Magazine 01 januari 2013

NBA Nieuws - januari/februari 2013

Algemene ledenvergaderingen NIVRA en NOvAA - LIO debatteert over kwaliteitsbeheersing - Themabijeenkomst ‘De samenstellingsverklaring anno 2013’ - NBA: 5 prioriteiten, 7 projecten.

Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 1/2, 2013

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

Algemene ledenvergaderingen NIVRA en NOvAA

Op maandag 17 december 2012 vonden in Spant! in Bussum gelijktijdig de laatste (voor NOvAA buitengewone) Algemene Ledenvergaderingen van NIVRA en NOvAA plaats. Met het aannemen van de nieuwe Wet op het accountantsberoep door de Eerste Kamer is per 1 januari 2013 de gefuseerde Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) een feit. Tot aan de constituerende ledenvergadering van de NBA, die naar verwachting in juni 2013 zal worden gehouden, vormen de besturen van NIVRA en NOvAA samen het NBA-bestuur. 

Algemene ledenvergadering NIVRA

De NIVRA-ledenvergadering stond in het teken van het afscheid van voorzitter Ruud Dekkers (“U bent nog niet van mij af”) en de benoeming van zijn opvolger en beoogd NBA-voorzitter Huub Wieleman. 

De benoemingen van een nieuwe NIVRA-voorzitter en twee bestuursleden waren voor de vergadering het belangrijkste formele agendapunt. Marcel Pheijffer had voorafgaand aan de vergadering op Accountant.nl betoogd dat je moet weten op wie je stemt en waar de kandidaten voor staan. Scheidend voorzitter Ruud Dekkers en de kandidaat-bestuursleden onderschreven die oproep en introduceerden zichzelf daarom ook inhoudelijk. 

Jaap Hetebrij (E&Y) hield het kort en vertelde dat hij in een tijd waarin accountants onder vuur liggen, graag een bijdrage wil leveren om dit vak “dat ergens toe doet, in positiviteit verder te brengen”. Roderick Meeder, als accountant in business werkzaam bij de Rabobank, wil vanuit die ledengroep als bestuurslid en tevens vicevoorzitter van het NIVRA een bijdrage leveren aan “verbetering van het accountantsberoep”. Dekkers opvolger en beoogd NBA-voorzitter Huub Wieleman ging uitgebreider in op zijn plannen en zei te staan voor het verder ontwikkelen van een krachtige en betrokken beroepsorganisatie (zie ook interview op pagina 10). “Heldere voorschriften uitbrengen, verder met handhaving en een duidelijke visie uitdragen op de rol van het beroep. Betrokken betekent ook: luisteren naar kritische geluiden en het debat aangaan. Kritiek kan en moet, maar moet eindigen met constructieve aanbevelingen.” De drie kandidaten werden door de 76 stemgerechtigden met grote meerderheid benoemd, met slechts drie tegenstemmen en één blanco. 

Daarnaast stonden enkele ontwerpverordeningen op de agenda, deels dezelfde als die bij de NOvAA-vergadering (zie kader ‘Verordeningen’). Deze werden alle aangenomen met algemene stemmen. 

Vragen uit de zaal

Voordat Ruud Dekkers zijn terugblik op 2012 presenteerde, vroeg Harry Mock vanuit de zaal of het vorig jaar aangekondigde onderzoek naar het instellen van een openbaar aanklager voor het accountantsberoep al tot conclusies heeft geleid. Het bestuur heeft daar nog niet formeel over gesproken, maar op het bureau wordt wel degelijk gekeken hoe de beroepsorganisatie het detecteren van en optreden tegen “rotte appels” kan verbeteren, vertelde Dekkers. “We zijn dus nog in de onderzoeksfase, maar wel actief. Het heeft zeer onze aandacht, voor alle ledengroepen.” 

Accountant in business Gert Koolman riep het bestuur op om “nog eens heel serieus na te denken over de verhouding met de Vereniging van Registercontrollers. We staan als accountants in business op een kruispunt: gaan we door in het accountancyhuis, of sluiten we ons internationaal aan bij andere organisaties?” Volgens Dekkers heeft dit zeker de aandacht van het bestuur, maar biedt de huidige wetgeving niet zo veel mogelijkheden. “Dat neemt niet weg dat we er over moeten blijven nadenken. Of het moet leiden tot splitsing van de groep accountants in business in een controllersdeel en een restgroep weet ik niet, maar we vragen ook de ledengroep zelf om daar eens over na te denken.” 

