NIVRA steunt via vrijwilligers buitenlandse beroepsorganisaties
Het NIVRA wil met vrijwilligersorganisatie PUM (Programma Uitzending Managers) de oprichting van beroepsorganisaties in Oost-Europa en Derde Wereld steunen. Gepensioneerde RA 's kunnen hun kennis en ervaring op een missie van enkele weken op collega's daar overbrengen. Inmiddels zijn 25 RA 's actief bij PUM.
Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 4, 2010
Bekijk alle artikelen uit dit nummer
Paul Hurks is binnen het NIVRA sinds 2007 bezig met het opzetten van deze vorm van ontwikkelingswerk. Dat is niet verwonderlijk, gezien zijn functie in het Developing Nations Committee van het IFAC, de wereldwijde koepel van beroepsorganisaties.
Hurks: “Het NIVRA wil graag bijdragen aan de verbetering van de accountancy overal ter wereld. Dat proberen we door mee te helpen bij de oprichting van beroepsorganisaties in die landen. Op dit moment doen we dat in Moldavië, Macedonië Kosovo, Albanië en Suriname. Echter, als beroepsorganisatie uit een klein land beschikken we niet over een budget voor dit soort activiteiten. In ieder geval is het niet de bedoeling dat we hiervoor de contributie van onze leden gebruiken. We zijn dus afhankelijk van financiële steun die we van de Wereldbank, USAID of ontwikkelingsbanken krijgen.”
Ook ziet Hurks mogelijkheden in een samenwerking met PUM. “Een RA die nog werkzaam is in zijn vak, is natuurlijk veel te duur om uitgezonden te worden. Maar iemand met pensioen die vrijwillig zijn expertise ter beschikking wil stellen aan collega's in het buitenland, is natuurlijk wel een mogelijkheid. We hebben inmiddels het eerste gesprek met PUM achter de rug om te kijken hoe we deze samenwerking gestalte kunnen geven. Dat heeft ertoe geleid dat dit voorjaar het eerste gezamenlijke project in Moldavië van start gaat.”
EK voetbal
Namens PUM heeft Wim Boone aan dit overleg deelgenomen. De 64-jarige RA werkte tot zes jaar geleden bij Deloitte. In zijn laatste periode bij dit kantoor was hij met name in het buitenland actief. Een jaar nadat hij het bedrijf verliet, meldde hij zich bij PUM aan. Hij heeft er inmiddels diverse missies op zitten: van Oost-Europa (Oekraïne), Afrika (Marokko, Senegal en Burkina Fasso) tot aan Azië (Armenië, India en Mongolië).
In Kharkov, de voormalige hoofdstad van Oekraïne in het oosten van het land aan de Russische grens, heeft hij een jonge accountant geholpen. Boone: “Het gaat om een klein kantoor met inmiddels twaalf medewerkers. Met het oog op het EK Voetbal dat in 2012 in Polen en Oekraïne wordt gehouden, ziet hij kansen om westerse bedrijven zijn dienstverlening aan te bieden. Want een van de speelsteden is dan Kharkov. Hij heeft PUM gevraagd hem te helpen bij het doorlichten van zijn kantoororganisatie en het opzetten van interne kwaliteitsbewaking op basis van internationale standaards. Samen hebben we in augustus vorig jaar een plan van aanpak gemaakt. Hij heeft me gevraagd om in mei terug te komen. Dan bespreken we de voortgang en zal ik training geven aan zijn medewerkers.”
Enkele eisen
Wim Boone is bij PUM ook de coördinator voor uitzendingen in de financiële dienstverlening.
Boone: “Op dit moment zijn er 25 gepensioneerde RA's actief bij PUM. Het zou mooi zijn als we dat aantal, met steun van het NIVRA, zouden kunnen uitbreiden. Ik merk hierbij wel op dat we het aan de ene kant fantastisch vinden als een gepensioneerde RA zich bij ons wil aanmelden, aan de andere stellen we daaraan wel enkele eisen. Naast het feit dat iemand uiteraard reislustig en enigszins avontuurlijk moet zijn, is het noodzakelijk dat hij of zij Engels spreekt. Ook de beheersing van Frans en Spaans strekt tot aanbeveling. Verder moet iemand het liefst niet al te lang uit het vak zijn. Kennis veroudert namelijk snel als je het niet meer bijhoudt. Als je nog niet te lang weg bent, kun je vaak ook nog een beroep op je vroegere netwerk doen. Als ik eens informatie over een bepaald onderwerp nodig heb voor een missie, kan ik altijd bij Deloitte aankloppen.”
Permanente educatie
Boone is enthousiast over zijn werk voor PUM. Hij beschouwt het als een verrijking van zijn leven. En de samenwerking met het NIVRA is volgens hem het startpunt van een vorm van ontwikkelingssamenwerking die de kwaliteit van de accountancy in diverse landen een stimulans kan geven. Paul Hurks valt hem namens het NIVRA bij: “We willen als beroepsorganisatie internationaal aan de weg timmeren. Wat is er dan mooier om collega-organisaties te helpen om zich te ontwikkelen, bijvoorbeeld op het gebied van permanente educatie, waardoor we de kwaliteit van het vak in die landen direct kunnen meehelpen te verbeteren?”
