Magazine 01 november 2011

Personenvennootschap passé

Met name notarissen winden zich op over het 'wetgevingsterrorisme' van de minister en staatssecretaris van Veiligheid & Justitie. Want na tien jaar hebben deze bewindslieden de zwangerschap van het wetsvoorstel Personenvennootschappen pardoes afgebroken. De praktijk zou geen behoefte hebben aan vervanging van de maatschap en firma door de openbare vennootschap. Accountants beamen dat, mede namens hun klanten.

Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 11, 2011

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel in pdf

Accountants niet rouwig om intrekking wetsvoorstel

Jaarlijks worden er veertigduizend nieuwe BV's opgericht, zegt het ministerie van Economische Zaken Landbouw & Innovatie (EL&I). In totaal zijn er momenteel ongeveer achthonderdduizend in Nederland. Hoeveel daarvan stamrecht-BV's zijn, is niet bekend. Werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB Nederland klagen al jaren over de administratieve lasten rond de oprichting van een BV. Die lasten worden nu met rasse schreden verlaagd. De verklaring van geen bezwaar is al afgeschaft. De eis om bij de oprichting een beginkapitaal van achttien mille te storten, wordt vervangen door een meer dynamische kapitaalseis als de Eerste Kamer akkoord gaat met de Invoeringswet ‘Flex BV’. Verder willen de ministeries van Veiligheid & Justitie en EL&I ervoor zorgen dat ondernemers voor een eenvoudige eenpersoons-BV niet meer naar de notaris hoeven.

Openbare vennootschap

Als de weg naar de BV verder wordt geplaveid, is het de vraag of er nog behoefte aan bestaat om maatschappen en vennootschappen onder firma te vervangen door de openbare vennootschap. In zo'n vennootschap kunnen vennoten toe- of uittreden zonder dat het (maatschaps)contract hoeft te worden gewijzigd dan wel ontbonden. Wel zijn alle vennoten aansprakelijk voor de totale schuld van de vennootschap, in plaats van voor een evenredig deel. Volgens het kabinet heeft ondernemend Nederland geen behoefte meer aan de openbare vennootschap. Dus is het wetsvoorstel Personenvennootschappen bijna tien jaar na indiening ingetrokken.

‘Vermolmd’

Drie ondernemingsrecht-hoogleraren van de Radboud Universiteit spreken er in het vakblad WPNR schande van dat de praktijk nu moet terugvallen op ‘een vermolmde regeling van 173 jaar geleden’. Oud-notaris en emeritus-hoogleraar notarieel recht Martin-Jan van Mourik beschuldigt de bewindslieden in het tijdschrift Mr. zelfs van ‘wetgevingsterrorisme’.

Voor academici en notarissen is de abortuspil kennelijk bitter. Maar bekreunen accountants zich om de intrekking? Hebben zij tijd, geld en moeite geïnvesteerd in de komst van de openbare vennootschap? Hebben zij hun cliënten voorbarig op het spoor gezet van de nieuwe rechtsvormen?

Afwachten

Toen ‘de Accountant’ in november 2007 een kleine rondgang maakte langs accountantskantoren bleken de accountants zich er niet druk over te maken dat enkele naambordjes zouden worden verhangen. De uitbreiding van de aansprakelijkheid baarde hen meer zorgen.

Voor een enkel kantoor was dat aanleiding om de eigen rechtsvorm en contracten nog eens tegen het licht te houden. Andere kantoren vertrouwden er na een cursus maar op dat de praktijk-BV's van de vennoten voldoende bescherming zouden bieden. Tegenover de klanten die om advies vroegen, hielden zij zich in, zolang niet vaststond wanneer de wet werd ingevoerd. ‘Het is niet duidelijk wat wij onze klanten moeten adviseren. Wij wachten dus maar af’, zei één van de accountants toen.

Wel duidelijk was dat bij de accountantskantoren zelf de BV in 2007 de maatschap en de vennootschap onder firma had verdrongen. Voor zover de maatschap nog bestond, waren de partners meestal praktijk-BV's. ‘De klassieke maatschap - waarin de maten natuurlijke personen zijn - is dus al bijna uitgestorven.’

Dat is anno 2011 niet anders. Hoe denken de maatschappen nu over de intrekking van het wetsvoorstel?

