Magazine 01 september 2012

Nederland loopt achter met SEPA

Vanaf 1 februari 2014 zal Europa voor het internationale betalingsverkeer nog maar één betaalstandaard kennen: de Single European Payments Area (SEPA). Maar voordat het zover is, moet er nog veel gebeuren. Nederland loopt in vergelijking met andere landen achterop met de voorbereidingen op SEPA. Volgens ingewijden onder meer doordat de overheid haar rol als aanjager heeft veronachtzaamd.

Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 9, 2012

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel in pdf

Dit artikel begint met een waarschuwing. Wie als ondernemer uiterlijk op 1 februari 2014 zijn administratie niet gereed heeft voor SEPA, zal van de ene op de andere dag zijn inkomstenstroom zien opdrogen. Want in de tijdsplanning voor de overstap naar SEPA staat het klip en kaar: 'Na 1 februari 2014 kunnen de huidige Nederlandse overschrijvingen en incasso's niet meer worden gebruikt.' Het is maar dat u het weet.

SEPA zal dus grote gevolgen hebben voor het betalingsverkeer en dus voor iedereen in Nederland: consumenten, ondernemers, maar ook voor hun intermediairs. Niet voor niets zit de NBA met banken, bedrijfsleven, softwareleveranciers en consumentenorganisaties in het Nationaal Forum voor de SEPA-migratie (NFS) en de Taskforce SEPA Nederland (TFSN).

Wie nu verwacht dat de overheid, die per definitie de aanjager van dit project zou moeten zijn, ook daadwerkelijk al langere tijd het voortouw neemt, heeft het mis. Althans, dat blijkt uit de reactie van payment processor Equens dat in Nederland het grootste deel van de pinbetalingen verwerkt en ook op de Europese markt actief is. “In vergelijking met andere landen is de Nederlandse overheid laat van start gegaan met de voorbereidingen op SEPA. Maar niet te laat, want voor zover we weten zal iedereen op tijd klaar zijn. Maar de migratie zou sneller zijn opgestart als de overheid eerder het initiatief had genomen.”

Opmerkelijke reden

Dat Nederland achterloopt, blijkt ook uit cijfers van de Europese Centrale Bank. Luxemburg kent het hoogste aantal uitgaande betalingen dat al SEPA-proof is (90,3 procent), Nederland het laagste (0,9 procent). Bas Peeters, adviseur beleid en strategie bij Equens, publiceerde deze cijfers begin juni 2012 in zijn blog op de site van zijn werkgever. Voor de geringe deelname van Nederland aan SEPA tot nu toe gaf hij een opmerkelijke reden. “Vooral in landen waar al lang en grootschalig elektronisch betalingsverkeer plaatsvindt (zoals in Nederland), is de migratie naar SEPA een grote stap met grote investeringen.”

Dat geldt overigens ook voor Equens: het bedrijf heeft de afgelopen jaren al miljoenen geïnvesteerd in de overstap op SEPA.

Software

Cruciaal voor een goede overgang naar SEPA is het tijdig beschikbaar zijn van de benodigde software. Hierbij doet zich een verschijnsel voor dat nadelig is voor internationale softwarehuizen, maar daarentegen nationale ontwikkelaars in de kaart speelt. Want de regels rond SEPA geven banken de mogelijkheid om kleine wijzigingen ten opzichte van concurrenten op te nemen. Voor een internationale softwareontwikkelaar als SAP is het natuurlijk ondoenlijk om met deze nationale verschillen rekening te houden. Dit biedt dus kansen voor Nederlandse softwareproducenten.

We bellen er met twee, willekeurig gekozen: Afas en Exact. De deadline van 1 oktober 2012 waarop de software klaar moet zijn (zie kader) halen ze zeker. De ontwikkeling van software die oude rekeningnummers omzet in IBAN-nummers is redelijk eenvoudig. Het maken van software voor incassoverwerking is gecompliceerder, omdat incasso's onder SEPA heel anders worden behandeld.

Enerzijds wordt de verwerking van internationale incasso's veel makkelijker. Het biedt bedrijven die internationaal opereren en veel met incasso's werken, zoals de Duitse energieleverancier RWE, de mogelijkheid om vanuit één centraal punt in Europa klanten in diverse landen incasso's te sturen. Dan is het mogelijk dat klanten van het Nederlandse Essent, onderdeel van RWE, vanuit Duitsland een incasso krijgen.

