Nieuws
Chaotische, introverte, advocaat (m) snelst opgebrand - ‘Het jaar 2006 verslagen’ - Gerrit Zalm niet langer adviseur PwC - Islamitische opleidingskwalificatie in Engeland - Mondiale trends in accountantsonderwijs - Amerikaanse accountants minder aansprakelijk tegenover beleggers - Man krijgt duurdere lease-auto.
Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 2, 2008
Bekijk alle artikelen uit dit nummer
Chaotische, introverte, advocaat (m) snelst opgebrand
Of het ook voor accountants geldt blijft onbesproken, maar in de advocatuur lopen chaotische, introverte, mannen het hoogste risico op een burn-out. Dat blijkt uit het derde deel van het stressonderzoek Stress en Persoonlijkheid in die beroepsgroep, gepubliceerd op Advocatie.nl.
Extraverte advocaten hebben duidelijk minder last van stress dan introverte. Ook advocaten die zorgvuldig zijn in hun werk melden minder stressgerelateerde klachten. De onderzoekers benadrukken daarbij wel dat dit gaat om “de gezonde vorm van zorgvuldigheid”.
Perfectionisme is juist wél een stressfactor. Ook ‘neuroticisme’ heeft een duidelijke relatie met stress en burn-out. Advocaten die hoog scoren op burn-out-risico’s beschrijven zichzelf vaak als “tobberig, onzeker en zorgelijk”. Mannen rapporteren iets meer stress dan vrouwen. Naarmate de leeftijd vordert nemen stress- en burn-out-klachten af.
Opvallend is dat het aantal burn-out-gevallen iets hoger is bij de grote advocatenkantoren (14,5 procent). Daarna volgen de kantoren met zes tot twintig advocaten (dertien procent) en die met twintig tot zestig advocaten (acht procent).
‘Het jaar 2006 verslagen’
Op 17 januari 2008 is het eerste exemplaar van de NIVRA-publicatie Het jaar 2006 verslagen overhandigd aan Gerrit Zalm, oud-minister van Financiën en nu onder meer voorzitter van de toezichthouder op de International Accounting Standards Board (IASB). Uit dit jaarlijkse onderzoek naar de verslaggeving van Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen blijkt onder meer dat de presentatie van jaarcijfers in persberichten steeds vaker afwijkt van die in het officiële jaarverslag, onder meer door het mogelijk verwarrende gebruik van alternatieve prestatie-indicatoren.
In andere hoofdstukken wordt onder meer gewezen op interpretatieverschillen en variaties bij toelichtingen op IFRS-jaarcijfers. Tevens is de verslaggeving van middelgrote ondernemingen bestudeerd. Daarbij is een vrij groot aantal tekortkomingen geconstateerd. Zo mist in driekwart van de gevallen een kasstroomoverzicht (zie pagina 20).
Ter gelegenheid van de presentatie van de bundel vond in Amsterdam een zeer goed bezochte rondetafeldiscussie plaats over de reikwijdte van IFRS-standaarden. Gerrit Zalm vroeg zich onder meer af of de huidige “pseudo-wetgevingsprocedure” waarbij het Europees Parlement de IASB-standaarden moet goedkeuren, wel gehandhaafd moet worden (zie ook interview op pagina 28).
Het jaar 2006 verslagen is te bestellen via www.nivra.nl/index.asp?/Nieuws/20080117_NIVRA_presenteert_jaar_verslagen_2006.htm.
Air France-KLM en KPN schrappen beursnotering VS
Air France-KLM heeft medio januari 2008 aangekondigd de notering aan de New York Stock Exchange te zullen beëindigen. In 2007 vond meer dan 95 procent van de handel in de aandelen van de luchtvaartmaatschappij plaats in Parijs. Het bedrijf vindt dat de geringe handel in de Verenigde Staten de kosten voor de notering niet meer rechtvaardigen.
Eerder kondige KPN om dezelfde reden aan de beurs in New York de rug toe te keren. Woordvoerder Marinus Potman vertelde toen in het Financieele Dagblad dat de handel in KPN-aandelen “voor 99 procent plaatsvindt in Amsterdam. Bijna niemand maakt gebruik van de andere noteringen”. En cfo Marcel Smits van KPN benadrukte dat de beslissing met de Sarbanes-Oxley Act niets te maken heeft. Die uitspraken wijken af van de vaak gehoorde opvatting dat SOx de oorzaak is van het relatief teruglopende aantal beursintroducties in de VS en het toenemend aantal delistings daar. In ‘de Accountant’ is al meermalen aandacht besteed aan deze ‘SOx-mythe’ (zie onder meer ‘de Accountant’ januari 2008, pagina 60).
