'Er moeten keuzes worden gemaakt'
In het maartnummer uitten zowel hoogleraar Hans Gortemaker als student Pim Pinkse kritiek op Albert Fierets voorstellen voor het ‘interessant houden en weer maken’ van het accountantsberoep (zie januarinummer). Fieret reageert.
Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 8, 2007
Bekijk alle artikelen uit dit nummer
Hoogleraar Hans Gortemaker wordt boos over ‘al dat gezeur over grijs beroep, niet aantrekkelijk, er komen te veel regeltjes enz.’. Het vragen van aandacht voor en het discussiëren over minder positieve ontwikkelingen in het beroep worden dus gezien als ‘gezeur’. Hoewel deze opstelling niet op een open mind in de discussie duidt, geef ik een reactie om duidelijkheid te verschaffen over de stand van zaken in het beroep. Gortemaker geeft aan dat een groot deel van de problemen ontstaat door de uitstroom van goede mensen tussen het vierde en zesde jaar van hun carrière, omdat ze coaching, uitdagingen en echte betrokkenheid missen. Zachte omstandigheden zijn dus de boosdoeners. Hij vergeet echter iets: vanaf het begin van het accountantsberoep hebben deze zachte omstandigheden een beperkte rol gespeeld in het beroep. De meeste accountants bleven in hun beroep vanwege ‘vakintrinsieke’ factoren. Met andere woorden: ze vonden het vak zo mooi. Momenteel zijn echter die ‘vakintrinsieke’ factoren ondergesneeuwd door de verstikkende regelgeving. En de gevolgen zijn nu echt merkbaar. Dus in plaats van ons primair druk te maken over de zachte omstandigheden, kunnen we beter nadenken over de heropleving van de ‘vakintrinsieke’ factoren.
Daarnaast is er sprake van een misverstand tussen Gortemaker en mij over de opleiding. De oprichting van een afzonderlijke mkb-RA-opleiding is niet aan de orde. Er blijft één opleiding, maar wel met een differentiatie in de tweede fase daarvan.
Het eindniveau van beide richtingen is hetzelfde. Gortemakers argumenten om splitsing te weigeren, zijn mijns inziens niet valide. Het argument ‘controle is controle’ komt niet overeen met de realiteit. Ik verwijs daarvoor onder andere naar het Trendboek 2005-2006 van het NIVRA, waarin wordt gesteld dat controle van ondernemingen met verschillende omvang verschillende kennis en vaardigheden vergt. Het argument dat in Scandinavië ook de bakker wordt gecontroleerd, lijkt mij niet passend. Hoewel ik de situatie in Scandinavië niet ken, kan ik me absoluut niet voorstellen dat Scandinavische accountants zich aan eenzelfde dikke RAC-bundel houden als wij, waarin bovendien ook nog eens RAC 4410 (samenstellingsopdrachten) ontbreekt. Als dat wel zo is, dan hoop ik niet dat dat ons staat te wachten.
Pim Pinkse stelt in zijn reactie dat objectiviteit alleen door een onafhankelijke externe partij kan worden vastgesteld, waarmee het bewaken van de onafhankelijkheid geenszins rigide is te noemen. Wat hij nu precies bedoelt, ontgaat mij. Objectiviteit of onbevooroordeeldheid is zowel de basishouding als het doel van de accountant en onafhankelijkheid is één van de middelen om daartoe te komen. Waarom dan zo'n sterke nadruk op één van de middelen? Verder vindt Pinkse dat het afschaffen van overuren voor studerenden niet realistisch is. Maar waarom wil hij er niet naar streven? De acceptatie van zijn gedachte leidt tot te weinig aandacht en tijd voor de RA-opleiding, waardoor belangrijke vakken steeds minder aan bod komen door tijdsdruk. Hierdoor staat de kwaliteit van de opleidingen onder druk. Waar we naar toe moeten, is naar accountants die op een hoog intellectueel en moreel niveau acteren in hun beroep en bereid zijn om te investeren in hun intellectuele ontwikkeling. Dat kost tijd en daarom moeten keuzes gemaakt worden.
En passant stelt Pinkse dat de RA-opleiding opleidt tot controlerend accountant, niet tot adviseur. Hier is sprake van miskenning van de bekende ‘natuurlijke adviesfunctie’ van de accountant. De opleiding die ons voor ogen moet staan, is een opleiding tot een brede accountant, die een goed controleur en een goed adviseur is, zoals ook duidelijk blijkt uit de reactie van Hans Gortemaker. Tot slot, de stelling dat een academische opleiding weinig van doen heeft met praktische invullingen moet een slip of the pen zijn geweest, waar ik graag overheen lees.
Noot
Albert Fieret is vennoot van JonkerFieret adviseurs/accountants. Hij maakt deel uit van het ‘Wildschut’-overleg.