Magazine 01 mei 2012

'Met SBR gaat de accountant pas echt digitaal'

Met ingang van 2013 kunnen accountants verklaringen in SBR-formaat aanleveren. Hiervoor ontwikkelt de NBA een speciale taxonomie. Voorzitter Peter Eimers van de werkgroep die dit voorbereidt, vertelt over de opzet en de voordelen voor accountants.

Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 5, 2012

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel in pdf

Peter Eimers, voorzitter werkgroep NBA-taxonomie

Eimers geeft tijdens het gesprek blijk van een verfrissende kijk op IT-vraagstukken. “Ik vind dat je moet faciliteren en niet frustreren. Dus het moet aansluiten bij de huidige manier waarop verklaringen worden opgesteld. Tot nu toe is de jaarrekening het startpunt voor de accountant, met aan het einde zijn eigen bevindingen. In de digitale versie gaat het niet anders. Echter, de verschijningsvorm van het financieel overzicht kan wel worden vernieuwd. Want niet iedereen heeft het gehele jaardocument nodig, de banken bij de beoordeling van een kredietaanvraag bijvoorbeeld niet.”

Daarom worden bij de SBR-verklaringen de financiële data losgekoppeld van de presentatie van het financieel overzicht. Eimers: “Vanaf volgend jaar kan de accountant via SBR zijn verklaring koppelen aan alleen de financiële data, het instance document. Maar uiteraard ook aan de data inclusief het financieel overzicht, de wijze dus waarop hij de gegevens presenteert.”

Veiligheid

Tot nu toe was het duidelijk: de verklaring van de accountant, en dus ook zijn handtekening, gold van kaft tot kaft. Eenmaal klaar kon daar niets meer aan worden veranderd. Maar geldt dat ook voor een digitaal document?

Peter Eimers: “Die vraag was voor ons aanleiding om een veiligheidsmechanisme in te bouwen. Als de accountant zijn goedkeurende verklaring onlosmakelijk aan een document verbindt, dan geldt dat uiteraard alleen voor het document zoals dat er op dat moment uitziet. Daarvoor zet hij zijn elektronische handtekening met de hoogste waarborgen, zodat duidelijk is dat die alleen van de met naam en toenaam genoemde accountant afkomstig kan zijn.”

Wat als iemand, nadat de accountant zijn elektronische handtekening heeft gezet, alsnog probeert in de verklaring of in het financieel overzicht iets te veranderen? Welke veiligheid wordt er ingebouwd om dit te verhinderen?

Eimers: “De koppeling tussen het document en de daarbij afgegeven verklaring wordt automatisch verbroken als er achteraf veranderingen in de verklaring of het financieel overzicht worden aangebracht. Die bescherming ontwikkelen we uiteraard in afstemming met de andere partijen die bij SBR zijn betrokken.”

WOZ-waarde

Ook moet duidelijk zijn welke gegevens de accountant exact heeft gecontroleerd en waar zijn handtekening dus voor geldt. Eimers: “Neem bijvoorbeeld de WOZ-waarde van het bedrijfspand. Dat staat niet standaard in de jaarrekening. Daar geldt dus niet op voorhand de goedkeuring van de accountant voor. Maar technisch kan het wel, in zowel het financieel overzicht als de verklaring. Aan de andere kant zijn er zaken die wel aan het financieel overzicht zijn gekoppeld, maar wellicht niet zichtbaar zijn voor de accountant. Die moet hij dus boven water kunnen halen, voordat hij zijn elektronische handtekening zet door de volledigheid van het financieel overzicht te controleren.”

Eenvoudiger

Wat heeft de accountant aan de NBA-taxonomie? Welke gevolgen heeft het voor zijn werk?

Eimers: “Omdat het proces wordt gestandaardiseerd en geautomatiseerd, wordt het er een stuk eenvoudiger op. Er zijn veel verschillende voorbeeldverklaringen. Die hebben we allemaal tot de essentie ontleed. Dat was ook de basis voor de al bestaande verklaringengenerator op de NBA-website. Eenmaal gekoppeld aan de taxonomie, hoef je die informatie niet meer opnieuw in te voeren. Elke keer kun je er de gegevens uithalen die je op dat moment nodig hebt. Dat geldt voor alle soorten verklaringen, dus controle, beoordelen en samenstellen. Technisch werkt het hetzelfde.”

Startpunt

Het systeem maakt ook het toevoegen van gegevens een stuk gemakkelijker, bijvoorbeeld als de bank een uitspraak van de accountant over de voorraden wil. Dat kan eenvoudig worden toegevoegd op basis van goede afspraken met de bank, vertelt Eimers. “De accountant kan zeer snel aan elke wens voldoen: maatwerk dus. Daarnaast kunnen door de NBA-taxonomie verklaringen ook door software worden gelezen en geïnterpreteerd, in plaats van alleen door de mens. Dat scheelt veel tijd en interpretatieverschillen bij de diverse gebruikers van de verklaringen.”

Volgens Eimers is dit is nog maar het startpunt. Echte voortuitgang kan worden geboekt als ondernemingen ook intern in XBRL rapporteren. “Werk je bijvoorbeeld voor een multinational die de afgelopen jaren verschillende dochters heeft gekocht met allemaal hun eigen software? Vroeger was de verwerking van die verschillende gegevens tot één financieel overzicht een moeizaam proces, straks niet meer. Want ondanks de verschillende software wordt de informatie met één druk op de knop gestandaardiseerd.”

Internationaal

Nederland loopt internationaal voorop met de ontwikkeling van deze taxonomie. Het Verenigd Koninkrijk kent weliswaar ook al een speciaal ontwikkelde taxonomie, XBRL UK in line, maar die is alleen geschikt voor belastingaangiftes. En de VS kennen een digitale deponering van financieel overzichten bij de SEC. “De NBA ontwikkelt een taxonomie die voor verschillende doeleinden kan worden gebruikt, bijvoorbeeld voor specifieke rapportages aan banken en toezichthouders maar wellicht straks ook voor tax assurance”, aldus Eimers. “Deze taxonomie kan ook internationaal worden ingezet. Als op enig moment data level assurance wordt in gevoerd, kan het zonder problemen in de NBA-taxonomie worden ingevoerd.”

Werkgroep

In de werkgroep die de NBA ondersteunt bij de totstandkoming van een model voor SBR-verklaringen zitten behalve voorzitter Peter Eimers (PwC): Huub Lucassen (Ernst & Young), Jan Kalisvaart (Baker Tilly Berk), Johan de Beuze (eigenaar accountantskantoor MCB in Doetinchem), Ronald van Langen (KPMG), Elly Stroo Cloeck (NBA) en Jan Thijs Drupsteen NBA), met ondersteuning van externe specialisten.

Het is de bedoeling dat na de zomervakantie de voorlichting start over het model dat de NBA heeft ontwikkeld voor het opstellen van verklaringen in SBR, alsmede over de bijbehorende taxonomie. Vanaf januari 2013 kan dan de taxonomie daadwerkelijk worden gebruikt. Dat zal waarschijnlijk nog door een kleine groep early adopters gebeuren. Het is de bedoeling dat met ingang van 2014 de taxonomie breed wordt ingevoerd.