Spookcijfer: Alweer een zelfmoordgolf?
Op een of andere manier liggen zelfmoordcijfers publicitair ‘lekker’. We schreven al eerder over niet bestaande ‘zelfmoordgolven’ bij France Télécom en het Chinese Foxconn.
Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 3, 2011
Bekijk alle artikelen uit dit nummer
Op 18 januari 2011 was het weer raak. ‘Jaarlijks plegen zo’n 1.600 mensen zelfmoord in Nederland, dat is een hoog cijfer’, meldde onder meer Een Vandaag. ‘De afgelopen twee jaar is het aantal zelfdodingen met zes procent toegenomen.’ Dat is schrikken. De minister van Volksgezondheid concludeerde dan ook dat het aantal zelfmoorden drastisch moet worden beperkt.
Wie iets verder terugkijkt ziet echter iets heel anders. In 1990 rapporteerde het CBS 1.620 zelfdodingen. In de periode 2005-2009 was dat respectievelijk 1.572, 1.524, 1.353, 1.435, 1.525. Het cijfer schommelt dus opmerkelijk constant rond de 1.500. Sterker, dat doet het al 25 jaar, stelde het CBS eind november 2010.
Niet de stijging van de laatste twee jaar is dus opmerkelijk maar het cijfer in 2007, een laagterecord sinds 1975. Opgewonden berichtgeving hebben we daarover destijds echter niet gezien, ook al berichtte het CBS het wel.
Als wordt gecorrigeerd voor de groei en de veranderde leeftijdssamenstelling van de bevolking ontstaat zelfs nog een geruststellender beeld. Het aantal zelfdodingen per honderdduizend mannen blijkt tussen 1984 en 2009 te zijn gedaald van 17,3 naar 12,9 en bij vrouwen zelfs bijna gehalveerd van 10,8 naar 5,5.
Naast de handige keuze van peildata moesten in de berichtgeving ook spitsvondige vergelijkingen de urgentie van de zaak aandikken. ‘In het verkeer vallen jaarlijks zo’n 700 dodelijke slachtoffers’, vergeleek Een Vandaag.
Maar eh… waarom niet vergelijken met doden door hartziekten? Of met de zelfmoordcijfers in België? Die zijn veel hoger dan in Nederland. Is dat niet veel relevanter?
De januariopwinding was niet de enige zelfmoordhype. Er waren recentelijk ook verontruste berichten over zelfdoding bij de politie, al kon niemand daar cijfers over geven. En in India zou een golf aan de gang zijn in verband met microkredieten. Er zijn altijd belangen om een ‘trend’ - als hij al bestaat - alarmerender voor te stellen.
Zo willen hulpverleners, hoe lovenswaardig ook, graag meer middelen. En rond de politie suggereerden sommigen een relatie met de opgelopen werkdruk. Net als eerder bij France Télécom en Foxconn.
Ter verklaring van de huidige Nederlandse ‘zelfmoordgolf’ wezen sommigen behalve op de financiële problemen door de crisis (plausibel) ook op het ‘harde maatschappelijke klimaat’. Tja, je kunt Wilders natuurlijk overal bij halen. Maar een nuchtere blik op de cijfers lijkt verstandiger.