Gerrit Zalm niet langer adviseur PwC
Gerrit Zalm heeft zijn rol als adviseur bij PricewaterhouseCoopers beëindigd (zie pagina 28). Reden is de uitbreiding van zijn werkzaamheden bij DSB. Zijn PwC-adviseurschap zou daarbij “wat al te veel van het goede zijn”. Sinds 1 juli 2007 was de oud-minister van Financiën bij PwC parttime consultant to the firm.
Vrijwel tegelijkertijd aanvaardde hij destijds voor twee dagen per week een functie als chief economist bij de DSB Bank. Nadat de chief financial officer (cfo) van die bank, Jaap van Dijk, aankondigde de bank te gaan verlaten, werd Zalm op 8 december 2007 benoemd tot diens interim opvolger. Op 21 december 2007 maakte de bank bekend dat hij de functie blijft bekleden.
Naast cfo bij DSB is Gerrit Zalm nog adviseur bij het private equity fund Permira en voorzitter van de International Accounting Standards Committee Foundation (IASCF).
Paul Dinkgreve nieuwe voorzitter SRA
Paul Dinkgreve is gekozen tot voorzitter van de organisatie van middelgrote accountantskantoren SRA. Hij volgt scheidend voorzitter Jan Los op. Dinkgreve is partner bij Jan© Accountants en Belastingadviseurs en is al jaren nauw verbonden met SRA (in de periode 1996-1997 als voorzitter). Dinkgreve is verder onder meer lid van de NIVRA Platformcommissie MKB. Dit jaar nam hij deel aan de Commissie Regelgeving van NIVRA en NOvAA (commissie ‘Verdiessen’).
Islamitische opleidingskwalificatie in Engeland
Het Engelse instituut CIMA (Chartered Institute of Management Accountants) heeft in december 2007 een opleiding in islamitische financieringen gelanceerd. De opleiding komt tegemoet aan de vraag naar specialisten met kennis van islamitisch bankieren en financieringsmogelijkheden. De markt op dit terrein groeit snel.
Volgens directeur educatie Robert Jelly van CIMA is het nieuwe opleidingstraject, afhankelijk van kennis en ervaring, te voltooien in twee tot zes maanden. De nieuwe kwalificatie is er op gericht om werknemers in de financiële centra wereldwijd nieuwe financiële producten te laten ontwikkelen die beantwoorden aan de specifieke islamitische eisen. Een belangrijk element is het verbod op rente. Daarnaast wordt bijvoorbeeld ook gericht gekeken naar de duurzaamheid van producten en bedrijven.
PwC grootste wereldwijd
PricewaterhouseCoopers is wereldwijd het grootste accountantskantoor, met een omzet van 25,2 miljard dollar. Op de volgende drie plaatsen staan de andere big four-kantoren. Daarmee is 69 procent van de wereldwijde accountancymarkt in handen van deze top vier.
Dit blijkt uit onderzoek van International Accounting Bulletin. Het gat tussen het topkwartet en de zogenoemde mid tier-kantoren is nog steeds zeer groot. BDO International volgt met 4,7 miljard op ruime afstand van KPMG (19,8 miljard). De voorzitters van BDO International en Grant Thornton International spreken echter de verwachting uit in het komend jaar de concurrentie met de big four succesvol aan te kunnen gaan.
Top 10 kantoren wereldwijd (omzet 2007, in miljarden dollars) omzet
PricewaterhouseCoopers 25,2
Deloitte 23,1
Ernst & Young 21,1
KPMG 19,8
BDO International 1 4,7
Grant Thornton International 3,5
RSM International 3,0
Praxity 2 2,8
Horwath International 2,5
Baker Tilly International 2,5
1 Inclusief member firms en exclusive members of member firms’ alliance programs.
2 Inclusief 874 miljoen dollar van Mazars Group.
Mondiale trends in accountantsonderwijs
In december 2007 is een vervolgstudie gepubliceerd over de internationale ontwikkelingen in de opleidingen van accountants en auditors. De publicatie (GAE 2007, Trends in Global Accounting Education) is mogelijk gemaakt door het NIVRA in samenwerking met het Institute of Chartered Accountants of Scotland (ICAS) en de Scottish Chartered Accountants Trust for Education (SCATE).
