Magazine 01 oktober 2014

Gespot - oktober 2014

Wat gebeurt er aan het front van wetenschap en onderzoek? Een maandelijkse selectie van lezenswaardige publicaties uit binnen en buitenland.

Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 10, 2014

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

Tekst: Joost van Buuren en Chris Knoops

Controlekwaliteit en budgetdruk

Onderzoekers hebben op basis van Amerikaanse gegevens onderzocht of en in welke mate budgetdruk de controlekwaliteit beïnvloedt. Door zich te richten op de periode voor en na de start van de financiële crisis rond 2008, proberen zij het effect van budgetdruk te relateren aan de mate waarin er foutherstel nodig is van de jaarrekeningen. Het onderzoek suggereert dat een hogere budgetdruk leidt tot een significant hogere kans op foutherstel in de jaarrekeningen. 

• Ettredge, M., Emeigh Fuerherm, E., & Li, C. (2014). Fee pressure and audit quality. Accounting, Organizations and Society, 39(4), 247-263

Angst in controle

Onderzoek binnen een groot accountantskantoor in Frankrijk laat zien dat angst in de controle een belangrijke rol speelt. Volgens de onderzoekers speelt angst een cruciale rol in gevoel van 'audit comfort' van accountants. Echter, tot op heden wordt dit psycho-dynamische perspectief in de controle nauwelijks onderkend en onderzocht.

• Guénin-Paracini, H., Malsch, B., & Marché Paillé, A. (2014). Fear and risk in the audit process. Accounting, Organizations and Society, 39(4), 264-288

Aansprakelijkheid en controlekwaliteit

Wat voor impact heeft de controlekwaliteit als het accountantskantoor aansprakelijk wordt gesteld voor schade? Onderzoekers suggereren dat ná een aansprakelijkheidsstelling er significant minder foutherstel nodig is van jaarrekeningen die door dat accountantskantoor zijn gecontroleerd. Dit effect is nog sterker zichtbaar op vestigingsniveau van een kantoor. Met andere woorden, aansprakelijkheid verhoogt de kwaliteit van de daarop volgende controles.

• Lennox, C., & Li, B. (2014). Accounting misstatements following lawsuits against auditors. Journal of Accounting and Economics, 57(1), 58-75

Effect diversiteit op controlekwaliteit

Diversiteit is een belangrijke pijler in het personeelsbeleid van accountantskantoren. De auteurs concluderen op basis van literatuurstudie dat culturele verschillen van belang zijn bij de besluitvorming van accountants. Verder ontwikkelen zij een raamwerk van invloeden van culturele effecten op besluitvorming van accountants.

• Nolder, C., & Riley, T.J. (2014). Effects of differences in national culture on auditors' judgments and decisions: A literature review of cross-cultural auditing studies from a judgment and decision making perspective. Auditing, 33(2), 141-164

Markteffecten verplichte accountantskantoorroulatie

De Nederlandse wetgever schrijft voor oob's verplichte accountantskantoorroulatie voor na iedere periode van tien jaar. Deze regel wordt van kracht op 1 januari 2016. De auteurs verkennen de concurrentie-effecten van deze maatregel en de implicaties daarvan voor de prijs en kwaliteit van oob-controlediensten voor cliënten in de Nederlandse financiële sector. In sommige scenario's ontstaan allocatieproblemen waardoor niet alle cliënten kunnen worden bediend. Oligopoliemodellen indiceren dat verplichte kantoorroulatie kan leiden tot minimale servicedifferentiatie en daarmee tot lagere kwaliteit van controlediensten voor veel controlecliënten. De mededinging loopt gevaar en naar verwachting zullen prijzen stijgen.

• Boonzaaijer, K.H., Lecq, S.G. van der, & Veldhuizen, S. van (2014). Verplichte kantoorroulatie in de financiële sector. MAB, 88(9), 330-341

Forensisch accountants ontdekken frauderisico's beter

Uit een experimenteel onderzoek onder controlerend accountants en forensisch accountants naar de vaardigheden om frauderisico's te identificeren en naar het plannen van controleprocedures om deze frauderisico's te mitigeren tijdens de controle van de jaarrekening, blijkt dat forensisch accountants beter in staat zijn frauderisico's te onderkennen en dat zij effectievere controleprocedures plannen om deze frauderisico's te verkleinen. Echter, frauderisico's lijken met andere vaardigheden te zijn verbonden dan kennis, professioneel scepticisme, ethiek en ervaring alleen.

• Verwey, I.G.F. (2014). De fraudedetectie-vaardigheden van de controlerend accountant tijdens de jaarrekeningcontrole: een vergelijking met de forensisch accountant. MAB, 88(9), 342-349

Fundamentele fout in jaarrekening?

Zodra na het vaststellen van een jaarrekening wordt ontdekt dat de jaarrekening in ernstige mate tekortschiet in het geven van inzicht, verplicht de wet het bestuur om hiervan mededeling te doen bij het Handelsregister. Deze mededelingen komen in de praktijk echter relatief weinig voor. De naleving van de wetgeving rond de désaveu-verklaring lijkt niet optimaal.

• Kamp, B., & Pelt, V.F.J. van (2014). De mededeling omtrent gebleken fundamentele fouten. Ooit een désaveuverklaring gezien? MAB, 88(9), 350-358

Beursintroducties

De beursgang wordt gezien als een belangrijke stap in de ontwikkeling van ondernemingen, maar deze is niet altijd weloverwogen. De auteurs tonen aan dat naast generieke redenen de beursgang ook het resultaat kan zijn van opportunistische overwegingen, zoals de waardering van ondernemingen uit dezelfde bedrijfstak en de waardering van beursgenoteerde ondernemingen in het algemeen.

• Jong, A. de, Marra, T.A., & Roosenboom, P. (2014). Beursintroducties tijdens de technologie-bubbel in Nederland. MAB, 88(9), 369-378