is dat er iets moet veranderen in de top van accountantsorganisaties. In de top moet de diversiteit aan mensen worden vergroot. Om dit te bereiken kan bijvoorbeeld het aantal mensen dat primair wordt beoordeeld op grond van omzet en resultaat worden beperkt ten gunste van het aantal mensen dat primair op grond van vakinhoudelijke, innovatie- of managementaspecten wordt beoordeeld.
Dit biedt mensen meer ruimte te kiezen voor het aspect van het beroep dat zij aantrekkelijk vinden. Zo’n meer diverse groep zal op de lange termijn zonder meer tot een betere afweging weten te komen tussen creativiteit en het benodigde conservatisme.
Noot
Ruud Beckers en Matthijs de Boer zijn werkzaam bij KPMG Accountants NV. Zij schreven dit artikel op persoonlijke titel.