'Waar voor je geld'
Het NIVRA verandert. Gert Smit en Rob Bosman over sneller opereren, efficiency, het stellen van prioriteiten en de rolverdeling tussen bureau, commissies en bestuur.
Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 9, 2004
Bekijk alle artikelen uit dit nummer
» Download dit artikel als pdf
De omgeving sprak duidelijke en dwingende taal. Om er maar eens een cliché tegenaan te gooien: de seinen voor het NIVRA stonden een jaar geleden op rood. Overheidsmaatregelen dreigden de beroepsorganisatie de pbo-status te ontnemen, de bescherming van de RA-titel stond ter discussie en de beroepsreglementering zou mogelijk naar elders verhuizen.
Volgens onderzoek zag ‘de maatschappij’ het NIVRA als ‘autistisch, gesloten en irrelevant’. En daarbovenop klonken vanuit de eigen leden termen als ‘star’, ‘verplicht’, ‘inefficiënt’ en ‘niet voor mij’.
Verstrooiing van aandacht
Tijd voor verandering dus. Naar een beroepsorganisatie die actiever, sneller, efficiënter, alerter en - vooral ook - zichtbaarder opereert en reageert. In de richting van zowel de omgeving als de leden.
Het management van het NIVRA werd versterkt en de activiteiten geclusterd in drie afdelingen: beroepsontwikkeling en -reglementering, public relations/affairs, controlling en bedrijfsvoering (zie ‘de Accountant, september 2003). Om de activiteiten meer te structureren en te focussen, werd als volgende belangrijke stap een projectorganisatie ingevoerd.
Directeur Gert Smit: “De oude aanpak leidde te veel tot verstrooiing van aandacht. Er ging soms te veel energie zitten in relatief kleine zaken. Daarom hebben we gezegd: waar is echt bestuurlijke aandacht vereist? Op die hoofdzaken moeten bestuur en organisatie zich concentreren. Prioriteiten met concrete doelen.”
Bestuur op hoofdlijnen
Voor de lopende bestuursperiode zijn veertien kernprojecten geformuleerd. Bij elk daarvan zijn twee bestuursleden actief betrokken. En op het NIVRA-bureau zijn vaste stafmedewerkers als projectleider verantwoordelijk voor het desbetreffende onderwerp (zie kader).
In het kader van deze veranderingen verschuift ook de werkverdeling tussen bestuur, bureau en commissies. Het bestuur bepaalt de hoofdlijnen van het beleid, in overleg met de directie, en legt daarover verantwoording af aan de leden. De concrete uitwerking van het beleid, in de vorm van de kernprojecten, geschiedt door het bureau, onder verantwoordelijkheid van de directie. De vaktechnische commissies hebben daarbij een ondersteunde en adviserende rol en fungeren - afhankelijk van het onderwerp - als klankbord of (mede-)uitvoerder.
“De commissies hebben en houden een gezaghebbende stem”, benadrukt Rob Bosman, directeur beroepsontwikkeling en reglementering. “Maar het evenwicht, de hiërarchie verandert.”
Smit: “Het bestuur beslist uiteindelijk en heeft de eindregie. Het bureau bereidt voor en neemt soms ook initiatief. En de commissies zorgen voor advies en bijstand. Dat is de rolverdeling.”
Snelheid
De nieuwe manier van werken leidt behalve tot een meer gerichte en efficiëntere inzet van mensen en middelen, ook tot de mogelijkheid om sneller, slagvaardiger en waar nodig proactief op te treden.
Bosman: “Er ligt een duidelijke vraag vanuit de leden om interpretatie van regels. Dat moet geen maanden hoeven duren maar hoogstens weken, en soms zelfs dagen. We willen snel aanwijzingen kunnen geven voor de praktijk.” Als voorbeelden noemt hij de Audit Alert voor de bouw in maart en de recente elektronische nieuwsbrief met het verhaal over de winstbestemming en verwerking van buitengewone lasten.
Smit: “We moeten af van de stroperigheid en moeten snel kunnen inspelen op zaken die vanuit kantoren of door leden worden gesignaleerd. In dat verband zijn we ook druk bezig met het professionaliseren en zwaarder bezetten van de helpdesk.”
Duidelijke standpunten
De pro-actievere rol van het NIVRA is de laatste tijd ook in de publieke discussie al goed zichtbaar geworden, stellen Smit en Bosman.
Bosman: “Een goed voorbeeld is de publiciteit rond ons standpunt over het gebruik van exotische winstbegrippen (zie pagina 44). Ook de aanbeveling aan de leden om van controleklanten in de bouw te eisen dat ze de door de brancheorganisatie aanbevolen gedragscode invoeren, is een voorbeeld. Kortom: een duidelijker positiebepaling door het NIVRA, duidelijke standpunten. Ook dat is in het belang van de leden.”
Inhoudelijke rol
De veertien kernprojecten sluiten deels aan bij die sterkere interne en externe profilering, maar zijn meestal een kwestie van de iets langere termijn. Ten behoeve van maximale duidelijkheid zal het NIVRA de leden via de website op de hoogte houden van de voortgang bij de diverse projecten.
Al deze ontwikkelingen betekenen dat het bureau van een puur ondersteunende nu een meer inhoudelijke rol gaat vervullen. Gert Smit: “De projectleiders maken stukken en moeten onderwerpen ook echt voorbereiden. Bij de gedragsrichtlijn voor het optreden tijdens de algemene aandeelhoudersvergadering is dat bijvoorbeeld al gebeurd. Het NIVRA zal vaker optreden als penvoerder, op basis van deskundigheid en in samenwerking met de commissies. Dat betekent voor de huidige staf een behoorlijke inspanning. Daarnaast zijn we nog steeds bezig met verdere personele versterking.
Verbreding
De veranderingen raken niet alleen openbaar accountants. Smit en Bosman noemen nadrukkelijk de verbreding van de aandacht voor andere RA-‘bloedgroepen’ als belangrijk beleidsdoel.
Smit: “De focus lag in het verleden te zwaar op openbaar accountants. Daarom willen we ook duidelijker aandacht voor overheidsaccountants, interne accountants en accountants in business. Die verschuiving zie je nu al terug in de kernprojecten. De leden mogen kwaliteit en inzet van ons eisen. Alle leden. Daar hebben ze recht op. Value for money, dat is ons motto.”