Tijd voor innovatie
Hoe kan de accountant assurance geven bij niet-financiële informatie? Een concreet antwoord zou voor het beroep een mooie productinnovatie betekenen. Een projectgroep werkt er aan.
Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 7, 2007
Bekijk alle artikelen uit dit nummer
Verantwoording en assurance niet-financiële informatie
Accountants houden zich primair bezig met de controle van historische financiële informatie, in het bijzonder de controle van jaarrekeningen. In toenemende mate worden accountants ook gevraagd een oordeel te geven over niet-financiële informatie. Dit varieert van de rijksoverheid (de bedrijfsvoeringparagraaf), gemeenten/provincies (uitrol van de ‘single information single audit’-gedachte) tot ZBO's (SUWI-keten en de zorgsector).
Het NIVRA heeft daarom medio 2006 een projectgroep ingesteld met de naam Verantwoording en assurance van niet-financiële informatie (NFI). Dit project heeft als doel het definiëren en afbakenen van het begrip niet-financiële informatie en het in kaart brengen van de rol van de accountant op dit gebied. Centraal staat de vraag welke vorm van assurance de accountant bij dit type informatie kan afgeven. Welke aspecten van de informatie betreft het, welke criteria zijn daarop toepasbaar, welke werkzaamheden worden verwacht en tot welke accountantsproducten kan dit leiden?
Productinnovatie
Bemoeienis van de accountant met niet-financiële informatie heeft alleen zin als hij toegevoegde waarde kan leveren voor de gebruikers van die informatie. Als accountants op dit terrein een duidelijk product weten neer te zetten, vormt dat een interessant voorbeeld van productinnovatie.
Omdat nieuwe ontwikkelingen op het gebied van niet-financiële informatie met name spelen in de publieke sector, richt het huidige project zich op deze sector. Daarbij wordt echter niet voorbij gegaan aan internationale ontwikkelingen en al bestaande initiatieven in de private sector, zoals maatschappelijke verslaggeving en milieurapportage. In de projectgroep zitten vertegenwoordigers uit alle geledingen van de publieke sector.
Containerbegrip
Het NFI-project is ingedeeld in fasen. Gestart is met de definiëring van het begrip niet-financiële informatie en het in kaart brengen van het werkgebied. Hierbij is gekeken naar de context waarin publieke organisaties functioneren. De uitvoering van beleid en de resultaten daarvan in de vorm van prestaties (output) en maatschappelijke effecten (outcome) spelen een belangrijke rol.
Veel publieke organisaties werken met prestatiegegevens. Deze zijn financieel of niet-financieel van karakter.
Financiële informatie heeft betrekking op geldstromen en ermee samenhangende resultaten en balansposities. Het heeft een directe koppeling met een financieel registratiesysteem en kan historisch of toekomstgericht van karakter zijn. Niet-financiële informatie is een containerbegrip en kan diverse verschijningsvormen hebben, al dan niet in relatie met financiële informatie. Het betreft alle overige informatie buiten de financiële informatie, die geen directe koppeling heeft met een financieel registratiesysteem. Niet-financiële informatie kan kwalitatief (beschrijvend) of kwantitatief (getalsmatig) van karakter zijn.
Assurance
Het project richt zich zowel op de verantwoording als assurance van niet-financiële informatie. Bij het aspect assurance staat centraal welke rol de accountant kan spelen. Richt hij zich alleen op het proces van totstandkoming van de informatie, of ook op de uitkomst van dat proces, de niet-financiële informatie zelf? Beperkt hij zich alleen tot het rapporteren van bevindingen of geeft hij ook een vorm van assurance af?
Ook speelt de vraag, of de accountant wel de meest aangewezen persoon is om over niet-financiële informatie te rapporteren.
Beschikken accountants wel over voldoende kennis en instrumenten om aan de verwachtingen van de gebruikers te kunnen voldoen, of moeten misschien ook andere deskundigen worden ingezet?
Gezien het verschil tussen kwantitatieve en kwalitatieve niet-financiële informatie zou een conclusie kunnen zijn dat de vorm en de wijze van assurance van beide soorten informatie afwijkt, afhankelijk van de doelstelling van de gebruikers en het karakter van de informatie. Met name de rol van de gebruikers van managers tot eindgebruikers bij de invulling van het normenkader voor het onderzoek mag niet worden onderschat.
Handreiking
Uitgaande van de geformuleerde werkdefinitie (zie kader) en het opgestelde referentiekader zal de projectgroep in ‘de Accountant’ van mei 2007 een artikel publiceren met daarin de beschrijving van een aantal kenmerkende praktijkvoorbeelden (good practices). Aangevuld met praktijkonderzoek vormt dit de basis voor een handreiking op het gebied van niet-financiële informatie. Deze is voorzien voor december 2007.
Noot
Michèl Admiraal is vaktechnisch medewerker Publieke sector bij het NIVRA.
Definitie en projectopzet
Gegeven de kenmerken en context van publieke organisaties heeft de projectgroep als werkdefinitie voor niet-financiële informatie gekozen: Niet-financiële informatie bestaat uit alle kwantitatieve en kwalitatieve gegevens over het gevoerde beleid, de bedrijfsvoering en de uitkomsten van dit beleid in de vorm van output of outcome, zonder dat sprake is van een directe koppeling met een financieel registratiesysteem.
Het NFI-project richt zich op zowel de verantwoording van de niet-financiële informatie als op de assurance daarvan door accountants. Hierbij gaat het in het bijzonder om de prestatiegegevens en de daaraan ten grondslag liggende kwantitatieve en kwalitatieve gegevens, zoals deze in een jaarverslag worden gepresenteerd.
Seminar 13 juni 2007
De projectgroep NFI organiseert op 13 juni 2007 een seminar over niet-financiële informatie.
Hier worden de laatste bevindingen gepresenteerd en wil de projectgroep de discussie aangaan met iedereen die betrokken is bij niet-financiële informatie. Naast accountants zijn dit beleidsmedewerkers, controllers, bestuurders, managers en eindgebruikers. Op de website van het NIVRA staat meer informatie (VERA-cursus VON 43).