Magazine 01 maart 2007

IFRS light valt zwaar

In 2008 zouden ze er moeten zijn: de IFRS-regels voor wat kleinere, niet-beursgenoteerde ondernemingen. Maar veel betrokkenen hebben felle kritiek. De concept IFRS-light zou de administratieve lasten verzwaren in plaats van verlichten. Hugo van den Ende: "De praktische kant dreigt vergeten te worden."

Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 7, 2007

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel in pdf

Peter van Rietschoten

Rond deze tijd worden de International Financial Reporting Standards voor small and medium-sized entities gepubliceerd. De IFRS SME, de door de International Accounting Standards Board opgestelde regels voor de jaarverslaggeving van niet-beursgenoteerde ondernemingen, in de wandelgangen ook wel aangeduid als ‘IFRS light'. Maar de zwaarte van de vooruit geworpen schaduw valt meer op dan de tot nu toe geuite instemmende reacties: te complex, toch weer lastenverzwaring, het doel gemist. In november 2006 was al de staff draft (een voorontwerp) verschenen, en het ziet er naar uit dat ook de op 15 februari 2007 verschenen exposure draft (de ontwerpstandaard waarop commentaar mag worden geleverd) op de nodige kritiek mag rekenen.

Want hoewel men het er veelal over eens is dat een (verdere) harmonisatie in de jaarverslaggeving van niet-beursgenoteerde ondernemingen wenselijk zo niet noodzakelijk is, lijken velen zich eveneens te verenigen in de kernkritiek op IFRS SME, in november 2006 verwoord door EU-commissaris Internationale Markten Charlie Mc Greevy: "De SME-standards zijn bedoeld als een lastenverlichting, en deze gaan precies de andere kant op."

Pittig commentaar

Hugo van den Ende is director bij PricewaterhouseCoopers, lid van de Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ), lid van de IASB SME Working Group en verbonden aan de EFRAG SME-projectgroep. Hij spreekt in dit artikel echter op persoonlijke titel. Van den Ende verwacht dat de EFRAG, het adviesorgaan van de Europese Commissie op het gebied van verslaggeving zich bij de kritiek zal aansluiten, net zoals de diverse nationale standard setters, waaronder de Nederlandse RJ.

"En ook vanuit andere organisaties zal naar ik verwacht fundamentele kritiek komen. Als het aan mij ligt zullen we via de RJ een wezenlijk pittig commentaar ter tafel brengen. Of dat zin heeft? Als de IASB luistert wel natuurlijk." Dat is nog maar de vraag, want de IASB-board heeft een flink aantal voorstellen van de SME Working Group, gericht op vereenvoudiging van de SME-verslaggevingsregels, niet over genomen.

Misverstand

Alvorens terug te gaan naar de voor- en de nadelen van IFRS SME, is het zinvol om eerst een misverstand uit de weg te ruimen. Van den Ende: "Het gaat dus niet om een set jaarverslaggevingsregels voor hele kleine ondernemingen. De SME-standards zijn bedoeld voor de grote middengroep van ondernemingen die geen beursnotering hebben. Daar kunnen ook de wat kleinere bedrijven bij horen, met ruwweg 25 medewerkers of meer. De hele kleine ondernemingen die daar nog onder zitten, zullen waarschijnlijk niet op IFRS overgaan, ook niet op de light-versie. Dat is gewoon te complex."

Van den Ende spreekt van een toekomstige 'gelaagdheid' in de jaarverslaggevingsregels: IFRS voor de beursgenoteerde bedrijven, IFRS SME voor de niet-genoteerde, en lokale regels voor de kleinere ondernemingen.

Waarom 'ruwweg 25 medewerkers'?

