Magazine 01 december 2007

Gespot - december 2007

Wat gebeurt er aan het front van wetenschap en onderzoek? Een maandelijkse selectie van lezenswaardige publicaties uit binnen- en buitenland.

Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 4, 2007

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel in pdf

Principles versus rules

Bij het streven naar verbetering van de kwaliteit van standaarden op het gebied van externe verslaggeving, accountantscontrole en corporate governance speelt de discussie of standaarden meer principles-based zouden moeten zijn in plaats van rules-based. Het MAB van december 2007 is deels gewijd aan dit thema. Na een inleiding door Dassen, gaat Van der Tas in op de vraag ‘Hoe principieel is IFRS?’. Hij bespreekt de voor- en nadelen van principles-based standards setting, en constateert dat de tendens naar meer gedetailleerde standaarden onvermijdelijk is in een verjuridiserende samenleving. Niettemin ziet hij reële mogelijkheden voor een meer principles-based benadering binnen IFRS, mits een kwalitatief hoogwaardig Conceptual Framework aanwezig is. Pheijffer geeft commentaar op de ontwikkelingen rond controlestandaarden, met name het ‘Clarity project’ van de International Auditing and Assurance Standards Board. Mouthaan behandelt het vraagstuk vanuit het domein van de corporate governance aan de hand van enkele spectaculaire corporate failures. Hij concludeert dat deze niet het gevolg waren van tekortkomingen in de formele structuren, maar van falend toezicht en menselijk tekortschieten. Gedeelde waarden en bedrijfscultuur van onvoorwaardelijke integriteit zijn de belangrijkste waarborgen voor een goede governance. Hommen geeft aan dat evenwicht tussen toezichtregels en professionele vrijheid accountants stimuleert meer op eigen oordeel te vertrouwen en dat dit ertoe bijdraagt dat een angstcultuur wordt vermeden. Hij pleit voor een driedeling in het toezicht op accountants, waarbij de zwaarte van het toezicht afhankelijk is van de mate van ‘openbaar belang’.

• Thema: Principles versus rules, met bijdragen van Roger Dassen, Leo van der Tas, Marcel Pheijffer, Erik Mouthaan en Jan Hommen. MAB, december 2007

XBRL

De auteurs geven een kritische analyse van de ontwikkeling van Extensible Business Reporting Language (XBRL), aan de hand van criteria voor sucessvolle open source-projecten. Open source wil zeggen dat er vrije toegang is tot de bronmaterialen (de source) van het eindproduct. Bij XBRL stellen enthousiaste participanten, net als bij andere open source-projecten, de baten en de vooruitgang te positief voor. Een verschil met andere open source-projecten is de beheersstructuur, waarbij de drempel voor toetreding als gevolg van betaald lidmaatschap en de koppeling met de commercie, essentieel zijn.

• Joanne Locke & Alan Lowe, XBRL: An (Open) Source of Enlightenment or Disillusion? European Accounting Review, nr. 3, 2007

Rechters over het accountantsberoep

Onderzoek naar de opvatting van Amerikaanse rechters over het accountantsberoep vanaf begin 1990 geeft aan dat het oordeel relatief stabiel in de tijd is, behalve wanneer er bijzondere gebeurtenissen zijn zoals het Enron-debacle. Het oordeel is in de loop der tijd negatiever geworden en verschilt aanzienlijk van de wijze waarop accountants zelf tegen het beroep aankijken.

• Philip M.J. Reckers, Marianne Jennings, D. Jordan Lowe & Kurt Pane, Judges' Attitudes toward the Public Accounting Profession. European Accounting Review, nr. 3, 2007

Anti-witwasprogramma's

Op grote schaal worden initiatieven ontplooid om witwassen te bestrijden. Het gevaar daarbij is dat te strikte toepassing van wet- en regelgeving ertoe leidt dat veel legale transacties worden onderzocht, terwijl de illegale onontdekt blijven. De auteurs bespreken een risicobenadering van anti-witwaspraktijken die internationaal wordt beschouwd als de oplossing voor dit probleem.

• Eddy Vaassen, Jos de Wit en Pat Hermse, Risicobenadering voor anti-witwasprogramma's binnen financiële instellingen. MC&A, oktober 2007

Voorspellen faillissement en operationele lease

Bij een financial lease komen het geleasde actief (debet) en de contante waarde van de toekomstige leaseverplichtingen (credit) op de balans; bij een operationele lease komt er niets op de balans en komt alleen de betaalde leasetermijn in de winst-en-verliesrekening. Uit een door de auteur uitgevoerd empirisch onderzoek onder Nederlandse bedrijven blijkt dat niet kan worden aangetoond dat het voorspellen van mogelijk faillissement significant verbetert als in de modellen operationele leases als verklarende variabele worden meegenomen.

• Mijntje Lückerath-Rovers, Operationele leases en het voorspellen van faillissement. MAB, december 2007