Terugblik 2012

Ruud Dekkers toonde zich verheugd dat “na veel duwen en trekken” de Eerste Kamer de nieuwe accountantswet heeft aangenomen, al heeft hij “wat twijfels over de amendementen”. 

In zijn resumé over de zaken die in 2012 passeerden - zoals AFM-rapporten, publieke management letters, integrated reporting en pki-cursussen - gaf hij speciale aandacht aan de veelbesproken tuchtzaak rond de bestuursvoorzitter die meer dan 25 uur per dag declareerde. Diverse leden voegen de afgelopen tijd via Accountant.nl om een voorlopige voorziening om deze man uit het beroep te weren. “We hebben hem aangeschreven en hij heeft ons informatie verstrekt”, zei Dekkers daarover. “Die verdediging vraagt dan toch weer extra aandacht, dus we hebben hem uitgenodigd voor gesprek. Als we een voorlopige voorziening nodig wordt geacht, dan zullen we dat doen. We zitten daar echt achteraan, maar op dit moment heb ik nu eenmaal een geheimhoudingsplicht.” 

‘Gezichtsbepalend’

Huub Wieleman noemde zijn voorganger in zijn dankwoord de afgelopen jaren “gezichtsbepalend voor het aanzicht van de accountancy in Nederland”. Onder zijn motto ‘verantwoordelijkheid nemen’ heeft Dekkers volgens hem een stempel gedrukt op het beroep via onder meer het Plan van Aanpak en de cursus professioneel-kritische instelling. “Je bent echte pbo-denker en duurzaamheid van het accountantsberoep had je prioriteit. Dat heb je ook duidelijk gemaakt aan de kantoren.” Wieleman benadrukte dat belangrijke stappen zijn gezet voor het beroep. Maar er komen volgens hem ook nieuwe vragen op. Daarom formuleerde de NBA vijf bestuurlijke prioriteiten, met zeven projecten (zie kader NBA: 5 prioriteiten, 7 projecten). 

Vanuit de zaal richtte ook SRA-voorzitter Paul Dinkgreve nog een dankwoord tot Dekkers. “Je optreden is ook bij ons niet onopgemerkt gebleven. Er was veel publiciteit in negatieve zin en soms vroegen we ons af ‘waar blijft nu het NIVRA?’. Dat heb je verrassend snel opgepakt. Je was altijd bereikbaar en schuwde nooit de discussie. Een hele prestatie om in deze drie jaar dit neer te zetten. Een mooie afsluiting van het tijdperk Helderman-Dekkers. Daarvoor dank.” 

Kritische leden

Ruud Dekkers verklaarde daarop het erg leuk en leerzaam te hebben gevonden en benadrukte - “omdat ik het nog steeds een mooi vak vindt” - nog een keer de kernwaarden van de accountant van nu: “Zelfbewust, kritisch, professioneel sceptisch, rechte rug, bedreven communicator. Dat noemde ik ook altijd bij diploma-uitreikingen.” Hij liet weten dat het beroep “nog niet van hem af” is. “Ik heb gezegd dat bestuurders van kantoren meer in debat moeten treden. Dus daarin ga ik een rol spelen.” Dekkers bedankte zijn medebestuursleden, de directie en ook de bureaumedewerkers van de beroepsorganisatie voor hun inspanningen. “En ook de leden. Met name ook de kritische leden. Kritiek is soms best lastig, maar het zet je wel aan het denken en geeft ideeën. Zij hebben mij enorm gestimuleerd om het nog net iets beter en anders te doen. Het is heel goed dat wij op Accountant.nl een open discussie hebben.” 

Verordeningen

Tijdens de ledenvergaderingen van NIVRA en NOvAA zijn de volgende ontwerpverordeningen aangenomen: 

NIVRA en NOvAA

• Ontwerpverordening op de kosten kwaliteitsbeoordelingen
• Ontwerpverordening op de Raad voor Toezicht
• Ontwerpverordening tot wijziging van de Verordening op de Raad voor Geschillen 2013

NOvAA

• Ontwerpverordening op de arbeidsvoorwaarden personeel NOvAA 2013
• Ontwerpverordening tot wijziging van de Verordening op het examengeld

NIVRA

• Ontwerpverordening arbeidsvoorwaarden personeel NIVRA 2013

Buitengewone ledenvergadering NOvAA

De NOvAA is niet meer. Na 64 jaar komt door de fusie met het NIVRA tot NBA een einde aan de beroepsorganisatie voor accountants-administratieconsulenten. De buitengewone ledenvergadering van 17 december 2012 was het laatste wapenfeit. 

