Magazine 01 januari 2012

Gespot - januari/februari 2012

Wat gebeurt er aan het front van wetenschap en onderzoek? Een maandelijkse selectie van lezenswaardige publicaties uit binnen- en buitenland.

Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 1/2, 2012

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

Effect en effectiviteit onafhankelijk toezicht

De auteur geeft een samenvatting van de wetenschappelijke literatuur over (de voor- en nadelen van) collegiale toetsingen en van onderzoeken naar onafhankelijk toezicht: beschrijvende studies en studies naar het effect en de effectiviteit van het toezicht. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat onafhankelijk toezicht voordelen heeft ten opzichte van collegiale toetsingen.

• Martijn van Opijnen, Van collegiale toetsingen naar onafhankelijk toezicht. Een literatuurstudie. MAB, jaargang 86, no 1/2, januari/februari 2012

Waardering actieve belastinglatenties

Het opnemen van actieve belastinglatenties is een complexe exercitie vanwege de inherente risico's en onzekerheden rondom het inschatten van toekomstige fiscale winsten. Aanpassingen van de opgenomen actieve belastinglatenties komen frequent voor en het in eerste instantie niet en op een later moment alsnog opnemen van een actieve belastinglatentie heeft grote impact op de effectieve belastingdruk. Het management heeft moeite met het bepalen van de op te nemen actieve belastinglatentie, veroorzaakt onder andere door de huidige drempel in IAS 12 rondom de opname van actieve belastinglatenties en het verbod tot het contant maken van belastinglatenties. Maar het is mogelijk om binnen de huidige bepalingen van IAS 12 tot een robuustere en meer betrouwbare waardering te komen.

• Arjan Brouwer, Ewout Naarding en Sebastiaan Stoffelen, De waardering van actieve belastinglatenties en de impact op de effectieve belastingdruk onder IAS 12. MAB, jaargang 86, no 1/2, januari/februari 2012

Sociale banden en corporate governance

Heeft het bestaan van sociale banden tussen ceo/cfo en leden van de board (raad van commissarissen) invloed op de effectiviteit van corporate governance, in het bijzonder de mate van winststuring? Sociale banden zijn informele, niet-familiale banden die voortkomen uit eerdere gezamenlijke werkkringen, opleidingen en andere activiteiten. De aanwezigheid van sociale banden hangt inderdaad samen met meer winststuring door organisaties.

• Gopal V. Krishnan, K K. Raman, Ke Yang en Wei Yu, CFO-CEO-Board Social Ties, Sarbanes-Oxley, and Earnings Management. Accounting Horizons, volume 25, no 3, 2011, pages 537- 557

Waardering gestructureerde financiële producten

Gestructureerde financiële producten, zoals credit default swaps, dienen volgens de verslaggevingsstandaarden te worden gewaardeerd tegen reële waarde, waarbij sprake is van een market-to-model-waardering (waardering op basis van de contante waarde van toekomstige kasstromen). In dit artikel worden hiervan numerieke voorbeelden gegeven.

• Anthony Meder, Steven T. Schwartz, Eric E. Spires en Richard A. Young, Structured Finance and Mark-to-Model Accounting: A Few Simple Illustrations. Accounting Horizons, volume 25, no 3, 2011, pages 537-557

Auditsoftware

Wat is het effect van het gebruik van auditsoftware op de kwaliteit van de accountantscontrole? Op basis van een quasi-experiment is onderzocht of bepaalde auditsoftware-gerelateerde controlemaatregelen in de opinie van accountants effectiever zijn voor het vinden van afwijkingen in de verantwoording dan niet-auditsoftware-gerelateerde. Kwaliteit van de accountantscontrole is gedefinieerd als de mate waarin afwijkingen in de verantwoording het meest effectief worden ontdekt. Uit het empirisch onderzoek bleek dat het gebruik van auditsoftware de kwaliteit van de accountantscontrole vergroot. Gemiddeld een derde van de 243 respondenten past de beschreven auditsoftware-gerelateerde maatregelen in de praktijk niet toe. Accountants kunnen nog een kwaliteitsslag maken door het inzetten van auditsoftware in de accountantscontrole.

• Dennie Binck, Het effect van auditsoftware op de kwaliteit van de accountantscontrole. Ruim te voor verbetering. MAB, jaargang 86, no 1/2, januari/februari 2012

Rendementsverwachtingen

Bij de bepaling van de pensioenkosten overeenkomstig IAS 19 en US GAAP wordt uitgegaan van het verwachte rendement. Dit kan leiden tot een bewuste overschatting van het verwachte rendement om daarmee een hogere nettowinst te realiseren. Op basis van een onderzoek van jaarrekeningen in een periode van 1991 tot 2005 in de Verenigde Staten blijkt dat de rendementsverwachtingen gemiddeld gesproken niet overschat zijn en aansluiten bij gebruikelijke benchmarks.

• Brian Adams, Mary Margaret Frank en Todd Perry, The Potential for Inflating Earnings through the Expected Rate of Return on Defined Benefit Pension Plan Assets. Accounting Horizons, vol. 25, no 3, 2011, pages 443-464

Fair value option

SFAS 159 en IAS 39 laten de mogelijkheid toe om individuele financiële instrumenten te waarderen tegen reële waarde met verwerking van de waardeveranderingen in het resultaat (fair value option). Onderzoek onder grote Amerikaanse ondernemingen over 2007 en 2008 laat 72 ondernemingen zien die de fair value option toepasten, waarvan tweederde geen commerciële banken waren. De onderzoekers vonden geen bewijs van systematisch opportunistisch gebruik van de fair value-optie om daarmee de nettowinst te beïnvloeden.

• Katherine Guthrie, James H. Irving en Jan Soko lowsky, Accounting Choice and the Fair Value Option. Accounting Horizons, volume 25, no 3, 2011, pages 487-510