Magazine 01 mei 2006

Digitale schoolbanken

NIVRA en VERA lanceren binnen een jaar een online campus waar accountants via e-learning hun PE-punten kunnen halen. Accountants lijken er nog niet klaar voor. Toch kunnen ze niet zonder.

Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 9, 2006

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel in pdf

Af en toe gaat Rudy Düper van Düper Registeraccountants een dagje op cursus. Maar online leren is niet aan hem besteed. Hij zit liever in de klas. “Ik hecht aan de contacten met collega’s. E-learning is niets voor mij.” Misschien bedenkt Düper zich de komende jaren. Want als het aan VERA ligt, het opleidingsinstituut van het NIVRA, zullen accountants in de nabije toekomst een deel van hun opleidingen online kunnen volgen. NIVRA en VERA richten een e-campus op, de portal voor de permanent lerende accountant. Een initiatief dat aansluit bij een trend. Professionals, ook buiten de accountancy, raken eraan gewend dat informatie permanent beschikbaar is op elke computer. Zij leren wanneer het hen uitkomt. Dat kan zijn tijdens een seminar, maar ook om negen uur ’s avonds achter hun pc. Dus komen steeds meer cursussen en trainingen online beschikbaar.

Multinationals

Opleidingsinstituten als NTI en LOI maken er goede sier mee. In multinationals is het al doodgewoon geworden. Efficiency is daar het argument voor e-learning. Nieuwe wetgeving, leerstof en inzichten zijn met één druk op de knop wereldwijd beschikbaar voor alle medewerkers, die binnen een strak tijdsbestek de informatie opnemen. Veranderingen voltrekken zich daardoor sneller.

Binnen de accountancy is Deloitte al ver gevorderd met e-learning. “We zijn er een jaar of vijf geleden mee begonnen”, zegt Gregor Kruijssen, director education bij Deloitte. “Vooral in Amerika was de consultingpoot ver gevorderd. Toen die werd samengevoegd met de accountancy kwam e-learning ook binnen bereik van de accountants. Aanvankelijk boden we alleen leerstof aan, vooral over wet- en regelgeving, informatie die je niet per se in de klas hoeft te leren. Daarna gingen ook andere cursussen online, zoals het schrijven van management letters.”

Tegenwoordig heeft Deloitte duizenden cursussen online beschikbaar. Er is ook een link met de Harvard Universiteit, die accountants de mogelijkheid biedt via e-learning certificaten te behalen.

Draagvlak

Ziehier het perspectief voor alle accountants in Nederland. Maar die lijken er nog niet klaar voor. Bij de SRA (Samenwerkende Registeraccountants en Accountants-Administratieconsulenten) is e-learning nog een brug te ver. Ook bij middelgrote kantoren loopt het nog niet storm. “We zijn nog niet overtuigd van de meerwaarde van e-learning”, zegt Nadine Koster, hoofd P&O van Arenthals Grant Thornton. “Ik vraag me af of e-learning de medewerkers motiveert. Wij gaan ervan uit dat accountants ook heel veel van elkaar leren, daarom bieden wij nog veel klassikale cursussen en trainingen.”

Het gebrekkig draagvlak voor e-learning wordt nog eens bevestigd door een vorig jaar verschenen onderzoek van de NVP (Nederlandse Vereniging voor Personeelsmanagement en Organisatieontwikkeling) naar elektronisch personeelsbeleid. E-learning scoorde het slechtst van alle elektronische toepassingen van het personeelsbeleid.

‘In 1998 maakte e-learning een half procent uit van het opleidingsaanbod, en vorig jaar was dat toegenomen tot slechts drie procent’, zegt onderzoeker Johnny Hogenbirk. “Als mensen een cursus volgen, willen ze er graag uit en collega’s ontmoeten. Wat niet wil zeggen dat e-learning geen waarde heeft. Maar feit is dat de hoge verwachtingen naar beneden zijn bijgesteld.”

