Magazine 01 maart 2011

Gespot - maart 2011

Wat gebeurt er aan het front van wetenschap en onderzoek? Een maandelijkse selectie van lezenswaardige publicaties uit binnen- en buitenland.

Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 3, 2011

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel in pdf

Balansbenadering uitgangspunt opmaken jaarrekeningen

In een eerder artikel van Dichev werd uitgebreid ingegaan op de balansbenadering zoals deze ten grondslag ligt aan IFRS. Dichev betoogde dat de winst-en-verliesrekening primair moest staan, zodat standaarden vooral gericht zouden moeten zijn op een adequate weergave van de performance. Miller en Bahnson schrijven een kritische reactie op de stellingen van Dichev en menen dat het vanuit normatief gezichtspunt belangrijk is dat het beter is om op empirische data gebaseerde waarderingen te hebben dan een jaarrekening op te maken op basis van veronderstellingen, voorspellingen en allocaties.

• I. Dichev, On the balance-sheet-based model of Financial Reporting. Accounting Horizons, number 4, 2008, pages 453-470;
• Paul B.W. Miller and Paul R. Bahnson, Continuing the Normative Dialog: Illuminating the Asset/Liability Theory. Accounting Horizons, number 3, 2010, pages 419-440

Business models en financiële verslaggeving

De ICAEW heeft eind 2010 een brochure gepubliceerd over de relatie tussen business models (modellen van bedrijfsuitoefening) en financiële verslaggeving. In de recente IFRS 9 over financiële instrumenten wordt een uitdrukkelijke relatie gelegd tussen verslaggevingskeuzen en het business model. Auteurs betogen dat vanuit de economische theorie een belangrijke relatie zou moeten bestaan tussen het business model en de grondslag van waardering: als de bedrijfsuitoefening primair is gericht op het transformeren van input in outputs, lijkt historische kosten het beste te passen. Fair value past meer bij een bedrijfsmodel dat is gericht op het inkopen en verkopen van activa.

• ICAEW, Business Models in Accounting: The Theory of the Firm and Financial Reporting, 80 pagina's.

Financiële verslaggeving en de kredietcrisis

Barth en Landsman concluderen dat waardering en resultaatbepaling op basis van fair values nauwelijks een rol hebben gespeeld in de kredietcrisis. Wel waren belangrijk het gebrek aan transparantie met betrekking tot securitisaties en derivaten. Ook het tre en van voorzieningen op basis van het incurred loss-model kan door de procyclische werking hebben bijgedragen aan de crisis.

• Mary E. Barth and Wayne R. Landsman, How did Financial Reporting Contribute to the Financial Crisis? European Accounting Review, no. 3, 2010, pages 399-423.

Performance management

Het MAB van maart 2011 is deels gewijd aan performance management. Performance management wordt gezien als een omvattend systeem dat er voor zorgt dat de resultaten van het meten van prestaties ook daadwerkelijk worden gebruikt door het management om te komen tot verbetering van de prestatie. Performance management-systemen krijgen een bredere betekenis in de dagelijkse bedrijfsvoering voor het evalueren en ontwikkelen van medewerkers en hen te stimuleren te komen tot betere resultaten. Tegelijkertijd zorgen ze ervoor dat er sprake is van een goede afstemming tussen individuele doelen en het doel van de organisatie als geheel. De artikelen hebben alle betrekking op de toepassingsvoorwaarden. Jansen geeft een overzicht van onder welke condities feedback geven werkt, en vooral waarvoor het dan werkt. Een belangrijke conditie blijkt hoe er wordt omgegaan met fouten. Omdat bovendien iedere feedbackgever op een eigen wijze oordeelt, wordt steeds vaker gewerkt met meer beoordelaars; dat roept de vraag op hoe beoordeelden omgaan met feedback uit meer bronnen. Paauwe, Biron en Farndale plaatsen de effectiviteit van performance management-systemen in de context van de signalling theory. Op basis van grootschalig internationaal onderzoek onder multinationals komen zij tot vier systeemfactoren die prestatiemanagement bevorderen en het verschil maken tussen een effectieve dan wel een ineffectieve uitwerking ervan. Van Veen-Dirks gaat in op de relatie tussen het belang van (niet-)financiële prestatiemaatstaven en twee hoofddoelstellingen van prestatiemeting: evaluatie of beloningsbepaling. De vraag wordt gesteld, en beantwoord, in hoeverre het wenselijk is dat er sprake is van verschillende prestatiemaatstaven voor beide doelstellingen.

• Paul Jansen en Jaap Paauwe, Performance management: een kernactiviteit voor effectieve bedrijfsvoering. Inleiding op het thema;
• Paul Jansen, Personeelsbeoordeling. Effect van extern gegeven feedback op prestatie en emotionele beleving van de individuele werknemer;
• Jaap Paauwe, Michal Biron en Elaine Farndale, De effectiviteit van Performance management: Lessen uit de praktijk;
• Paula van Veen-Dirks, Prestatiemaatstaven: de beslissingsondersteunende en beslissingsbeïnvloedende functie maken het verschil.

MAB, maart 2011

Zelflerende software in de accountantscontrole

In dit artikel wordt aangetoond dat unsupervised zelflerende software op effectieve en efficiënte wijze uitzonderingen op bestaande datastructuren in een grootboek in kaart brengt. De software vormt een aanvulling op het pallet van oplossingen dat kan worden ingezet in het kader van het voortdurend monitoren van de bedrijfsprocessen.

• Quintra Rijnders, Patrick Özer, Vivian Blankers en Thom Eijken, Zelflerende software detecteert opvallende transacties. Onderzoek naar de mogelijkheden om concepten uit de kunstmatige intelligentie in te zetten voor analyse van financiële gegevens. MAB, maart 2011