Spookcijfer: The good, the bad and the queen
In moeilijke economische tijden mogen we ons gelukkig prijzen in een monarchie te leven. Want het koningshuis levert jaarlijks tussen de 4 en 5 miljard op, zo schrijven tientallen media, waaronder het Algemeen Dagblad, Quote en Z24. Om er - appels en peren - aan toe te voegen dat oud-minister Gerrit Zalm eerder berekende dat het koningshuis jaarlijks 39 miljoen euro kost.
Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 7/8, 2010
Bekijk alle artikelen uit dit nummer
Het gaat hier om een handig publicitair inkoppertje door Steven Sarphatie, directeur van de Amsterdamse vermogensbeheerder Wijs & Van Oostveen, die een vier jaar oud artikel van econoom Harry van Dalen (Universiteit van Tilburg) nog eens afstofte. Destijds deed dat weinig stof opwaaien. Sarphatie strooit nu echter wat miljarden rond en wekt daarmee de aandacht van de pers.
De feiten, volgens het artikel van Van Dalen ‘De stille kracht van het koningshuis’: naast de rol die het koningshuis speelt bij handelsmissies, is vooral de zogenaamde vertrouwensbonus van belang. Een stabiel koningshuis wekt vertrouwen in het buitenland en Van Dalen heeft gedegen historisch literatuuronderzoek gedaan naar de waarde daarvan. Op basis van Wereldbank-data heeft hij een ‘eenvoudig groeimodel’ gehanteerd waarbij ‘de groei van het reëel nationaal inkomen verklaard wordt uit de groei in investeringen en de werkzame bevolking en een ‘monarchie’-dummyvariabele om zo aan de groei-ervaringen van landen de monarchiebonus te kunnen ontfutselen’.
Horen we daar iemand mompelen dat correlatie iets anders is dan causaal verband? En parafraseert iemand anders Hugo Brandt Corstius’ definitie van een econoom: een econoom is iemand die het beter weet dan een andere econoom?
Laten we bij de feiten blijven van het artikel. De bandbreedte van het cijfer is hoe dan ook heel groot: Van Dalen zelf schrijft over een ‘rudimentaire groeiberekening’ en ‘men kan vanzelfsprekend de nodige vraagtekens plaatsen bij dit cijfer aangezien dit een zeer omvangrijke bijdrage is. Allereerst is dit een monarchiebonus die geldt voor de gemiddelde monarchie in de wereld. Het valt moeilijk in te zien of Nederland meelift op andermans groei-ervaringen of dat andere landen juist op de inspanningen van Nederland meeliften’.
Belangrijk te beseffen dus: niet elk koningshuis heeft dezelfde vertrouwensbonus. En hoe groot is het vertrouwen eigenlijk als het koningshuis met enige regelmaat bij RTL Boulevard voorbijkomt als voorbeeld van hoe het niet zou moeten? Is er dan nog sprake van een bonus?
Dat mag u als lezer zelf beoordelen. Hoe dan ook heeft Sarphatie erg selectief en ongenuanceerd gewinkeld in het artikel van Van Dalen. Tot slot nog ere wie ere toekomst: toen Van Dalen zelf in 2007 de media zocht met dit verhaal (Trouw) vermeed hij juist het noemen van bedragen. Chapeau voor zoveel nuance.