Het onderzoek laat zien dat wereldwijd de opleidingen van accountants en auditors snel veranderen. Bovendien is er duidelijk sprake van convergentie en worden de IFAC International Education Standards steeds meer beschouwd als richtinggevend. Ook is er een snelle ontwikkeling tussen landen en beroepsorganisaties op het gebied van de wederzijde erkenning van beroepskwalificaties. Dit is van groot belang voor het bevorderen van internationale mobiliteit en samenwerking.
Het rapport is voorbereid door het Center for Global Accounting Education and Research, een samenwerking tussen Universiteit Leiden en DePaul University (Chicago, USA). Een international team van onderzoekers heeft aan de publicatie meegewerkt. Gert Karreman was verantwoordelijk voor het ondersteunend onderzoek.
Het rapport kan worden gedownload op de NIVRA-website (www.nivra.nl).
Kredietcrisis ingewikkeld?
Het lijkt complex, die kredietcrisis, maar in de kern is het vrij simpel. In de rubriek Lekker Werken op Accountant.nl zijn twee instructieve en vermakelijke filmpjes over het onderwerp te zien, onder titel ‘Kredietcrisis ingewikkeld?’. Het gaat om twee interviews met een Britse investment banker, vertolkt door het in Engeland vermaarde duo John Fortune en John Bird.
NYP Publicatieprijs 2008: geef je visie op assurance in de 21ste eeuw
Voor de derde keer organiseert NIVRA Young Professionals de NYP Publicatieprijs; een essayprijs die jonge professionals aanmoedigt hun opinie te formuleren rond een actueel thema.
De opdracht voor 2008 luidt: geef je visie op assurance in de 21ste eeuw in een essay van circa drieduizend woorden. Uitgangspunten daarbij zijn originaliteit, visie en kracht van argumentatie.
In het najaar van 2007 is het boek ‘Assurance voor de 21ste eeuw’ verschenen, een bundel ter gelegenheid van het gelijknamige congres in de zomer van 2007. Lezenswaardig, maar gebaseerd op een congres waar vooral een oudere generatie beroepsgenoten hun visie gaven op dit thema. Nu is de beurt aan de generatie die het grootste deel van deze eeuw zelf nog kan meemaken! Uiteraard kan het boek wel als inspiratiebron worden gebruikt.
De jury van de NYP Publicatieprijs hoopt op een groot aantal lezenswaardige inzendingen. Van de inzendingen worden maximaal vijf essays genomineerd. De winnaar ontvangt een geldbedrag van € 5.000, genoeg voor een flinke vakantie! Deelname is voorbehouden aan studenten accountancy en registeraccountants die niet langer dan vijf jaar zijn ingeschreven.
De uitslag wordt bekend gemaakt tijdens de Accountantsdag 2008, eind november 2008. Genomineerde essays worden gepubliceerd op de website van het NIVRA Young Professionals-programma, de winnende inzending wordt tevens gepubliceerd in ‘de Accountant’. Inzendingen dienen uiterlijk 15 september 2008 binnen te zijn bij het secretariaat van het NIVRA Young Professionals-programma, bij voorkeur via e-mail (youngprofs@nivra.nl).
Ondernemingskamer haalt bakzeil in zaak Spyker
Op 28 december 2007 heeft de Ondernemingskamer de Autoriteit Financiële Markten (AFM) in het ongelijk gesteld in de jaarrekeningprocedure tegen Spyker Cars. De AFM had onder meer verzocht de vaststelling van de jaarrekening 2006 te vernietigen en een nieuwe jaarrekening vast te stellen. De huidige jaarrekening zou onvolkomenheden bevatten op het punt van de waardering van het Formule 1-team en de verwerking van een belastinglatentie. De Ondernemingskamer heeft alle AFM-verzoeken afgewezen.
Hendrik-Jan Biemond van Allen & Overy, advocaat voor Spyker, noemde de uitspraak in het Financieele Dagblad “niet echt verrassend, eerder een bevestiging van het Nederlands jaarrekeningrecht”.
Voor de AFM is de uitspraak pijnlijk, omdat dit de eerste openbare testcase was sinds de per januari 2006 verkregen bevoegdheden in het kader van de Wet toezicht financiële verslaggeving.