Anderzijds betekent SEPA voor bedrijven die alleen op de Nederlandse markt actief zijn dat de verwerking van incasso's veel omslachtiger wordt. Of zoals een van de softwareproducenten het uitdrukt: “We reden in Nederland in een Rolls-Royce maar stappen nu over op een VW Golf.”

Accountants

Blijven over de accountants, en dan met name degenen die in het mkb actief zijn. Wat is hun rol bij de komende overstap naar SEPA? Rob Schouten, coördinator Capital Markets bij de NBA, zit in de Taskforce SEPA Nederland dat de besluiten voorbereidt die in het Nationaal Forum voor de SEPA-migratie worden genomen. “Tijdens onze laatste vergadering werd opgemerkt dat het mkb wat achterloopt. Nu is op tijd klaar zijn voor SEPA primair de verantwoordelijkheid van ondernemers zelf. Maar die zijn doorgaans druk bezig met ondernemen. Dus zou het overleg met softwareleveranciers en banken bij uitstek een taak kunnen zijn van de mkb-accountant als adviseur.”

NBA

De NBA wil in het najaar in afdelingsvergaderingen de achterban informeren. Die bijeenkomsten zijn hard nodig, want tot nu toe is SEPA nog een redelijk onbekend onderwerp. Rob Schouten: “1 februari 2014 lijkt nog ver weg. Maar het mkb kan al vanaf 1 maart volgend jaar op SEPA overstappen wat betreft de overschrijvingen. Dat is dus over iets meer dan een halfjaar. Het wordt dus tijd om in de tweede helft van dit jaar als mkb-accountant actie te ondernemen.”

Voor meer informatie: www.overopiban.nl.

Rekeningnummers worden stuk langer

Door SEPA veranderen de huidige rekeningnummers in veel langere International Bank Account Numbers (IBAN). Iedereen krijgt op den duur een nieuwe betaalpas met zijn IBAN. Met de verstrekking van de nieuwe passen wordt vanaf medio 2012 begonnen.

In Nederland bestaat de IBAN uit achttien tekens. Het nummer begint met de landcode. Daarna volgt het controlegetal (twee cijfers) dat moet voorkomen dat door typefouten geld wordt overgemaakt naar een verkeerd rekeningnummer. Vervolgens komen er vier letters die de bank aanduiden. Tot slot volgen tien cijfers die het oude rekeningnummer vormen, eventueel voorafgegaan door een of meer nullen.

Een voorbeeld: het rekeningnummer waarop de schrijver van dit artikel zijn honorarium ontvangt, is 3084.89.144. Als IBAN luidt dat straks: NL-06RABO0308489144.

‘Niche producten' een jaar uitzonderen

SEPA zal vanaf 1 februari 2014, behalve voor overschrijvingen en incasso's, ook voor iDEAL gelden. Maar wellicht nog niet voor acceptgiro's en kansspelincasso's. Die blijven waarschijnlijk na 1 februari 2014 nog een jaar geldig. Dat zijn namelijk nicheproducten omdat zij minder dan tien procent van het totale aantal overschrijvingen en incasso's in Nederland uitmaken. Voor nicheproducten kunnen de 32 SEPA-landen (alle 27 EU-lidstaten plus Noorwegen, IJsland, Liechtenstein, Zwitserland en Monaco) de overstap indien gewenst een jaar uitstellen.

Wanneer gebeurt wat?

Het Nationaal Forum voor de SEPA-migratie heeft een tijdsplan opgesteld voor de overstap naar SEPA. De belangrijkste onderdelen:

• Softwareleveranciers
  1 oktober 2012 - SEPA-software moet gereed zijn.
• Grootzakelijke gebruikers (overheid, salarisverwerkers en pensioenfondsen)
  Tussen 1 oktober 2012 en 1 juli 2013 overstap voor overschrijvingen.
  Tussen 1 januari 2013 en 1 juli 2013 overstap voor incasso's.
• Kleinzakelijke gebruikers (mkb)
  Tussen 1 maart 2013 en 1 februari 2014 overstap voor overschrijvingen.
  Tussen 1 juli 2013 en 1 februari 2014 overstap voor incasso's.
• Consumenten
  Tussen 1 april 2013 en 1 februari 2014 overstap voor internetbankieren (exacte datum kan per bank verschillen).

Bron: Nationaal SEPA Migratieplan