Out of print: Mao's Rode Boekje
Time flies! Vijftig jaar geleden is het al weer dat in China de eerste druk verscheen van wat het 'Rode Boekje van Mao' is gaan heten.
Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 10, 2014
Bekijk alle artikelen uit dit nummer
Een vazal uit de communistische beweging van Mao Ze Dong was op het idee gekomen een bundel te maken met de krachtigste quotes van de De Grote Roerganger. Doel: het moreel van onderdrukte boeren en arbeiders versterken, en praktische tips geven over hoe de revolutionaire strijd te organiseren, samen met soldaten. In managerstaal: 'Alle neuzen dezelfde kant op.' Het idee bleek briljant. De Communistische Partij liet de boekjes drukken in oplages van enkele miljarden (!). En mede omdat het werd vertaald en geëxporteerd werd het kleine (9 x 13 cm) maar niettemin driehonderd bladzijden tellende bundeltje, voorzien van een rood plastic kaft, wereldwijd tot een politiek icoon.
Ook in Nederland! In de jaren zestig en zeventig 'deugde' je als babyboomer pas als je heel links was. En met het rode boekje in je binnenzak liet je zien dat je klaar stond om het 'kapitalisties-imperialistisch kompleks' onderuit te halen. Waar revolte in de lucht hing, was er altijd wel iemand die een eigen rood boekje maakte. Zo verschenen hier het Rode Boekje voor Scholieren en het Rode Boekje voor Soldaten.
De tijd is voorbij dat revolutie van onderop wordt gezien als enige weg om het zelfingenomen establishment door elkaar te schudden. Nu wachten we braaf tot de wetgever de revolutie van bovenaf oplegt aan deelgebieden van de maatschappij. In de wereld van financiële dienstverlening afgedwongen door de AFM. Maar als iemand tien jaar geleden een Rood Boekje voor Accountants had geschreven was dat misschien wel fris geweest - en zeker gunstig voor het imago van de sector.
Net te jong om zelf tot de babyboomers te horen had ik Mao's boekje tot deze zomer nooit in handen gehad. Maar toen ik het onlangs voor twintig cent kon kopen (in een Engelse versie; Bruna gaf ooit een Nederlandse vertaling uit) en erin las, was ik vooral erg verbaasd. De teksten klinken niet half zo links-militant als ik had verwacht. Deze quote uit 1934 had van Premier Mark Rutte kunnen zijn: 'Thrift should be the guiding principle in our government expenditure.' OK, hij liet erop volgen: 'Our system of accounting must be guided by the principle of saving every copper for the war effort (...).' Maar dan deze uit 1938; die zou van de minister van Economische Zaken kunnen zijn in een speech over innovatie: 'Complacency is the enemy of study. (...) Our attitude should be 'to be insatiable in learning' and towards others 'to be tireless in teaching.' Misschien is het toch niet te laat voor dat Rode Boekje voor Accountants. In elk geval begreep Mao dat ieders plicht is z'n PE-punten te halen.