Hoogleraar forensische accountancy Marcel Pheijffer noemt de uitspraak in zijn weblog op Accountant.nl “verplichte kost voor studenten accountancy en voor accountants die ondernemingen controleren die onder de werkingssfeer van deze wet vallen”.
De volledige uitspraak is te vinden op www.rechtspraak.nl (zoekcode LJN BC1057).
‘Lijken uit kast’ bij failliet 4iTrust
Forensisch accountant René ter Haar onderhandelt met de curator van het failliete 4iTrust over een doorstart van het failliette forensisch accountantskantoor 4iTrust. Volgens curator R.G. Snouckaert van Schauburg is de doorstart “al op een haar na rond”.
De rechter sprak op 20 december 2007 het faillissement uit van het bureau, dat sinds de oprichting in 2004 spraakmakend is geweest. Zo trok 4iTrust Jan Joling aan als algemeen directeur. Hij kwam van Deloitte, maar hield het in april 2006 voor gezien. En hij was niet de enige vertrekker. ‘de Accountant’ berichtte in mei 2007 al over het grote personeelsverloop en de managementproblemen bij 4iTrust.
Het is nog niet duidelijk of de naam 4iTrust gehandhaafd blijft. Evenmin is duidelijk in hoeverre grootaandeelhouder Nina Brink de banden met het eventuele ‘4iTrust II’ verbreekt. Ter Haar wil er nu geen uitspraken over doen. Snouckaert van Schauburg: “Ik heb geen contact gehad met mevrouw Brink.”
Carlos Neves Cordeiro, de laatste directeur, is niet voor commentaar bereikbaar. Hij is niet betrokken bij de doorstart. Volgens René ter Haar is de ondergang van het kantoor mede te wijten aan teruglopende opdrachten. Verder zijn er volgens hem na de vele bestuurswisselingen “lijken uit de kast” gevallen. Meer wil hij er niet over zeggen.
Curator Snouckaert van Schauburg heeft nog geen zicht op de oorzaken van het faillissement en weet ook nog niet of er sprake is van onbehoorlijk bestuur. “Het is nog te vroeg om daarover een oordeel te geven.”
Amerikaanse accountants minder aansprakelijk tegenover beleggers
Beleggers kunnen geen schade claimen bij klanten en leveranciers als die hebben samengespannen met een frauderende onderneming. Dat heeft het Amerikaanse Hooggerechtshof bepaald. Het Supreme Court beperkt hiermee ook de aansprakelijkheid van accountantskantoren, financiële adviseurs en investeringsbanken. Volgens Arnold Croiset van Uchelen van advocatenkantoor Allen & Overy gaat de uitspraak echter niet zover dat accountants voortaan gevrijwaard zijn van beleggersclaims. ‘Accountants en adviseurs gaan alleen vrijuit voor zover de beleggers niet zijn afgegaan op hun adviezen of verklaringen.’
Als de accountant ten onrechte een goedkeurende verklaring heeft afgegeven en de beleggers vertrouwende op die verklaring hebben geïnvesteerd in de onderneming kunnen de beleggers de accountant nog wel degelijk aansprakelijk stellen.
Volgens Croiset van Uchelen is de uitspraak zo toegesneden op de Amerikaanse effectenwetgeving (de zogenoemde Rule 10b-5) dat er maar weinig invloed van uitgaat op het Europese en Nederlandse aansprakelijkheidsrecht. De advocaat wijst op de uitspraken van het gerechtshof Amsterdam over de claims van beleggers in de zaak-World Online en de uitspraak van de Hoge Raad over verzekeraar Vie d’Or.
In de World Online-zaak zei het hof dat banken een zorgplicht hebben om te voorkomen dat beleggers op het verkeerde been worden gezet door een uitspraak (van Nina Brink) in de media. De banken moeten het beeld dat door een merkwaardige uitspraak ontstaat rechtzetten. Of de Hoge Raad het hiermee eens is moet overigens nog blijken.
In de zaak over de ondergang van Vie d’Or heeft het Haagse gerechtshof geoordeeld dat Deloitte onrechtmatig heeft gehandeld tegenover de polishouders, omdat de accountant heeft nagelaten de raad van commissarissen adequaat te waarschuwen over een aantal zaken.
