Wordt eHerkenning een winnaar? De kip en het ei
eHerkenning en het stelsel eID gaan er komen en moeten welhaast een succes worden, ook in de accountantspraktijk. Maar vooralsnog functioneert eHerkenning bijvoorbeeld nog niet voor het gemachtigd indienen van de belastingaangifte of het indienen van de jaarrekening bij de Kamer van Koophandel. De hamvraag: moet de accountant al investeren in het authenticatiemiddel?
Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 7/8, 2013
Bekijk alle artikelen uit dit nummer
Hoe weet je dat je een politiek gevoelig onderwerp aan de haak hebt geslagen? Als de Belastingdienst bij monde van een woordvoerder vlak voor een interview afzegt en doorverwijst naar het ministerie van Binnenlandse Zaken. “Kom over een maand maar terug.” In eerste instantie wil bij Binnenlandse Zaken niemand reageren, totdat een woordvoerder van minister Plasterk naar een recente brief van de minister verwijst. Daaruit moet alles duidelijk worden (zie kader).
Ondertussen is ook het ministerie van Economische Zaken betrokken. “Het ligt niet voor de hand dat u óns interviewt, maar de voorzitter van de Stelselraad eHerkenning.” Dit is een adviesorgaan dat op eigen initiatief en op verzoek van EZ adviseert over het strategisch beheer en de ontwikkeling van het Afsprakenstelsel eHerkenning. Voorzitter Elly Plooij trekt de tijd uit om de eindjes aan elkaar te knopen. “eHerkenning gaat de pijler onder eID vormen.”
En los van het gesprek met haar ontstaat er een beeld dat in elk geval uitlegt waar de gevoeligheid vandaan komt. “We hebben een aantal jaren geleden al een experiment met authenticatie en identificatie gehad dat tot veel negatieve effecten heeft geleid”, zegt Frank Jonker van CreAim, een aanbieder van online software voor accountants. Dat zorgt volgens andere marktpartijen ook voor een bepaalde scepsis bij accountants. Waarom zou eHerkenning het deze keer wel redden?
De rijen sluiten
Daarnaast zijn de ministeries van Binnenlandse Zaken en Economische Zaken onafhankelijk van elkaar aan de slag gegaan, constateren diverse marktpartijen. eHerkenning is hét speeltje van EZ, terwijl Binnenlandse Zaken eID heeft omarmd. Die maand van de Belastingdienst is nodig om de rijen te sluiten, zo blijkt. Ineens heet het dat eHerkenning een fundamenteel onderdeel is van eID. “De harmonie is in de laatste tijd ontstaan”, zegt Jelle Attema van het onafhankelijke Electronic Commerce Platform Nederland (ECP). “Het is het besluit om te benutten wat er afgelopen jaren is ontwikkeld.”
Ook de woordvoerder van Plasterk benadrukt de gezamenlijke inspanning, ondanks de tegengeluiden uit de markt. “De verkenning over het eID-stelsel is een product van de twee ministeries en drie grote uitvoeringsorganisaties, waaronder de Belastingdienst.” Hij schetst tegelijkertijd het vervolg: dit jaar wordt eID “ambtelijk en politiek uitgewerkt”, dan 2014 een aanbesteding, waarna in 2015 het stelsel wordt ingevoerd. “Tussentijds, eind 2014, leggen we het stelsel zelf, de set van afspraken en regels, vast.”
Toekomstbestendige sleutel
“Nog niet alles is uitgekristalliseerd”, zegt ook Jonker. “Maar eHerkenning is al wel een vol werkend Nederlands systeem.”
Plooij: “Per jaar gaan er achthonderdduizend transacties via het netwerk eHerkenning. Dit betekent dat er achthonderdduizend keer per jaar succesvol wordt ingelogd met eHerkenning bij verschillende digitale diensten.” Het netwerk eHerkenning wordt gevormd door negen door de overheid erkende aanbieders (CreAim, KPN, Digidentity, Z login, QuoVadis, Trustlink, Gemnet, iWelcome en Connectis) die in eHerkenning het ei van Columbus zien voor authenticatie en identificatie van digitaal verkeer tussen bedrijven onderling en de overheid. Zij brengen het in concurrentie met elkaar op de markt, op basis van gezamenlijke afspraken met de overheid.
