Magazine 01 december 2004

De accountantsstudie als strandvakantie

Ondanks hun eigen betrokkenheid betwisten kantoren en stagebestuur stelselmatig negatieve onderzoeksuitkomsten over praktijkstage en werk-studiebelasting. Nadenken over oplossingen, zoals NIVRA-Nyenrode doet, zou beter zijn.

Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 4, 2004

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel in pdf

Homme Idzerda en Frank Stuyt

De wereld van de accountant is de afgelopen decennia sterk veranderd. Dit geldt ook voor de omstandigheden van accountancystudenten. Voor de Vereniging van Accountancy Studenten (VAS) is dat de afgelopen jaren de aanleiding geweest tot het (laten) doen van twee onderzoeken. Eén naar de ervaringen met de praktijkstage en één naar de ervaringen omtrent de werk-studiebelasting. De uitkomsten zijn besproken met de desbetreffende partijen. De reacties waren veelal gelijk: ondanks een vroege betrokkenheid bij het onderzoek worden de uitkomsten niet erkend.

In samenwerking met het stagebestuur heeft de VAS een onderzoek uitgevoerd naar de ervaringen omtrent de praktijkstage. Het stagebestuur was betrokken bij de opzet van de vragenlijst en heeft zorg gedragen voor de a-selecte steekproef van stagiairs. De uitkomst gaf aan dat het bestaan van de stage werd gewaardeerd, maar dat invulling als ballast en verre van leerzaam werd ervaren. Het stagebestuur deed dit af als gezeur van studenten. Daarmee werd de opzet van het onderzoek en dus de uitkomst betwist, ondanks de eigen betrokkenheid.

Kortgeleden heeft de VAS in samenwerking met NIVRA-Nyenrode, de vier grote en enkele middelgrote kantoren door een onafhankelijk gerenommeerd onderzoeksbureau, een onderzoek laten uitvoeren naar de werk-studiebelasting. De uitkomsten gaven aan dat de combinatie werk en studie als positief, maar zwaar wordt ervaren. Op het privé-leven wordt namelijk een zware wissel getrokken. Bij alle desbetreffende partijen liggen de nodige punten die verbeterd kunnen worden. Door de onderwijsinstelling is hierop overwegend positief gereageerd en er zijn acties in gang gezet die tegemoet moeten komen aan de gesignaleerde bezwaren.

Uit het onderzoek komt naar voren dat studenten van de kantoren meer begrip verwachten voor de aanwezige studiedruk. De voornaamste reactie van de kantoren is dat de materiële ondersteuning wel degelijk aanwezig is. Terwijl het onderzoek aangeeft dat met name iets gedaan zou moeten worden aan niet-materiële ondersteuning. De kantoren zijn unaniem in hun mening: het onderzoek geeft geen goede uitkomsten.

In plaats van in te gaan op de uitkomsten en hiervoor oplossingen te bedenken, worden juist de onderzoeken in twijfel getrokken. Onderzoeken die in beide gevallen mede zijn opgezet door die betrokkenen die nu het onderzoek in twijfel trekken.

Geven zij hiermee impliciet niet aan dat zij hebben gefaald bij de opzet? De argumenten die naar voren worden gebracht duiden op probleemontkenning. Hiermee komt heel sterk een van de pijnpunten van studenten naar voren: er is geen begrip voor de situatie waarin de student verkeert.

In de publicaties van de afgelopen maanden is een terugkerende opmerking dat studenten te veel eisen en zelf de schuldige zijn. De vergelijking met de zwaarte van de studie vroeger komt ook regelmatig terug. Een vergelijking die naar onze mening niet opgaat. De studie tot accountant is inmiddels van wetenschappelijk niveau en de praktijkopleiding heeft zijn intrede gedaan. Daarnaast is het werkveld ingrijpend veranderd en als gevolg van de toegenomen wet- en regelgeving zeker niet lichter geworden. De opleiding is zwaar en vergt veel van het doorzettingsvermogen.

Een klein deel van de studenten zal door het afschuiven van problemen op een ander de eigen verantwoordelijkheid proberen te ontlopen. Het merendeel zal echter gericht zijn op een effectieve combinatie van werk, studie en privé. Van studenten die acht jaar van hun leven opofferen aan hun opleiding kan moeilijk beweerd worden dat dit klaplopers zijn.

Bovendien wordt van de student verwacht dat hij in zijn werk kritisch is. Deze kritische insteek ten behoeve van de combinatie werk-studie afdoen als zeuren, doet geen recht aan motivatie van de huidige student.

Het lijkt ons beter om de uitkomsten van het onderzoek serieus te nemen en te hanteren als uitgangspunt voor verdere discussies. Ook studenten weten dat niet alles kan, maar het is wel belangrijk om daar constructief over te praten en na te gaan wat wel mogelijk is. NIVRA-Nyenrode pakt de zaken serieus op en is daarmee zeker een voorbeeld geworden voor de kantoren en het stagebestuur.

Noot
Frank Stuyt en Homme Idzerda zijn in het verleden actief geweest in het bestuur van de VAS.