Magazine 01 juni 2013

Gespot - juni 2013

Wat gebeurt er aan het front van wetenschap en onderzoek? Een maandelijkse selectie van lezenswaardige publicaties uit binnen en buitenland.

Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 6, 2013

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

Relatief hogere beloning voorkomt fraude

Onderzoekers hebben de effecten van beloning op werknemersfraude, in dit geval winkeldiefstal, onderzocht. Een relatief hogere beloning is geassocieerd met minder diefstal en een hogere moraal zodat er minder samenspanning is tussen medewerkers. De onderzoekers houden rekening met diverse sociale en omgevingsfactoren. Het onderzoek suggereert dat beloning onderdeel is van het management control systeem bij organisaties. 

• Chen. C., & Sandino,T. (2012). Can wages buy honesty? The relationship between relative wages and employee theft. Journal of Accounting Research, 50(4), 967-1000

Joint audits poritief voor controlekwaliteit

De voor- en nadelen van joint audits blijven onderdeel van discussie. De onderzoekers hebben de effecten van de joint-audit nader bestudeerd bij beursgenoteerde en private ondernemingen in Zweden. In Zweden wordt de joint-audit vrijwillig toegepast. Hun onderzoek suggereert dat bedrijven die een joint-audit toepassen meer conservatief zijn in hun verslaggeving en betere kredietbeoordelingen ontvangen. Wel zijn deze audits significant duurder. De onderzoekers concluderen dat per saldo de joint-audit een positief effect heeft op de controlekwaliteit, zelfs in landen met een laag aansprakelijkheidsrisico. 

• Zerni M., Haapamäki, E., Järvinen, T., & Niemi,L. (2012). Do joint audits improve audit quality? Evidence from voluntary joint audits. European Accounting Review, 21(4), 731-765

Perverse prikkels cfo-beloningen

Er is nog niet veel onderzoek gedaan naar de effecten van beloning van financieel directeuren (cfo's) op de kwaliteit van verslaggeving. Cfo's blijken naast een toenemende beloning voor omvang en com-plexiteit van hun bedrijf, ook te worden beloond voor het behalen van winstdoelstellingen en winstverwachtingen. De cfo's blijken zelfs te worden beloond voor het zodanig sturen van het resultaat en verwachtingen, dat bedrijven hieraan voldoen. 

• Balsam S., Irani, A.J., & Yin, Q.J. (2012). Impact of job complexity and performance on cfo compensation. Accounting Horizons, 26(3), 395-416

Begrijpelijk taalgebruik belangrijk

Dat de Amerikaanse toezichthouder SEC het gebruik van begrijpelijke taal in de jaarrekeningen aanmoedigt blijkt een goede zaak. In een experimentele setting is onderzocht wat begrijpelijke taal doet met de reacties van investeerders. Investeerders reageren meer op goed én slecht nieuws in de toelichting bij de jaarrekening in geval van een heldere taal dan in het geval van verhullend taalgebruik. Helder taalgebruik vergroot waarschijnlijk de geloofwaardigheid van de toelichtingen in de jaarrekening. 

• Rennekamp, K. (2012). Processing fluency and investors' reactions to disclosure readability. Journal of Accounting Research, 50(5), 1319-1354

Derivaten en risicomanagement

Het MAB van juni 2013 is grotendeel gewijd aan het thema ‘Derivaten en risicomanagement’. Naast een inleiding van Martin Hoogendoorn, waarin hij aandacht besteedt aan de Vestia-casus, zijn drie artikelen opgenomen. 

Ruud Bulkmans geeft een overzicht van kenmerken van derivaten en behandelt de wijze van bepaling van de reële waarde. Hij gaat in op de gevolgen van de financiele crisis voor de derivatenhandel, in het bijzonder de over the counter-markten, en op ontwikkelingen op het gebied van de regelgeving inzake derivaten. De hervorming van de OTC-handel zal leiden tot een verplichting om frequent onderpand te storten bij negatieve marktwaarden.

Kees-Jan de Vries en Pieter Veuger behandelen de verwerking van derivaten in de jaarrekening, zowel bij toepassing van IFRS als de Nederlandse wet- en regelgeving. Zij gaan uitgebreid in op hedge-accounting en op de toelichtingsvereisten inzake derivaten. Zij behandelen de ontwikkelingen in IFRS en aspecten van de accountantscontrole van derivaten.

Duffhues geeft een overzicht van de voor- en nadelen van het gebruik van derivaten. In de bredere context van risicomanagement bespreekt hij twee niveaus: de instrumentele benadering en de strategische benadering van het Enterprise Risk Management. Vanuit de doelstelling van het maximeren van de waarde van de onderneming verdient de strategische benadering de voorkeur. Het derivatengebruik moet worden ingebed in het algemene risicomanagement. 

Visuele technieken accountantscontrole

Het inzetten van visuele technieken in de accountantscontrole voegt waarde toe aan de kwaliteit en efficiëntie van de jaarrekeningcontrole. Enerzijds omdat opvallende stromen/mutaties binnen het grootboek sneller en efficiënter worden ontdekt, anderzijds omdat opvallende stromen/mutaties worden ontdekt die met ‘traditionele’ controletechnieken (mogelijk) niet aan het licht komen. Visualisatietechnieken alleen zijn niet toereikend; accountants hebben ook behoefte aan filter- en andere analysemogelijkheden. De auteurs menen dat de accountantscontrole van de toekomst steeds meer gebruik zal maken van visualisatietechnieken, gecombineerd met wiskundige wetmatigheden en data-analyse. 

• Rijnders, Q., Eijken, T., Fissette, M., & Schijndel, J. van (2013). Behoefte aan visuele technieken voor verbetering controle. MAB, 87(6)