NOvAA-voorzitter Dirk ter Harmsel ging in zijn openingswoord kort in op de fusie. Hoewel de fusie nu pas wettelijk geregeld is, heeft deze operationeel al plaatsgevonden. Na de samenvoeging van de twee bureaus eind 2010 zijn al verschillende NBA-producten gelanceerd. 

Ontheffen

Na de benoeming van Rob Jansen tot erelid van de NOvAA en het vaststellen van de notulen van de algemene ledenvergadering van 28 juni 2012 werd gediscussieerd over de ontwerpverordeningen en de bijbehorende amendementen. In totaal zijn drie bestuursamendementen ingediend. Deze betroffen de ontwerpverordeningen over de kosten van de kwaliteitsbeoordelingen, de Raad voor Toezicht en de arbeidsvoorwaarden. 

Met name de verordening en het amendement over de kosten van de kwaliteitsbeoordelingen waren aanleiding tot discussie. De ontwerpverordening gaat uit van een toerekening van 55 euro per accountant voor de doorlopende kosten van de kwaliteitstoetsing. Niet elk lid was even blij met deze conceptverordening. Geaccrediteerde organisaties, zoals SRA en KOA, maken ook een groot deel van deze kosten - denk aan de kosten voor monitoring, software en vergoedingen voor toezichthouders - en voor leden die door deze organisaties worden getoetst dreigde daardoor een dubbele heffing. Het bestuur erkende de bezwaren en besloot om deze leden te ontheffen van de plicht tot betalen van deze heffing. Om de gederfde kosten te compenseren, zijn de tarieven voor de toetsingen van de overige leden aangepast, waarbij de kleine kantoren zoveel mogelijk zijn ontzien. Kosten die niet onder de dubbeltelling vallen, worden apart doorbelast aan de geaccrediteerde organisaties. 

Relevantie

Na het aannemen van alle ontwerpverordeningen en amendementen blikte Ter Harmsel kort terug op de geschiedenis van de NOvAA en lichtte hij alvast een tipje van de sluier op van de NBA-plannen in 2013. De NBA, die werkt volgens het motto “meer met minder”, heeft de ambitie om het komend jaar de relevantie van het accountantsberoep te verhogen. De NBA wil dit doen door het intensiveren van de dialoog (onder andere met het maatschappelijk verkeer), door te initiëren en innoveren, door te werken aan toekomstbestendige educatie, door het ethisch besef en de professioneel-kritische houding te verbeteren, door stringenter te handhaven en door lering te trekken uit de uitkomsten van onderzoeken. Ter Harmsel verklapte ook dat AA's als gevolg van het surplusvermogen van de beroepsorganisatie in 2014 kunnen rekenen op korting op de contributie. 

2013

Ter Harmsel ging ook in op de zeven bestuurlijke projecten die gepland staan voor 2013: verbeteren signalerend vermogen, sector in control (waarin de rapportageketen in kaart wordt gebracht om het in control zijn te versterken), het actieprogramma mkb, integrated reporting, nieuwe bezems (het verbreden van het incidentenonderzoek en het aanpakken van onrechtmatig titelgebruik), verbeterend lerend vermogen (onder andere van de uitkomsten van toetsingen en toezicht) en toekomstgericht onderwijsmodel. 2013 zal ook in het teken staan van de realisatie van de nieuwe gedragscode voor accountants: de Verordening Gedrags- en Beroepscode Accountants (VGBA). Deze code, die begin 2013 ter consultatie aan leden wordt voorgelegd, wordt ‘duidelijker, strenger en compacter’ dan de huidige Verordening Gedragscode (VGC). In totaal zal de nieuwe gedragscode uit slechts vijf A4tjes bestaan. 

Dankwoord

Het laatste woord was aan een van de leden, Paul Bosschart, ex-voorzitter van de NOvAA. Bosschart sprak namens alle NOvAA-leden een dankwoord uit richting het bestuur voor hun inzet voor de accountant-administratieconsulent. Per 2013 is het NOvAA-bestuur samengevoegd met dat van het NIVRA. Onder de vlag van de NBA zullen zij de belangen van alle accountants gaan behartigen. 