In beide gevallen werd in Nederland dus - anders dan volgens de Amerikaanse uitspraak het geval zou zijn - aansprakelijkheid aangenomen van partijen die betrokken zijn bij de onderneming, terwijl die aansprakelijk niet is gebaseerd op het vertrouwen dat beleggers (of polishouders) zouden hebben gehad in de mededelingen die deze partijen hebben gedaan.
Arabieren en Aziaten in bankzaken
Zakenbanken als Citigroup en Merill Lynch halen de afgelopen weken de pers met twee zaken. Allereerst de recordafboekingen op complexe financiële producten in verband met de kredietcrisis. En ten tweede de belangen die zogenoemde sovereign wealth funds (staatsfondsen) uit Azië en het Midden-Oosten in diverse westerse banken namen. Enerzijds een welkome financiële steun, anderzijds aanleiding tot zorgen in politieke kring. Hier een overzicht van waar het in concreto over gaat.
‘Vrouwen vaker bezig met privézaken op werk’
Vrouwen besteden vijf keer zoveel tijd aan privézaken op het werk als mannen. Dat blijkt uit onderzoek van Ernst & Young. Het privé bellen, mailen en internetten op kantoor neemt, na jaren van afname, nu weer fors toe. Vorig jaar besteedden werknemers nog 3,9 uur per week aan ‘oneigenlijk gebruik van bedrijfsmiddelen’, inmiddels is dat 4,9 uur. Het compenserende zakelijk mailen en surfen in privétijd, bleef daarentegen gelijk.
Met name privé surfen is populair. Van de 4,9 uur gaat daar per week 2,2 uur aan op. Aan privé e-mailen en telefoneren respectievelijk 1,8 en 1,1 uur. Met name vrouwen en werknemers onder de 35 jaar zijn verwoede privéwerkers. Medewerkers jonger dan 35 jaar besteden drie keer zoveel tijd aan privésurfen en dergelijke dan hun oudere collega’s, wat neerkomt op ruim vier uur.
“Het lijkt wel of nu de arbeidsmarkt weer groeiende is mensen zich meer wangedrag op de werkvloer permitteren”, oppert Jacob Verschuur, directeur ICT Leadership van Ernst & Young. “Bij een bedrijf van honderd mensen, komt dit per maand neer op duizend uur arbeidsproductiviteitverlies. Dit is geen kinderspel meer, maar een serieus probleem dat direct moet worden aangepakt.”
‘Subprime’ Amerikaans woord van 2007
Taalkundigen van de American Dialect Society hebben subprime verkozen tot woord van het jaar 2007. Bankiers gebruikten de term (letterlijk: ‘minder dan ideaal’) al langer om riskante leningen aan te duiden, maar door de kredietcrisis raakte de term in zwang in het algemene taalgebruik. De belangrijkste concurrerende woorden waren facebook (een netwerkwebsite), water-boarding (ondervragingsmethode met schijnverdrinking) en Googlegänger (‘naamdubbelganger’ die opduikt na een Google-zoekactie op eigen naam).
Of we er cultuursociologische betekenis aan moeten hechten is niet duidelijk, maar Nederlandse taalliefhebbers kozen in december 2007 heel andere winnaars. ‘Bokitoproof’ werd het woord van 2007, met op twee tot en met vijf respectievelijk ‘comadrinken’, ‘klimaatneutraal’, ‘slurptaks’ en ‘lokhomo’.
Man krijgt duurdere lease-auto
Mannen verdienen nog steeds meer dan vrouwen. Maar ze genieten ook nog eens een duurdere auto van de zaak én een hogere bonus. Dit blijkt althans uit een beloningstest onder ruim elfduizend deelnemers op website MijnMarktwaarde.nl. De salarisverschillen zijn het grootst in sales-gerelateerde functies.
De betrouwbaarheid van de resultaten lijkt echter wat wankel. De onderzoekers zelf merken al op dat “een verklaring voor deze verschillen kan liggen in het aantal leidinggevende functies. Van de mannen geeft 34 procent aan een leidinggevende functie te hebben, tegen 23 procent van de vrouwen”. Ook het aantal parttimers speelt waarschijnlijk mee: drie procent van de mannelijke respondenten, veertien procent van de vrouwen.
Wij beperken ons hier daarom maar even tot de automobielen. De gemiddelde cataloguswaarde van de ‘mannelijke’ lease-auto blijkt € 30.068, genoeg voor een VW Passat of Renault Mégane. Vrouwen moeten het doen met € 26.256 en kiezen voor een VW Golf of een Peugeot 206.