Spookcijfer: Madoff, de man van 50 miljard
Een Ponzifraude. Tot voor kort was het vakjargon, maar tegenwoordig kunnen zelfs sommige huisvrouwen, bouwvakkers en tapijtleggers erover mee praten.
Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 4, 2009
Bekijk alle artikelen uit dit nummer
Met dank aan Bernie Madoff en ons polderequivalent René van den Berg. U weet wel, die Hilversumse zakenman die zich op tenniscourts een slag in de rondte netwerkte. Een Ponzifraude is een methode om mensen op te lichten door ze een extreem hoog rendement op hun belegging te bieden, dat wordt betaald uit de inleg van nieuwe klanten. Een piramidespel dus.
Madoff raakte er in verstrikt en gooide het bijltje erbij neer. Daags daarna was overal te lezen dat hij de wereld voor 50 miljard dollar zou hebben opgelicht. En dat getal circuleert nog steeds. Een onwaarschijnlijk groot bedrag, dat de wereld schokte. Maar waar is die 50 miljard op gebaseerd? Heeft Madoff een keurige boekhouding overlegd aan de autoriteiten waarin hij de optelsom vast voor ze heeft gemaakt?
Geenszins. De bron is een schatting die naar voren komt in een officieel document van de SEC. Het is maar de vraag hoe realistisch dat cijfer is. Alleen persbureau Bloomberg stelde er onlangs wat voorzichtige vraagtekens bij. ‘The $50 billion figure may reflect the amounts of money clients were told they had in their accounts at the firm, not the amounts they originally invested (…)’ Het gaat hier dus om een definitiekwestie. Als je 1 euro inlegt en Madoff belooft je over 3 jaar 2 euro uit te betalen, is de schade dan 1 euro of 2 euro? Of 1 euro, vermeerderd met een normaal marktrendement tot circa 1,10 euro? In hetzelfde bericht is bovendien te lezen dat de claims van benadeelden vooralsnog niet hoger oplopen dan 24 miljard dollar. Voor dergelijke nuanceringen is geen ruimte in de krant. Madoff zal de annalen ingaan als de man van 50 miljard, ook als de daadwerkelijke schade veel lager zal blijken.
In dit kader is het aardig om het stof af te blazen van de berichten over Polderponzi Van den Berg. In 2005 bericht Elsevier evenals andere media “(…) verdacht ruim 1.400 beleggers voor 130 miljoen euro te hebben opgelicht”. Op internetfora zingt al gauw rond dat Van den Berg zich voor 130 miljoen heeft verrijkt. De waarheid blijkt genuanceerder tijdens de juridische procedure. Er is 85 miljoen ingelegd waarvan 79 miljoen is uitgekeerd en 6 miljoen niet meer te traceren is. Plus daarbovenop ook nog een contante inleg, die moeilijker in kaart is te brengen.
Maar die nuancering past niet in een krantenkop van maximaal vijf woorden..