Spookcijfer: Ergheidsrapporten over fraude
Goed nieuws is geen nieuws, en bij BDO UK weten ze dat ook. In januari 2010 rapporteerde de forensic-afdeling van het kantoor in de jaarlijkse FraudTrack Survey dat de geschatte omvang van grotere fraudes (minstens 50.000 Britse ponden) in het Verenigd Koninkrijk in 2009 met maar liefst 76 procent is toegenomen tot meer dan 2 miljard. Schokkende cijfers, die reden te meer zijn om er nog eens op te wijzen dat het management goede maatregelen moet treffen.
Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 1/2, 2010
Bekijk alle artikelen uit dit nummer
Het is echter vrijwel ondoenlijk om de omvang van fraude enigszins betrouwbaar te schatten. Wie een beetje met Google speelt, komt de meest uiteenlopende ‘ergheidsrapporten’ tegen. Al in 1997 berichtte Deloitte bijvoorbeeld dat fraude Europa jaarlijks zeker 130 miljard gulden kost. Zo bekeken zijn de Britten dan opeens weer tamelijk brave burgers.
De gezamenlijke rekenkamers van België, Duitsland en Nederland schatten in 2009 dat alleen al aan btw-fraude het per jaar om 100 miljard euro gaat. Het ministerie van Financiën liet de omvang van het witwascircuit in Nederland onderzoeken en concludeerde dat het gaat om minimaal 18,5 miljard euro en mogelijk zelfs 25 miljard euro.
En het indrukwekkendste cijfer, waarover deze rubriek al eerder schreef, is een onderzoek uit 2008 waaruit blijkt dat Amerikaanse bedrijven 7 (sic) procent van hun omzet verliezen als gevolg van fraude: een schadepost van 994 miljard dollar. Het onderzoek werd overigens verricht door de Association of Certified Fraud Examiners (ACFE), de beroepsvereniging van fraudeonderzoekers in de Verenigde Staten. Horen we daar iemand iets mompelen over WC-eend?
Nu moet gezegd: BDO telt al voor het achtste jaar de fraudecases in openbare bronnen en dat is dus een vrij hard gegeven. Al is natuurlijk volstrekt onduidelijk in hoeverre dit nu het topje van de ijsberg is, zodat het cijfer ook weer niet heel erg veel zegt.
Veel aardiger is echter eens te kijken naar de bevindingen van de jaren daarvoor. In 2008 kwam BDO tot een toename van 14 procent, wat niet zo schokkend was. AccountancyAge voegde toen voor de nieuwswaardigheid maar aan het ergheidsrapport toe dat ‘Some estimate that fraud in this country is now worth over 50 billion GBP per annum, and is likely to accelerate as the recession bites because unfortunately, economic hardship brings out the worst in some people.’
Over die argumentatie valt overigens ook te discussiëren, want volgens sommigen wordt controle in zo’n tijd juist versterkt, waardoor mensen het niet meer in hun hoofd halen te gaan frauderen. Een jaar eerder (2007) was de nieuwswaarde nog beperkter. BDO rapporteerde namelijk een daling van 24 procent en schrijft in de eerste zin dan maar een alarmerend bericht over het gebrek aan handhaving: ‘(…) losing faith in the police in combating fraud by employees and executives.’
In alle eerlijkheid, er is maar één conclusie mogelijk, en die wordt ook getrokken door de Amerikaanse Coalition Against Fraud, in een inleiding tot een flinke reeks fraudeonderzoeken: fraudecijfers zijn ongrijpbaar.