Magazine 01 maart 2010

Nieuwe titel voor accountants

De Rijksuniversiteit Groningen komt als eerste met een aparte titel voor het theoretisch examen voor registeraccountants. Hoogleraar Jim Emanuels legt uit.

Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 3, 2010

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel in pdf

In Nederland is het gebruikelijk dat registeraccountants in opleiding twee barrières moeten nemen: het theorie-examen van een opleiding aan een universiteit en een praktijkexamen/stage, meestal aan het kantoor waar de accountant op dat moment werkt. Haal je slechts één van de twee examens, dan is dat jammer. Geen registeraccountant. En ook geen andere titel, in het geval dat je wel het theoretisch deel hebt gehaald. Maar dat is sinds kort veranderd.

Vanaf studiejaar 2009-2010 kent de accountancyopleiding aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) studenten voor het theoretische deel wel een titel toe: de Executive Master of Accountancy (EMA). De titel is geldig in de hele Europese Unie en bovendien blijvend, ook wanneer een student het praktijkexamen niet haalt of wanneer iemand na verloop van tijd besluit zich uit te schrijven uit het RA-register.

Concurrent

Jim Emanuels, hoogleraar bestuurlijke informatieverzorging van de vakgroep accountancy aan de RUG, geeft aan dat de universiteit verschillende motieven heeft voor deze verandering. “In de eerste plaats past het in het algehele beleid van de RUG om postinitiële masters zoveel mogelijk vorm te geven binnen de facultaire setting. Daarmee waarborg je de continuïteit, stimuleer je promotieonderzoek en maak je de accreditatie van de opleiding makkelijker.” Dat er ook een postinitiële master is voor accountancy, is volgens Emanuels dan ook een logische stap. Een tweede argument spitst zich toe op de concurrentie met andere accountancyopleidingen in Nederland. Emanuels wijst erop dat de opleiding aan de RUG relatief klein is. “Toch hebben we een vrij continue stroom aan studenten. We willen deze stroom graag op peil houden, wat niet gemakkelijk is aangezien in de regio Groningen minder grote werkgevers zitten. Een aparte mastertitel kan een motief zijn om toch voor Groningen te kiezen.”

Titel met waarde

Het derde argument sluit vooral aan bij de behoeften van een deel van de studenten. Mensen die zich niet laten inschrijven als RA hebben na deze studie toch een titel met een blijvende waarde, stelt Emanuels. “Wat je ziet is dat er tijdens de praktijkstage toch een behoorlijke uitval is. Het is een logische tendens, de aantrekkelijkheid en mogelijkheden van andere beroepen zijn ook groot. Bovendien zit uiteindelijk meer dan de helft van de afgestudeerden niet meer in het openbaar beroep.”

Dat neemt niet weg dat de RA-titel nog voor veel studenten een grote waarde heeft, maar Emanuels is ervan overtuigd dat de nieuwe executive master-titel ook waarde vertegenwoordigt. “Je ziet dit onder meer doordat alumni van de opleiding oude-stijl aan ons vragen of de mastertitel met terugwerkende kracht ook voor hen kan gelden. Overigens is dit mogelijk, op voorwaarde dat zij nog enkele deficiënties wegwerken.”

De waarde van de nieuwe titel moet zich volgens Emanuels in de toekomst uitkristalliseren en zal vooral voortkomen uit de kwaliteit van de opleiding. “Belangrijk is dat onze studie nu geaccrediteerd is door de Nederlands Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO) en al eerder door de Commissie Eindtermen Accountancy (CEA). We moeten dit in de markt communiceren. Werkgevers zullen het dan vervolgens ook herkennen en oppikken.”

Vergelijkbaar

De Executive Master of Accountancy is vergelijkbaar met het traditionele theoretische deel de accountantsopleiding bij andere universiteiten. Ook aan de RUG staan vakken als bestuurlijke informatievoorziening, auditing en externe verslaggeving op het programma. Voor wat betreft de aard van het onderwijs is dat in Groningen kleinschalig, wat betekent dat er veel in relatief kleine groepen intensief gewerkt wordt. Dit is een verschil met sommige andere universiteiten, stelt Emanuels. Een ander verschil is dat in Groningen de opleiding anderhalf jaar duurt, waar dit elders twee jaar is. Emanuels legt uit dat dit komt doordat de RUG als enige universiteit een bachelor accountancy en controlling kent die naadloos aansluit op de universitaire master, waardoor er in Groningen in de postinitiële studie minder stof hoeft te worden behandeld. “Kom je echter van een accountancystudie van een andere universi-teit, dan zul je in Groningen nog enkele deficiënties moeten wegwerken.”

Eisen

Ten aanzien van de eisen om aan de nieuwe postinitiële master te mogen meedoen is er weinig veranderd. Emanuels: “Je moet een master of science hebben gehaald. Heb je een andere richting dan accountancy of controlling gevolgd, dan zul je eerst een aantal accountancyvakken moeten volgen voordat je mee kunt doen.”Studenten met een hbo-opleiding kunnen niet meteen doorstromen naar de postinitiële master. Zij zullen eerst een universitaire master (master of science) accountancy moeten halen. Emanuels geeft aan dat hier twee redenen voor zijn. “In de eerste plaats is dit een accreditatie-eis. Daarnaast is het een algemene ervaring dat zonder voldoende vooropleiding een postinitiële master voor een hbo'er te zwaar is. Het is echt een andere standaard.” Emanuels benadrukt dat de Rijksuniversiteit Groningen op dit punt niet anders opereert dan de meeste andere universiteiten. Alleen NIVRA-Nyenrode wijkt wat vooropleidingseisen betreft af. Overigens is het aantal hbo-studenten in de universitaire master en in de executive master aanzienlijk, vindt Emanuels. “In beide opleidingen heeft iets minder dan de helft van de deelnemers een hbo-achtergrond.”

Reacties

Het initiatief van de RUG is in opleidingsland, voor zover het accountancy betreft, zeker niet onopgemerkt gebleven. “Andere universiteiten kijken met belangstelling naar hoe we het nu verder vormgeven”, ervaart Emanuels. “Het is iets nieuws en dat zorgt altijd voor enige beroering. Toch hebben we geen negatieve reacties ontvangen. Er is weliswaar bij collega-opleidingen nog geen directe navolging, maar we merken wel dat we bij anderen een aanzet tot het denken hierover hebben gegeven.”