Van den Ende: "Daarmee komen we op nut en noodzaak van IFRS SME. Een bedrijf dat met 25 medewerkers uitsluitend actief is in de regio Den Haag, geen externe stakeholders heeft en nauwelijks iets van een bankfinanciering, heeft er niet zoveel aan. Maar voor ondernemingen met tien professionals die voor een flink deel internationaal werken, of die onderdeel zijn van een buitenlands concern, en die wel een stevige externe financiering hebben, kan IFRS SME heel nuttig zijn."

Voor en tegen

Wat zijn de voordelen dan zoal?

Van den Ende: "Het is reeds gezegd, de harmonisatie naar mondiaal, of in elk geval naar Europees, niveau. Transparantie en vergelijkbaarheid zullen zeker toenemen. Jaarrekeningen worden ook leesbaar buiten het eigen land, terwijl we op dit moment te maken hebben met een grote variatie aan lokale verslaggevingsstandaarden. Steeds meer ondernemingen werken internationaal.

Ook bedrijfsovernames zullen gemakkelijker kunnen plaatsvinden. Voorts is de SME-versie minder omvangrijk, toegankelijker en minder formeel dan full IFRS. Door meer te anticiperen op bankeisen (Basel-II) wordt het risicobeheer van banken gemakkelijker en dat zou kunnen leiden tot een daling van de financieringskosten. En wat ook telt: omdat de SME-standards worden uitgegeven door de IASB, hebben ze toch een zekere status. Het is wél IFRS."

En de bezwaren?

"De toch nog gebleven complexiteit, het feit dat veelvuldig moet worden teruggegrepen naar de full-versie, dat nogal wat voorgestelde vereenvoudigingen niet zijn doorgevoerd en het feit dat IFRS SME in bepaalde landen vervelende fiscale consequenties kan gaan hebben omdat het fiscale regime erdoor wordt beïnvloed. Dat laatste geldt overigens niet voor Nederland."

Praktijk vergeten

Voor die complexiteit mag het volgende als toelichting dienen. De verwerking van pensioenen bij toegezegde pensioenregelingen is ingewikkeld. Er moeten actuariële berekeningen worden gemaakt, alsmede inschattingen van toekomstige ontwikkelingen. IFRS SME kent hiervoor geen vrijstellingen, in tegenstelling tot de Nederlandse regels waarin bijvoorbeeld voor bedrijfstakpensioenfondsen uitzonderingen zijn gecreëerd. Complex is ook de wijze waarop met goodwill moet worden omgegaan. In Nederland wordt er op afgeschreven, onder de IFRS SME Standards moet er jaarlijks een ‘impairment test-berekening' worden gedaan.

Voldoende redenen, aldus Van den Ende, waarom de SME-versie het nodige weerwerk mag verwachten. "Zoals het nu op tafel ligt ben ik het dus met McGreevy en vele anderen eens: harmonisatie is mooi, maar we moeten de praktische kant niet vergeten. En dat laatste dreigt te gebeuren door de complexiteit van de SME-standards."

Planning IFRS SME

• Medio februari 2007 publicatie op IASB-site
• Tot 1 oktober 2007 commentaarperiode
• Definitieve versie in 2008
• Daarna nationale implementaties en/of Europese goedkeuring

IFRS SME Voors en tegens

VOOR

• Verdere Europese harmonisatie jaarverslaggevingsregels
• Transparantie, vergelijkbaarheid
• Lagere financieringskosten
• Vereenvoudigingen (ten opzichte van full IFRS)
• Status

TEGEN

• Blijft complex, niet eenvoudig genoeg
• Eerder lastenverzwaring dan -verlichting voorbeoogde gebruikersgroep
• IFRS-full blijft op achtergrond aanwezig
• Sluit niet aan op fiscale wetgevingen

IFRS SME wie wel en niet

WEL

• Grote middengroep niet-beursgenoteerde ondernemingen
• Internationaal opererende ondernemingen, dochters buitenlandse concerns
• Overnamekandidaten

NIET

• Kleinere bedrijven die alleen regionaal actief zijn
• De grote ‘onderkant' van het mkb