Magazine 01 juli 2004

Niet zwakker maar sterker

Anders dan sommige media en minister Zalm suggereren, betekent het door de accountant uitvoeren van IAD-werkzaamheden geen verzwakking maar juist een versterking van de controle.

Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 11, 2004

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel in pdf

Homme Idzerda

Gedurende vijf jaar heeft een grote financiële instelling de werkzaamheden van de interne accountantsdienst (IAD) laten uitvoeren door de externe accountant. In de media is hierover de nodige ophef ontstaan. De accountant zou met een dubbele pet op hebben gefunctioneerd. Sterker nog, een achteraf geconstateerde fraude zou hierdoor zelfs zijn veroorzaakt. Niet gehinderd door enige kennis heeft minister Zalm hierover al zijn mening klaar.

De reden van de ophef is mij onduidelijk. Er is namelijk geen sprake van verzwakking maar van versterking van de positie van de externe accountant. Door een betere kennis van de organisatie en diepgaandere controle wordt juist meer controlezekerheid verkregen dan bij een reguliere jaarrekeningcontrole.

De externe accountant heeft als taak een verklaring af te geven bij de jaarrekening. Voor een deugdelijke grondslag moet hij een aantal werkzaamheden verrichten. Onder andere het verkrijgen van voldoende kennis van de bedrijfsactiviteiten, de risico’s en de maatregelen van interne controle. Het testen van opzet en werking vindt plaats tijdens de interim controle.

De werkzaamheden van de interne accountant zijn onder andere gericht op het beoordelen van de administratieve organisatie en de maatregelen van interne controle. Over deze werkzaamheden wordt gerapporteerd aan de leiding van de onderneming. Precies datgene wat de externe accountant doet naar aanleiding van zijn interim controle.

De IAD zal in staat zijn meer kennis van de organisatie te vergaren en deze diepgaander te testen. Bij het ontbreken van een IAD zal de externe accountant dit volledig zelf moeten doen. De diepgang en omvang van de werkzaamheden zullen daarbij naar alle waarschijnlijkheid minder zijn. Als de accountant de werkzaamheden van de IAD overneemt voert hij in feite een zeer uitgebreide interim controle uit. Uitgebreider dan absoluut noodzakelijk en dus meer zekerheid over de interne beheersing. Voor een deugdelijke grondslag zeker aan te bevelen.

Daarbij komt dat de externe accountant, in tegenstelling tot de interne accountant, een groot voordeel heeft. De interne accountant is immers in dienst van zijn opdrachtgever en daardoor per definitie afhankelijk. Omdat een externe accountant wel onafhankelijk moet zijn, is in de beschreven situatie tevens de IAD onafhankelijk geworden.

Kortom, de externe accountant verkrijgt meer specifieke kennis en de IAD wordt onafhankelijk. In plaats van een verzwakking wordt de positie van de accountant versterkt. De accountant de zwartepiet toespelen bij elk nieuwtje begint een Pavlovreactie te worden. Is het niet beter eerst een keer na te denken voor we weer een nieuwe schandpaal oprichten?

Noot
Homme Idzerda is columnist van ‘de Accountant’.