Magazine 01 maart 2008

Spookcijfer: Hittestress bij koeien

De effecten van het investeren in een mooi landschap met rietkragen en dergelijke blijken tot achter de komma te berekenen: zo’n investering levert namelijk voor 17,8 miljard welvaart op, zo becijferde een onderzoeksbureau alweer een tijdje gelden in opdracht van het ministerie van Landbouw.

Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 3, 2008

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel in pdf

Het is een feest om een duik te nemen in het rapport - Investeren in het Nederlandse landschap van bureau Witteveen & Bos - en haast ontroerend om te lezen dat melkkoeien hittestress ondervinden als het te warm wordt en dat ze door een gebrek aan schaduw 73 kilogram minder melk produceren. Door schaduwplekken in het weiland te creëren kan dat worden voorkomen, en dat levert dus economische waarde op. Het rapport is zeer doorwrocht en gedegen onderbouwd. Toch is het cijfer van 17,8 miljard drijfzand.

Ten eerste: Het overgrote deel van de baten betreft ‘netwerkbaten’, die alleen worden gerealiseerd als we een heel netwerk van gebieden in Nederland ontwikkelen. Dat vergt dus in heel Nederland het terugbrengen van het landschapsgezicht. Elke zinnig mens kan bedenken dat dat simpelweg onmogelijk is. Ten tweede: De onderzoekers richten zich op drie voorbeeldgebieden en doen vanuit die resultaten een opschaling naar heel Nederland.

In eerste instantie doen ze dat voor die gebieden - hoogveen, zandgrond en zeeklei - waar het investeren in landschap op deze wijze mogelijk is. Daarbij gaat het om 79 procent van de oppervlakte van Nederland. Die opschaling komt uit op een bedrag van 14,1 miljard. Toch rekenen ze voor de zekerheid even door wat het effect is als we in heel Nederland investeren in het landschap, en dus de facto alle grote steden en de snelwegen daartussen afbreken. Deze theoretische exercitie (let wel: dit zijn woorden van de onderzoekers zelf in het rapport!) leidt tot het bedrag van 17,8 miljard, dat in de pers overal terugkwam.

Ten derde: Tegenover de gedetailleerde data zoals die van de hittestress van een koe staan nogal wat zachte aannames. Zo is de grootste post aan de batenkant (goed voor meer dan de helft van de totale baten) te vinden onder de post woongenot: verfraaiing van het landschap leidt tot vastgoedwaardestijgingen van vier procent. De onderzoeker hanteren dit percentage omdat uit een stuk of vijf onderzoeken blijkt dat dit percentage ligt tussen de vier en zestien procent. Waarom niet is gekozen voor 10 of 16 procent is niet duidelijk, maar dat zou zomaar een verdubbeling van het eindresultaat tot gevolg kunnen hebben.

Daarmee is dus het hele cijfer van 17,8 miljard een slag in de lucht. Het zou ook dertig miljard kunnen zijn. Dat een huis in waarde zal stijgen als het in een omgeving komt te staan vol ruisend riet en kwakende eenden, dat staat buiten kijf. Maar dat kan elke makelaar vertellen, zonder een kostbare verdere berekening te maken over hittestress bij koeien.