PE-regeling

De besturen van NIVRA en NOvAA hebben ingestemd met de herziene voorschriften permanente educatie (NVPE), die per 1 januari 2013 van kracht zijn. Eind oktober zijn de ontwerp-NVPE ter consultatie voorgelegd aan de leden. Hierop zijn 24 commentaren ontvangen. Deze hebben nog tot enkele aanpassingen geleid in de inmiddels vastgestelde NVPE. Zowel het NIVRA- als het NOvAA-bestuur heeft de NVPE vastgesteld, die qua inhoud voor alle AA's en RA's gelijkluidend zijn. De basis van de PE-verplichting blijft voor alle leden hetzelfde: de verplichting tot het verrichten en registreren van 120 PE-uren per driejaarscyclus met een minimum van twintig PE-uren per kalenderjaar op het voor de accountant relevante vakgebied. 

LIO debatteert over kwaliteitsbeheersing

Tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst van de Ledengroep Intern en Overheidsaccountants (LIO) op 17 januari 2013 bij de NBA in Amsterdam, debatteerden 120 leden samen met een panel over de brede facetten van kwaliteitsonderzoek. 

In het panel zaten Accountantskamer-voorzitter Michiel Werkhoven, LIO-voorzitter Ingrid Doerga, advocaat Gerard Spong, Marcel Bongers (lid College Kwaliteitsonderzoek), voorzitter Michel Kee van IIA Nederland en Anneke van Zanen-Nieberg, algemeen directeur van de Auditdienst Rijk. 

Aanleiding voor het centrale thema was het interview met Werkhoven in het septembernummer 2012 van Accountant. Daarin zei hij “wel eens klachten (te) willen zien tegen interne en overheidsaccountants”. Eerder maakte de Accountantskamer in het jaarverslag 2011 gewag van het “falend tuchtrecht” voor intern en overheidsaccountants. 

“U bent goed bezig met kwaliteitstoetsingen”, aldus Werkhoven tijdens de bijeenkomst. “De getoetste interne auditafdelingen kregen allemaal een voldoende. Maar bij de ‘Amarantissen’ of DSB kun je je afvragen of die diensten het goed hebben gedaan. Toch zie ik nooit tuchtzaken tegen interne of overheidsaccountants, alleen tegen externe. Hoe kan dat nou?” 

Marcel Bongers antwoordde dat er voor een tuchtklacht een benadeelde moet zijn. “Die zit bij interne accountants bijna nooit buiten het bedrijf, en je moet ook nog causaal verband aantonen tussen het functioneren van de interne accountant en jouw schade.” Enkele anderen sloten zich daarbij aan. 

Openbaar aanklager

Werkhoven verwierp die verklaring echter. “Iedereen mag een klacht indienen, ook de beroepsorganisatie. Het punt is dat je de klacht wel moet onderbouwen, dat is een van de problemen. En het bedrijf zelf heeft geen zin om naar de tuchtrechter te stappen. Misschien is een openbaar aanklager voor het accountantsberoep beroep daarom nuttig? Ik denk dat zo'n taak bij de NBA zou moeten worden neergelegd.” Daarop legde dagvoorzitter Robert Mul, hoofd beroep en beleid van de NBA, het panel de volgende stelling voor: ‘De toetsingsinstanties IIA, CKO en KOA zouden zich moeten ontwikkelen tot openbaar aanklagers.’ “Ik denk van wel”, reageerde LIO-voorzitter Ingrid Doerga. “Je vervult als interne of overheidsaccountant een maatschappelijke functie en het maatschappelijk verkeer heeft daar recht op.” 

IIA-voorzitter Kee zit daarentegen niet te wachten op een rol als openbaar aanklager. “Wij willen escaleren. Ten eerste naar de board, of de audit committee, dus dicht bij degene waar het over gaat. Het tuchtrecht zit helemaal achter in dat hele proces.” 

Naming and shaming

Spong bespeurde tot hilariteit in de zaal een “Jansen Steur-syndroom” in de accountancy. “Je wordt ergens ontslagen maar komt elders weer gewoon op eenzelfde plek terecht. En dat kan alleen omdat er geen naming and shaming is. Maar vertel dit niet verder hoor, als ik over twee maanden misschien meneer Jansen Steur bijsta.” 