Tweede leven

Toch lijkt e-learning niet te stuiten, hoezeer accountants ook tegenstribbelen. Onlangs signaleerde de Financial Times dat e-learning aan een tweede leven is begonnen. De techniek heeft veel meer mogelijk gemaakt. Daarnaast is de economische malaise voorbij en wordt er weer meer geïnvesteerd in opleidingen. Klasjes en workshops volstaan niet meer voor de toekomstige ontwikkeling van accountants.

Jaarlijks moeten zij gemiddeld veertig PE-punten halen, wat correspondeert met evenveel uur studie. Op jaarbasis betekent dit een minimale opleidingsinspanning voor de vijftienduizend registeraccountants in Nederland van zeshonderdduizend uur, waarbij een vuistregel is dat een uur cursus overeenkomt met honderd euro. Een investering van zestig miljoen euro alleen al aan studie-uren. Reistijd en gederfde productie jagen de kosten verder op.

“Op een klassikaal gegeven cursus haal je een punt of zes in evenveel uren”, zegt Kruijssen. “Reken maar uit hoe vaak je dan op pad moet om aan je PE-punten te komen. Je hoeft klassikaal leren niet af te schaffen, maar als je een deel kunt vermijden leer je efficiënter.”

Blended learning

Die efficiencyslag wordt vereenvoudigd doordat e-learning de afgelopen jaren is gemoderniseerd. Niet langer gaat het alleen om het online zetten van boeken. Leerstof wordt afgewisseld met andere leervormen, zoals werksimulaties, assessments en klassikaal leren. Blended learning wordt deze mix genoemd. Dat is precies wat NIVRA en VERA voor ogen staat met de e-campus.

Maar dat alleen bezorgt e-learning in de accountancy nog geen doorbraak. Daarvoor is de ontwikkeling ervan te tijdrovend en te kostbaar. Meer dan tienduizend euro voor een geavanceerde cursus, zeggen deskundigen. “Afstemming met ICT, marketing en communicatie maken bovendien dat je dit heel nauwgezet moet aanpakken”, zegt VERA-manager Ron de Rijk. “De voortgang geschiedt dan ook geleidelijk, waarbij we eerst experimenten, zoals nu met een module over het verplichte seminar over fraude. Het is dus geen kwestie van in één keer de knop even omdraaien.”

Marketing

De meeste aandacht gaat op termijn uit naar de marketing van e-learning. Accountants hebben drempelvrees, weet Kruijssen van Deloitte uit ervaring. Ze moeten leren ermee om te gaan. “Een dag op cursus zet je in je agenda. Accountants kijken daar naar uit vanwege het sociale aspect. Maar e-learning heeft minder prioriteit, het wordt gemakkelijk uitgesteld en er zijn veel storende invloeden tijdens het leren. Tot ze wel moeten, maar dan
ervaren ze e-learning als iets dwangmatigs.”

Toch heeft e-learning ook in de accountancy de toekomst, voorspelt Kruijssen. “Het NIVRA schrijft bepaalde certificering nu eenmaal voor, dus moet je als accountant de opleiding volgen. Het is een uitkomst als je dat online kunt doen. Als je accountants duidelijk kunt maken hoe ze e-learning kunnen gebruiken, ben je zeker onderscheidend.”

De e-campus van VERA

VERA en NIVRA zullen in 2007 hun e-campus openen. De portal kent een driedeling. In het algemene deel zitten een cursuskalender, een module met veel gestelde vragen over opleidingen en PE-punten, een zelf-assessment voor accountants die zich op hun professionele toekomst willen oriënteren en een overzicht van aanbiedingen. Op het tweede niveau kunnen cursisten informatie downloaden, over nieuwe regelgeving bijvoorbeeld, ze kunnen er webseminars volgen, deelnemen aan fora, simulaties doen en interactieve opleidingen volgen. Ten slotte is er een persoonlijk deel waar elke cursist een overzicht krijgt van de eigen PE-status, waar ze een persoonlijk educatieplan kunnen samenstellen, waar ze online informatie kunnen ontvangen en waar toetsen afgenomen kunnen worden.