Fanmail voor Jos
Is het ook u opgevallen? De accountancy heeft sinds kort een ster in haar midden. Een veelgevraagd televisiegast die zorgt voor interessante uitspraken in allerlei media. Ik heb het over Jos Nijhuis, sinds 1 januari 2009 topman van Schiphol en voordien bestuursvoorzitter van PricewaterhouseCoopers. Ik ben een fan van Jos. Dat zeg ik zonder enige ironie.
Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 6, 2009
Bekijk alle artikelen uit dit nummer
Op 1 maart 2009 in het televisieprogramma Buitenhof viel al op hoe makkelijk hij zich - nota bene kort na het neerstorten van het Turkish Airlines toestel - uitsprak over allerlei zaken. Met een mengeling van ernst, humor, kennis en toegegeven non-kennis waar nodig, antwoordde hij ontspannen en to the point, ook bij ‘scherpe’ vragen.
Dat herhaalde hij op 12 mei 2009 in De Wereld Draait Door. Alweer die flair, die humor en afwezigheid van angst voor de eigen woorden. Tien minuten lang weerstond hij het spervuur van Matthijs van Nieuwkerk. En tafeldame Carice van Houten was duidelijk gecharmeerd van onze gedoseerd grappende Jos - of heb ik me dat verbeeld?
Laten we er niet omheen draaien, Jos Nijhuis doet het formidabel. Helaas weten te weinig mensen dat hij accountant is. Naarmate het ‘nieuwe’ ervan afraakt, zal die accountancyafkomst in de beeldvorming zelfs helemaal vervagen. Dat is jammer, want er is vaak gesproken over de wenselijkheid van het meer naar buiten treden van pro- minente accountants die - à la de Spongs en Moszkowiczen in de advocatuur - het accountantsberoep een duidelijker ‘smoel’ kunnen geven. Spreek je uit over financiële kwesties, toon je deskundigheid, neem stelling in maatschappelijke discussies.
We weten allemaal hoe moeizaam dat verloopt. Prominente praktijkaccountants, zelfs degenen die zich daarnaast hoogleraar mogen noemen, vertonen duikgedrag zodra het ‘heet’ wordt. Over het waarom daarvan ga ik het hier niet hebben, dat is al eerder gebeurd.
Op 19 mei 2009 trad Nijhuis wederom opvallend naar voren. In een groot interview met de Volkskrant over de strategiewijziging van Schiphol trekt hij onder meer een streep door de door zijn voor- ganger Gerlach Cerfontaine zo vurig bepleite beursgang. “Ik zie daar het nut niet van in. Weg ermee! Waarom? Omdat de maatschappelijke functie van Schiphol daarmee niet gediend is.”
Even verder vertelt hij dat Schiphol om zijn concurrentiepositie te herstellen tijdelijk genoegen neemt met een aanzienlijk lager rendement. “Deze strategie hadden we niet kunnen volgen als we nu beursgenoteerd waren geweest. Dat hadden de aandeelhouders waarschijnlijk niet geaccepteerd.”
Nijhuis weet waarover hij praat. Hij komt ten slotte uit een bedrijf dat direct wordt gerund door aandeelhouders (c.q. partners). Ook binnen de Schiphol-context is de opmerking niet vrijblijvend. Iedereen weet immers wat de eerste stap na beursgang zou zijn geweest: een forse verhoging van de directiesalarissen.
Kom niet aan met verhalen over de speciale en ‘gevoelige’ positie van accountants(kantoren), die vrijuit praten zou belemmeren. De Schiphol-discussies zijn een mijnenveld vol cijfergegoochel, deelbelangen, politieke, commerciële en maatschappelijke druk. Zeker geen ‘makkelijker’ omgeving dan accountantskantoren. Wat wel verschilt is het businessmodel.
De metamorfose van Jos Nijhuis is opvallend. En hij doet het fantastisch. Laten we het daar op houden.