Dagvoorzitter Mul vroeg de zaal daarop wie er voor of tegen naming and shaming is. Het aantal voorstanders bleek het aantal tegenstanders ver te overtreffen. Werkhoven is ertegen. Volgens hem is het tuchtrecht in de accountancy in beginsel goed geregeld, alleen zou het register met tuchtuitspraken bij de NBA volgens hem makkelijker moeten kunnen worden ingezien door het publiek. 

In zijn toespraak na het debat kwam NBA-voorzitter Huub Wieleman terug op dit laatste punt. Hij zegde toe dat de NBA de tuchtuitspraken op internet toegankelijk zal maken. “We hebben gewoon die wettelijke plicht, dus dat gaan we doen.” 

Ook betoogde hij dat de NBA in feite de rol van openbaar aanklager al vervult. “Wij doen naar aanleiding van bijvoorbeeld publiciteit regelmatig onderzoek, met het oogmerk om met zo'n zaak eventueel naar Zwolle te gaan. Inhoudelijk kunnen we daar niets over zeggen, maar binnenkort zullen we op onze site wel gaan aangeven met hoeveel onderzoeken we bezig zijn, zonder namen te noemen. Die verantwoordelijkheid nemen wij dus wel degelijk.” 

Ingrid Doerga ging nader in op de beleidsprioriteiten van LIO en de geplande activiteiten voor 2013. Als afsluiting van de bijeenkomst behandelde zelfstandig speechschrijver Renée Broekmeulen het onderwerp framing: een overtuigingstechniek met beelden en woorden die zo is gekozen dat impliciet een aantal aspecten wordt uitgelicht. 

Lees een uitgebreider verslag op Accountantn.nl (Nieuws 17 januari 2013: Openbaar aanklager zou oplossing kunnen zijn’). 

Themabijeenkomst ‘De samenstellingsverklaring anno 2013’

Voorafgaand aan de ledenvergaderingen van NIVRA en NOvAA vond de themabijeenkomst ‘De samenstellingsverklaring anno 2013’ plaats. 

Centrale vraag: ‘Kan de accountant zich met de samenstellingsverklaring onderscheiden van andere dienstverleners in het mkb of moet de samenstellingsverklaring worden afgeschaft?’ Deze vraag komt weer op nu wordt gesproken over de implementatie van de nieuwe versie van Standaard 4410. Maar ook de reikwijdte van de samenstellingsopdracht (uitbreiding naar financiële informatie zoals prognoses, fiscale cijfers en dergelijke) en de formulering van de samenstellingsverklaring (positiever) staan ter discussie. 

Dagvoorzitter Carel Verdiesen ging in een presentatie in op de toegevoegde waarde van de samenstellingsopdracht. Deze helpt klanten verantwoording af te leggen en biedt vooral ook historische informatie. De accountant is de ideale dienstverlener om een samenstellingsverklaring af te geven. Hij heeft immers veel kennis van verslaggevingsregels, is deskundig en professioneel, en heeft een ethische houding. Verdiesen ging ook in op de verschillen tussen de oude en de nieuwe IFAC-standaard, onder andere de keuze om 4410 al dan niet toe te passen. De zaal werd vervolgens opgeknipt in vier groepen, die apart gingen discussiëren over verschillende stellingen, waaronder ‘De toepassing van 4410 kan worden uitgebreid naar niet-historische en niet-financiële informatie’, ‘De verklaring moet positiever worden geformuleerd: meer vertellen wat wel is gedaan en minder wat niet is gedaan’ en ‘De accountant voegt meerwaarde toe via de samenstelopdracht en daarom moet deze worden behouden’. 

De Nederlandse versie van 4410 wordt begin dit jaar ter consultatie voorgelegd aan de leden. Daarna brengt het Adviescollege voor Beroepscollege advies uit aan het bestuur. Het uiteindelijke doel is om tijdens de eerste algemene ledenvergadering van de NBA in juni 2013 de nieuwe standaard vast te stellen. 

NBA: 5 prioriteiten, 7 projecten

Prioriteiten 2013 vastgesteld in NBA-bestuursvergadering. Aanscherping beleidsprioriteiten. Ambitie: verhoging van de relevantie van ons beroep. 