Plooij geeft de ontwikkeling aan: “Eerst was er DigiD voor burgers. Dat werkt alleen met een wachtwoord en een gebruikersnaam. Voor het bedrijfsleven hebben we behoefte aan zwaardere authenticatiemiddelen. Voor de communicatie van bedrijven met de overheid en bedrijven onderling ontstond zo eHerkenning (zie kader). Dat werkt inmiddels al weer drie jaar, onder andere voor het aanvragen van subsidies en vergunningen en voor contact met agentschappen en gemeenten.”
Jonker: “Maar ook kun je eHerkenning gebruiken als je klanten van je accountantskantoor veilig toegang wilt geven tot je portal. Met eHerkenning heb je een toekomstbestendige sleutel die je je klanten in handen kunt geven en waarmee je zelf ook het digitale contact met de overheid kunt onderhouden.”
Geen weggegooid geld
De Kamer van Koophandel gaat aansluiten op eHerkenning, zegt Plooij. En inmiddels is volgens haar ook de Belastingdienst aan boord. Alle reden volgens Jonker en Plooij voor de accountant om te investeren in een eHerkenningsmiddel.
Maar is dat geen weggegooid geld als het stelsel eID zijn opmars maakt? Nee, bezweert Plooij: “eHerkenning gaat een pijler van het stelsel eID vormen.” Zaak is volgens haar wel dat eHerkenning een vlucht neemt. “Daar helpt de onduidelijkheid over verschillende standaarden niet bij.” Eén van die verduidelijkingen zou moeten komen van de Belastingdienst, waar een intermediair met behulp van eHerkenning en een machtiging een ingevulde aangifte van zijn klant kan ophalen. Die moet eind 2014 een feit zijn. En wat te denken van het indienen van de jaarrekening bij de Kamer van Koophandel. “Dat alles kan nu nog niet, maar moet in de toekomst wel mogelijk zijn”, zegt Plooij.
Jonker: “Daardoor heb je minder kans op fouten en het is natuurlijk ook gemakkelijker.”
Volume krijgen
eHerkenning moet dus nog volume krijgen. En wordt als pijler neergezet voor het stelsel eID, dat in 2015 moet zijn ingevoerd. Tenminste, daar gaat de woordvoerder van Plasterk van uit. Wie eHerkenning wil toepassen, kan op de website www.eherkenning.nl meer informatie vinden over de aanbieders. Via de site is het middel ook aan te vragen bij één van de aanbieders.
Wie dat doet, krijgt volgens Jonker een eHerkennings-certificaat dat niet alleen per kantoor, maar ook individueel per medewerker is te gebruiken. “Het is heel simpel. De wettelijke vertegenwoordiger stelt per kantoor een beheerder aan. Die regelt binnen het kantoor de uitgifte van middelen en het omgaan met autorisaties en machtigingen.”
Volgens hem gaan veel ondernemingen over op eHerkenning. “Belangrijk deel van het accountantswerk is het beoordelen van interne procedures. Gebruik van eHerkenning formaliseert een groot deel van de interne afspraken binnen een bedrijf. Dat maakt het makkelijker het procuratieschema te beoordelen.”
Ook het onafhankelijke Electronic Commerce Platform Nederland verwacht bij monde van Attema dat eHerkenning toekomstvast is. “Als je toch als accountant wilt investeren in digitale, beveiligde communicatie met je klant, kun je dat het beste op basis van eHerkenning doen. Onlangs nog introduceerde een mkb-accountant in Emmen voor de beveiliging van zijn portal eHerkenning.”