Paul van Oppen is net terug uit Kosovo
Drie jaar is hij nu met pensioen, de oud-financieel directeur van Farm Frites. Inmiddels heeft RA in ruste Paul van Oppen (66) zes missies achter de rug: in Sudan, Pakistan, Kazachstan, Zuid-Afrika en onlangs in Kosovo. Hij adviseerde onder meer over de beslissing om al dan niet een vrieshuis te bouwen voor de opslag van dadels, de aansturing van het management van een ijzergieterij en een distributeur van dranken.
“Het is heel dankbaar werk. Vergeet niet dat de ondernemers in de landen waar je naar toe gaat heel weinig ondersteuning hebben. Alle professionele inbreng, ook al is het klein, is voor hen meegenomen. Dus ook al ben je maar tien dagen of twee weken op zo'n missie, de kennis die je doorgeeft is heel belangrijk.”
Van Oppen beheert ook een fonds dat projecten, aangedragen door PUM-experts, financieel steunt. “Bijvoorbeeld voor de aanschaf van een elektrische zaag voor een meubelfabriekje, of een pasteuri- satietank voor een zuivelfabriek. Jaarlijks kunnen we 2,5 ton uitkeren. Het geld krijgen we van Ontwikkelingssamenwerking en van een stichting als de Entrepreneurs Foundation, maar ook van de Lions Club Nederland.”
PUM koppelt kennisachterstand Derde Wereld aan Nederlandse expertise
PUM is een initiatief van werkgeversorganisatie VNO-NCW en startte in 1978. De doelstelling is: armoedebestrijding, ontwikkeling van het midden- en kleinbedrijf en het verduurzamen van de economie. PUM had in 2009 een budget van 11,2 miljoen euro. Het ministerie van Ontwikkelingssamenwerking draagt ruim driekwart bij aan het budget, Economische Zaken zo'n veertien procent en VROM vier procent.
De gedachte achter PUM is simpel. In ontwikkelingslanden bestaat vaak een kennisachterstand. In Nederland daarentegen zijn er mensen die hun sporen in het bedrijfsleven ruimschoots hebben verdiend en op het punt staan om met pensioen te gaan. Vaak willen deze mensen zich toch nog nuttig blijven maken.
PUM zendt jaarlijks ruim tweeduizend mensen op een missie van tien dagen tot twee weken uit. Dat gebeurt op vrijwillige basis. Men ontvangt geen salaris, wel een bescheiden onkostenvergoeding. Sinds de oprichting, dertig jaar geleden, waren er meer dan 25.000 missies. De organisatie is actief in 76 landen, waar men met 250 lokale vertegen- woordigers samenwerkt.
In 2009 waren de meeste uitzendingen naar Rusland, India en Indonesië, voornamelijk in de agrarische sector, toerisme en horeca, voedingsmiddelenindustrie, veeteelt en visserij en zakelijke ondersteuning.
Arend Knol was voor PUM in Siberië en Eritrea
Nadat hij als RA jarenlang in diverse financiële internationale topfuncties had gewerkt, (waarvan de laatste jaren als cfo), meldde Arend Knol (59) zich anderhalf jaar geleden bij PUM. Inmiddels heeft hij missies achter de rug naar Siberië en Eritrea. “In Siberië heb ik het management van een bedrijf in bouwmaterialen geadviseerd. In Eritrea heb ik een medische kliniek geholpen om onder meer hun patiëntenadministratie te stroomlijnen. Dat was hard nodig, omdat patiëntendossiers vaak onvindbaar bleken te zijn. Ik heb ze geadviseerd om de dossiers op geboortedatum te rangschikken.”
In Eritrea kon Knol zich redden met Engels, in Siberië werd hij bijgestaan door een tolk. In beide landen verbleef hij twee weken. Was dat voldoende om daadwerkelijk verbeteringen te realiseren? “Je kunt ondanks dat je er maar kort bent toch veel doen. Het is namelijk niet de bedoeling dat ik van begin tot einde het verbeteringsproces zelf uitvoer. Ik geef adviezen waarmee men ter plekke aan de slag kan.”
Niet elk advies is er overigens op gericht om een bepaalde actie uit te voeren. Knol adviseerde in Eritrea ook om iets juist niet te doen. “Men wilde per se de administratie van de kliniek met de computer uitvoeren. Dat heb ik afgeraden. Ik heb ze gevraagd: Wat is hier duur? Dat bleken de chemicaliën te zijn die ze nodig hebben. En wat is goedkoop? Dat waren arbeidskrachten. Ik heb ze daarop voorgesteld om de administratie met de hand, en dus heel goedkoop, uit te voeren. Met het geld dat ze hiermee bespaarden konden ze chemicaliën kopen.”