1. intensiveer de dialoog, intern en extern
2. initieer en innoveer
3. werken aan toekomstbestendige educatie
4. verbeter ethisch besef en professioneel-kritische houding
5. handhaaf stringent en leer van de uitkomsten

Deze vijf uitgangspunten vertaald naar bestuursprojecten: 

1. Verbeteren signalerend vermogen (PML, individueel door pki en toon aan de top)
2. Sector in control, efficiency in de controleketen. Minder stapelen, zorg als pilot.
3. Mkb, nieuwe diensten, betere standaarden
4. Integrated reporting
5. Nieuwe bezems (incidentenonderzoek, onrechtmatig titelgebruik)
6. Verbeteren lerend vermogen. Leren van toetsingen en van andere sectoren.
7. Toekomstgericht onderwijsmodel.

Publieke managementletter goededoelensector

Goededoelenorganisaties moeten meer inzicht geven in hun prestaties en de bereikte maatschappelijke effecten van hun handelen. Omdat prestaties en effecten vaak moeilijk meetbaar zijn, is openheid extra belangrijk. Dat stelt de jongste publieke managementletter van de NBA. 

Door inzichtelijk te maken welke risico's er zijn, weten gevers wat ze mogen verwachten. Jaarverslagen moeten zich daarom meer richten op maatschappelijke effecten. “Goede doelen moeten ook open zijn over risico's, tegenvallers en mislukte projecten”, aldus Frans van der Wel, voorzitter van de Signaleringsraad van de NBA. “Maar geef dan gelijk aan wat ervan is geleerd en hoe het in de toekomst anders moet.” 

De publieke managementletter ‘Goed doel, goed verhaal’ is aangeboden tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van het Centraal Bureau Fondsenwerving, op 13 december 2013 in Utrecht. De NBA publiceerde eerder publieke managementletters over Verzekeringen, Zorg, Pensioenen, Vastgoed, Glastuinbouw en Gemeenten en een discussierapport over Toon aan de Top. (zie ook pagina 34). 

Onkostenvergoedingsregeling leden NBA-gremia

Vanaf 1 januari 2013 hanteert de NBA een nieuwe onkostenvergoedingsregeling voor leden die participeren in door het bestuur aangewezen NBA-gremia (ledengroepen, commissies etc.), voor NBA-vertegenwoordigers in internationale gremia en voor NBA-ambassadeurs. 

Leden van de volgende gremia komen in aanmerking voor een kostenvergoeding: 

• het bestuur van de Ledengroep Openbaar Accountants;
• het bestuur van de Ledengroep voor Accountants in Business;
• het bestuur van de Ledengroep voor Intern en Overheidsaccountants;
• het Adviescollege voor Beroepsreglementering;
• de subcommissie Assurance van het Adviescollege voor Beroepsreglementering;
• de subcommissie Non-assurance Adviescollege voor Beroepsreglementering;
• de subcommissie Ethiek Adviescollege voor Beroepsreglementering;
• de Raad voor Toezicht;
• het Stagebestuur;
• de Raad voor Praktijkopleiding;
• de Raad voor Geschillen;
• de Commissie voor de bezwaarschriften;
• de Signaleringsraad;
• de Commissie Young Professionals;
• de Sectorcommissie Banken en Beleggingsinstellingen;
• de Commissie Jaarverslaggeving;
• de Sectorcommissie Verzekeringen en pensioenen;
• de Commissie Governance, Risk, Compliance;
• de Gebruikerscommissie Ledenservice MKB;
• de Commissie Vertrouwenspersonen.

Leden die een beroep willen doen op de regeling dienen zich aan te melden bij de Afdeling Financiële Administratie van de NBA via het aanvraagformulier kostenvergoeding NBA, te vinden op www.nba.nl. Vervolgens moeten zij per bijgewoonde vergadering of bijeenkomst een daartoe bestemd formulier invullen. 

De kostenvergoeding bestaat uit: 

• presentiegeld (vergoeding € 235 per dagdeel);
• reiskostenvergoeding (€ 0,28 per kilometer);
• vergoeding openbaar vervoer (alleen trajectkaart);
• reistijdvergoeding (€ 0,75 per kilometer boven totale reisafstand van 100 kilometer).

Modelrapporten 2012

De modelrapporten van toepassing op het boekjaar 2012 zijn beschikbaar op mijnnba.nl. Deze leidraden betreffen voorbeelden van inrichtings- en publicatiestukken van kleine en middelgrote rechtspersonen die rapporteren onder Dutch GAAP. De modelrapporten zijn beschikbaar in het Nederlands en het Engels.