Magazine 01 mei 2013

Gespot - mei 2013

Wat gebeurt er aan het front van wetenschap en onderzoek? Een maandelijkse selectie van lezenswaardige publicaties uit binnen en buitenland.

Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 5, 2013

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

Tekst: Joost van Buuren en Chris Knoops

Management schrijft in eigen voordeel

Wat we allang dachten is bevestigd: management beschrijft de ontwikkeling van resultaat vooral in eigen voordeel. In crisistijd is dit effect nog sterker. De onderzoekers onderzochten dit door het begeleidende schrijven bij jaarresultaten door het management te bestuderen. Ze concluderen dat investeerders op hun hoede moeten zijn voor onbetrouwbare verklaringen van het management. 

• Keusch, T., Bollen, L., & Hassink, H., Self-serving bias in annual report narratives: An empirical analysis of the impact of economic crises. European Accounting Review, 21(3), 623-648

Rapportage tekortkomingen interne beheersing

Onder welke omstandigheden rapporteren bedrijven over tekortkomingen betreffende interne beheersing? Volgens Amerikaanse onderzoekers hangt dit af van de situatie waarin het bedrijf zich bevindt. Ingeval van grotere kapitaalbehoefte, de controle door een big four-accountant of meer advies door de accountant, wordt er minder gerapporteerd. De toelichting neemt toe als de financiële gezondheid van het bedrijf slechter is, de tekortkoming eerder is gerapporteerd en als er een nieuwe accountantsfirma of management is aangesteld. 

• Rice, S., & Weber, D., How effective is internal control reporting under SOx 404? Determinants of the (non-)disclosure of existing material weaknesses. Journal of Accounting Research, 50(3), 811-843

Keuze voor accountantskantoor

De keuze van potentiële medewerkers voor een accountantskantoor blijkt niet willekeurig. Amerikaanse onderzoekers rapporteren dat de persoonlijke houding en subjectieve normen deze keuze beïnvloeden. Ter onderbouwing van de resultaten, is het onderzoek uitgevoerd bij accountancystudenten en bij accountants, waarbij de resultaten gelijk blijken te zijn. De onderzoekers behandelen vervolgens verschillende implicaties van hun onderzoek voor accountantskantoren. 

• Bagley, P., Dalton, D., & Ortegren, M., The factors that affect accountants' decisions to seek careers with big four versus non-big four accounting firms. Accounting Horizons, 26(2), 239-264

Oorzaken kredietcrisis

Waardoor is de kredietcrisis veroorzaakt? Volgens Amerikaanse onderzoekers is het een perfect storm van belastingregels, een bubble in de woningmarkt, het toenemende gebruik van financiële instrumenten en twijfelachtig handelen van banken. Daarnaast zijn ook de beloningsstructuren en actuele waardebepaling in de jaarrekening oorzaak van de crisis. 

• Kothari, S., & Lester, R., The role of accounting in the financial crisis: Lessons for the future. Accounting Horizons, 26(2), 335-351

Gevolgen Barniers Green Paper

Wat zijn de effecten van de voorgestelde regels van eurocommissaris Barnier voor de controlekwaliteit en auditmarkt? Eén van de conclusies is dat joint-audits een positief effect kunnen hebben op de concurrentiedruk, maar tevens duurder zijn. Tevens suggereert de onderzoeker dat meer nadruk op gegevensgerichte controle niet de controlekwaliteit verhoogt. De effecten van verplichte roulatie blijven onduidelijk. De onderzoeker stelt voor een onafhankelijke partij de accountant te laten aanstellen. 

• Quick, R., EC Green Paper proposals and audit quality. Accounting in Europe, 9(1), 17-38

Expertise audit committee-leden invloed op kwaliteit jaarverslaggeving?

De auteurs rapporteren de uitkomsten van onderzoek in de Verenigde Staten naar de invloed van expertise van het audit committee op jaarrekeningherzieningen die al dan niet samenhangen met gerapporteerde tekortkomingen in de interne beheersing. Onderscheid wordt gemaakt tussen financiële expertise en branche-gerelateerde expertise van leden van het audit committee. Er is sprake van significant verband tussen het aanwezig zijn van beide vormen van expertise en het wel of niet falen van de interne beheersing van jaarverslaggeving. 

• Abbink, M., & Van Nieuw Amerongen, N., De invloed van audit committee expertise op de interne beheersing van de jaarverslaggeving. MAB, 87(5), mei 2013

Hard- en soft-controles

Na negatieve beoordelingen van de Algemene Rekenkamer over het financieel en materieel beheer richt het ministerie van Defensie zich op het verder aanscherpen van regels, procedures en bevoegdheden. Is het verbeteren van dergelijke hard-controls voldoende en wat is de toegevoegde waarde van soft-controls? Op basis van een vragenlijstonderzoek onder medewerkers van Defensie wordt aangetoond dat soft-controls een belangrijke verklaring bieden voor onzorgvuldig beheer. Daarmee bieden soft-controls aanknopingspunten voor verbetering van het beheer. 

• Heeren-Bogers, J.J., Kaptein, M., & Soeters, J.M.M.I., De harde noodzaak van soft-controls: een onderzoek naar zorgvuldig financieel en materieel beheer bij Defensie. MAB, 87(5), mei 2013

Toepassing comply or explain-principe

Onderzoek naar toepassing van het comply or explain-principe in corporate governance-codes voor beursgenoteerde ondernemingen in Nederland, België, Duitsland, Italië en het Verenigd Koninkrijk laat zien dat de mate van codenaleving hoog is, maar dat de kwaliteit van de uitleg bij niet-naleving van codebepalingen te wensen overlaat. Verdere fine-tuning van het comply or explain-principe is nodig voor een effectieve en juiste toepassing van het principe. 

• Galle, J.G.C.M., Onvoldoende uitleg bij toepassing van het comply or explain-principe in Europa. Een vergelijking tussen Nederland, België, Duitsland, Italië en het VK. MAB, 87(5), mei 2013