Magazine 01 maart 2006

Persberichten met jaarcijfers

“De huidige rol van de accountant bij persberichten waarin beursgenoteerde ondernemingen hun jaarcijfers bekendmaken is hard toe aan herziening”, stelt Ruud Vergoossen in ‘de Accountant’ van januari 2006. Volgens Joost Groeneveld kan het publiek het heel goed stellen zonder een geruststellend woordje van de accountant.

Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 7, 2006

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel in pdf

Vergoossen stelt voor om het recent gewijzigde artikel 2:395.2 BW voor beknopte en gedeeltelijke jaarrekeningen naar analogie ook op voorafgaande persberichten van toepassing te verklaren. De accountant zou de persberichten moeten toetsen en liefst zelf moeten meedelen dat de inhoud daarvan verenigbaar is met de inhoud van de onderliggende (concept)jaarrekening en niet strijdig is met het beeld dat die jaarrekening geeft.

Vergoossen baseert zich op twee overwegingen: de actualiteitswaarde van de persberichten is hoger dan die van de jaarrekening, en door de toegenomen omvang en de mate van detail is bovendien de informatiewaarde aanzienlijk toegenomen. Hij signaleert daarbij dat persberichten vormvrij zijn en dat er formeel gezien nu geen rol is weggelegd voor de accountant. Dat laatste wil hij wijzigen: “Gezien het toegenomen belang van deze persberichten zou mijns inziens echter wel inzicht moeten worden gegeven in de status van de daarin gepresenteerde cijfers.”

Het zijn twee ontwikkelingen die ik naar hun aard verheugend vind. Volgens Vergoossen hebben zij echter ook een schaduwzijde: aan de officiële jaarrekening die over het algemeen pas weken later verschijnt wordt “in het publieke verkeer vaak een hoog mosterd-na-de-maaltijdgehalte toegedicht” (Vergoossen, Het Financieele Dagblad, 27 april 2005).

Inderdaad zal de nieuwswaarde van de jaarrekening door een voorafgaand persbericht kunnen verbleken. Maar daarmee is die jaarrekening toch nog geen mosterd na de maaltijd? Het karakterverschil van persbericht en jaarrekening zou daarmee worden miskend. Het persbericht dankt zijn bestaan aan zijn nieuwswaarde (informatiefunctie). Daarentegen heeft de jaarrekening een zelfstandige betekenis, zelfs al zou bij wijze van spreken de gehele inhoud ervan door het persbericht of anderszins al lang bekend zijn. De jaarrekening is een document op grond waarvan decharge wordt gevraagd (verantwoordingsfunctie).

Het is een ander medium, met een eigen regime, eigen vorm en inhoud, een ander adres en een eigen functie. Juist hierdoor kunnen beide media prima naast elkaar bestaan. Een persbericht heeft de noodzaak van nieuwswaarde. Daarmee is in principe de onderlinge volgorde bepaald. Het prettige is dat we een paar weken na het persbericht allemaal zelf kunnen zien of de inhoud van het persbericht verenigbaar was met de inhoud van de onderliggende (concept)jaarrekening en niet strijdig was met het beeld dat die jaarrekening geeft. Daarmee vervult de jaarrekening haar functie als jaarlijks ijkpunt waaraan wij allemaal houvast hebben, althans voor zover de jaarrekening dat naar haar aard kan. Dat houvast wordt ondersteund door een bijgaande accountantsverklaring.

Iedere belanghebbende die zich na kennisneming van de jaarrekening en bijgaande accountantsverklaring door een persbericht bij de neus voelt genomen, kan zelf naar de rechter lopen om zijn beklag te doen. Aangenomen moet worden dat belanghebbenden voldoende mondig zijn om ongerijmdheden in persberichten aan de orde te stellen en zo nodig te laten beboeten.

De ondernemingsleiding die de persberichten de wereld in stuurt, is hiervan op de hoogte. Die zal met een (onjuist) pers bericht zeker niet aansturen op een discrepantie die op zo korte termijn kan en zal worden ontmaskerd. De ondernemingsleiding die een onjuist beeld wil voorschotelen zal op Enron-achtige Parmalat-manier, net als Ahold voor een ‘passende’ jaarrekening zorgen. Bij het persbericht weet de ondernemingsleiding per definitie of de accountant het te presenteren beeld heeft geaccepteerd.

We willen graag tijdig en goed worden geïnformeerd. Vaker dan éénmaal per jaar. Door tussentijdse berichten, persberichten, persconferenties, lunchpraatjes, toespraken en wat al niet meer. Eénmaal per jaar is er dat ijkpunt dat de jaarrekening hoort te zijn. Dat is van groot belang. Met de accountantsverklaring mag zij niet ontbreken.

En ik heb geschreven: “Maar we gaan er niet op wachten.” Dat laatste was voor Vergoossen kennelijk aanleiding om te schrijven dat volgens mij niemand op de jaarrekening zit te wachten. Ik denk dat ik dat laatste hiermee heb rechtgezet.

Bij een persbericht, persconferentie, lunchpraatje, interview kan het publiek het heel goed stellen zonder dat geruststellende woordje van de accountant. De wens tot een intensievere exploitatie van het controlemonopolie mag geen argument zijn. Het enig goede argument zou zijn dat de accountant waarde toevoegt. We moeten voorkomen dat de accountant met een Bromsnor-achtig optreden zichzelf te kort zou doen.

Noot
Joost Groeneveld is directeur van Wingman Business Valuators BV.