Scepsis
Attema herkent evenwel de scepsis bij accountants. Eerst zien, dan geloven. “Maar dit geeft je in de toekomst de mogelijkheid de vertrouwensrol ook digitaal vorm te geven.” eHerkenning kan wat hem betreft nog niet volmaakt zijn. “De ontwikkeling heeft tijd nodig.” De vooralsnog gesproken partijen zijn positief, vooral nu er duidelijkheid is over de weg van eHerkenning naar eID. Maar Pinkweb, dat eveneens klantenportalen aanbiedt aan accountants, is kritisch. Partner Melle Jorritsma: “We zijn positief over de richting van eHerkenning, maar het is nog te weinig doorontwikkeld om er concreet al in de accountantspraktijk veel profijt van te hebben. Technisch is het momenteel niet mogelijk om met eID de belangrijkste communicatie met de Belastingdienst, de Kamer van Koophandel en de banken op een eID-manier te verzorgen.”
Grote investeringen
“En voor het inloggen op je portal hebben klanten nu nog niet eHerkenning nodig. Dat kan ook met de huidige authenticatie en autorisatiemiddelen worden opgepakt. Het gebruik van eID voor een portaal vergt zeer grote investeringen in authenticatiemiddelen, niet alleen voor het accountantskantoor, maar ook voor ieder van haar medewerkers, al haar klanten en al hun medewerkers. Dat telt op.”
Daarnaast heeft de Belastingdienst al een machtigingenregister dat intermediairs moeten gebruiken om een Service Bericht Aanslag te kunnen ontvangen. “Ik verwacht dat dit machtigingenregister ook geïntegreerd wordt in het eID-stelsel, waarbij de Belastingdienst altijd minimaal een gratis basisvoorziening zal aanbieden.” Pinkweb heeft ervoor gekozen de kat even uit de boom te kijken. “We willen eerst zien welke winnaar komt bovendrijven. Er heerst te veel onzekerheid. Het lijkt op het verhaal van het kip en het ei of de elektrische auto en de oplaadpalen. Ik zou accountants dan ook aanraden pas te investeren op het moment dat er een duidelijke businesscase voor de portal is.”
Zie ook Accountant.nl/Vaktechniek
Wat is eHerkenning?
eHerkenning regelt dat bedrijven zich digitaal kunnen identificeren wanneer ze online zaken regelen met de overheid of andere bedrijven. “Dat doet eHerkenning op een efficiënte, betrouwbare en eenvoudige manier”, aldus Elly Plooij, voorzitter van de Stelselraad eHerkenning. In de Stelselraad zitten afgevaardigden van de overheidsdienstverleners, gebruikers en de deelnemende marktpartijen van eHerkenning. “Overheden en bedrijven weten dankzij eHerkenning met welk bedrijf ze te maken hebben en of medewerkers gemachtigd zijn om namens het bedrijf te handelen.” Voor meer informatie: www.eherkenning.nl.
eID moet het worden
In het document ‘eID-stelsel Nederland, strategische verkenning en voorstel voor vervolg’ schetst minister Plasterk hoe de toekomst van een elektronisch identificatiemiddel eruit moet komen te zien.
In de uitwerking zijn volgens Plasterk drie niveaus te onderscheiden. Ten eerste: het beleid van de overheid op het gebied van authenticatie en autorisatie. Dat moet eensluidend worden. “Om een gedragen strategisch beleid tot stand te brengen is afstemming met alle betrokken partijen essentieel.” Ten tweede: de afspraken in het stelsel. “De specificaties en afspraken worden opgesteld en beheerd door betrokken uitvoerende organisaties, zowel publiek als privaat, en gezamenlijk met alle stakeholders opgesteld, in een daarvoor ingerichte governance-structuur.”
Ten derde: de specifieke eID-voorzieningen: diensten voor authenticatie (chip-)cards, certificaten, tokens en dergelijke autorisatie (machtigingsregisters) en elektronische handtekeningen, gebaseerd op de stelselspecificaties en -afspraken.
Ook wordt het volgens de minister belangrijk dat Nederlandse eID-middelen op termijn in de hele Europese Unie bruikbaar zijn. “Zo krijgen Nederlandse burgers en bedrijven hiermee toegang tot de Europese digitale interne markt en overheidsdiensten in andere lidstaten.”