Eindelijk duidelijkheid

Lodder & Co is een maatschap van de praktijk-BV's van veertien RA's en AA's, een jurist en een fiscalist. Het wetsvoorstel was vier jaar geleden al reden om over de eigen rechtsvorm na te denken. Nu is de kogel door de kerk.

Vennoot Denny ten Camp: “Wij worden op korte termijn een coöperatie met de BV's van de vestigingen als leden. We hebben getwijfeld of we een NV of een coöperatie zouden worden, maar hebben voor het laatste gekozen vanwege het democratisch karakter en de fiscale aspecten. De maatschap is een beetje achterhaald en de nieuwe structuur is een stuk transparanter dan de wirwar van holdings en praktijk-BV's van de partners. We hebben klanten wel geadviseerd over de openbare vennootschap. Maar zolang het wetsvoorstel nog boven de markt hing, schoven zij beslissingen over de rechtsvorm voor zich uit. Voor hen is de intrekking vooral prettig vanwege de duidelijkheid. Wij zijn totaal niet teleurgesteld over de intrekking van het wetsvoorstel. En ik kan me niet voorstellen dat andere accountants dat wel zijn.”

PE-punten

Accountant-administratieconsulent Luut Epema runt samen met zijn echtgenote, zoon en dochter een vennootschap onder firma in Leeuwarden. De ouders horen voor het eerst over het wetsvoorstel als Accountant hen belt. Luut Epema: “Onze kinderen zijn bijna AA. Daarom wordt de firma op 1 januari 2012 een BV. Op die manier kunnen wij als aandeelhouder financieel bij de zaak betrokken blijven zonder nog aan het roer te staan.”

Zoon Hans heeft wel kennis genomen van het wetsvoorstel. “Of het ons moet spijten dat het van de baan is? Voor ons en onze cliënten zeg ik nee! Maar voor alle inspanningen zeg ik: ja!”

Maar eigenlijk ligt geen van de accountants die wij spraken wakker van de intrekking.

Vennoot Hans Peter Poelen van WEA Midden-Holland in Gouda, een samenwerkingsverband van zeven zelfstandige maatschappen die soms meerdere vestigingen hebben: “Ik vind het helemaal niet jammer dat het wetsvoorstel wordt ingetrokken. Het leefde niet bij ons. En bij onze klanten ook niet. Ik heb misschien één keer een SRA-cursus gevolgd, maar heb mijn relaties er nooit echt op gewezen.”

Nare bijsmaak

Bij Zuurbier & Voulon in Schagen zijn ze ‘niet ontevreden’ over de intrekking. Registeraccountant Kees Zuurbier: “Onze maatschap bestaat uit twee vennoten, een fiscalist en een registeraccountant. Wij zijn partner via hun persoonlijke BV. De uitbreiding van de aansprakelijkheid voelde niet aangenaam, ook al heb ik vertrouwen in mijn partner. Maar dat was geen reden om onze rechtsvorm aan te passen. Ik ben in de loop der tijd wel twee á drie keer op cursus geweest over dit onderwerp en heb ook mijn klanten op de nieuwe wetgeving voorbereid. De problemen met het toetreden en uittreden van maten zijn in het mkb niet zo groot, omdat de maatschap zelf zelden vastgoed bezit. Ik heb geen nare bijsmaak bij de intrekking. Wetsvoorstellen worden wel vaker ingetrokken.”

Juristenleed

Peter Koek, vennoot bij Kenter Paans Koek in Mijdrecht: “Twee vennoten zijn partner via hun praktijk-BV, de derde is persoonlijk lid van de maatschap. Het pand waar wij in zitten, huren wij. Er zit dus geen vastgoed in onze maatschap. Daarom zaten we ook niet te wachten op de openbare vennootschap. En onze klanten evenmin. Die zitten meer te wachten op de afschaffing van de eis om achttienduizend euro te storten bij de oprichting van een BV. Wij zijn er dus niet rouwig om dat het wetsvoorstel wordt ingetrokken. Behalve dan dat wij allemaal twee tot drie cursussen over de nieuwe personenvennootschappen hebben gevolgd. Maar dat is niet zo erg… je moet toch PE-punten halen.”

Een AA die wij spraken vat het als volgt samen: “Al met al denk ik dat een aanzienlijk deel van het midden- en kleinbedrijf het wel prima vindt dat het niet doorgaat. En die juristen? Die vinden het jammer voor de portemonnee.”