Magazine 01 januari 2011

Nieuwe praktijkhandreiking SBR-kredietrapportages

ABN AMRO, ING en Rabobank, samengevoegd in Financiële Rapportage Coöperatief (FRC) ondersteunen het SBR initiatief van de overheid en willen graag kredietrapportages digitaal gaan ontvangen. Doel is om in 2012 tachtig procent van de jaarcijfers 2011 digitaal te ontvangen. Dat stelt nieuwe eisen aan de accountant.

Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 1/2, 2011

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel in pdf

Hanneke Knoop en Gerard van IJzendoorn

Banken ontvangen kredietrapportages graag digitaal

Standard Business Reporting (SBR) is een methode voor het snel en efficiënt opstellen van financiële rapportages. De basis is de Nederlandse Taxonomie, gebaseerd op een internationale standaardtaal, waarop diverse uitvragende instanties, waaronder banken en belastingdienst, uitbreidingen (zogenaamde extensies) kunnen aanbrengen. Deze taal bevat eenduidige definities en processen en kan in het financiële verkeer naar alle betrokken instanties worden gebruikt en voorkomt zo misverstanden en vertragingen. Met SBR wordt eenvoudiger en sneller aan veel rapportageverplichtingen voldaan, zonder steeds de administratie te hoeven aanpassen. De extensie die de banken gebruiken, wordt Bankentaxonomie genoemd.

‘Bankenhub’

De kredietrapportage wordt digitaal naar de uitvragende partijen - de banken - verzonden. De overheid gebruikt hiervoor Digipoort, maar omdat FRC geen overheid is, kan dit niet en ontwikkelde zij een eigen ‘bankenhub’. Dit gezamenlijke aanleverpunt, de Bancaire Infrastructurele Voorzieningen (BIV)', maakt gebruik van dezelfde techniek als de overheid. De aangeleverde gegevens gaan vanuit de hub veilig naar de bank die de cliënt zelf opgeeft. Het aanleverpunt werkt als doorgeefluik en slaat dus zelf geen gegevens op. Naar verwachting zullen op korte termijn meer banken zich aansluiten bij deze coöperatie.

Kwaliteitseisen

De kredietrapportage dient aan bepaalde kwaliteitseisen te voldoen. Deze zijn voor de accountantspraktijk vastgelegd in de Praktijkhandreiking SBR Kredietrapportage. Administratiekantoren kunnen de kwaliteitseisen terugvinden in het nog uit te brengen Bancair Kwaliteitsraamwerk voor Kredietrapportage. Hieronder summier de belangrijkste eisen waaraan een accountant moet voldoen.

Scope praktijkhandreiking

De praktijkhandreiking geldt voor accountantspraktijken die voor cliënten een kredietrapportage op elektronische wijze via de bankenhub willen aanleveren, hierna de ‘SBR-kredietrapportage’. Vooralsnog geldt dit alleen voor kleine ondernemingen, zowel kleine rechtspersonen als natuurlijke personen. Er is nog geen rekening gehouden met de bankentaxonomie 2011, waarin ook het aanleveren van SBR-kredietrapportages voor middelgrote rechtspersonen is opgenomen.

Soort opdracht

De SBR-kredietrapportage voldoet aan de kenmerken van een financieel overzicht, en valt daarmee onder Standaard 4410. Bij de SBR-kredietrapportage wordt altijd een samenstellingsverklaring afgegeven. Ook voor natuurlijke personen geldt deze eis, deze rapportage kan niet worden beschouwd als een ‘bijlage bij de IB-aangifte’. De wijze van inlevering van de kleine ZZP'er wordt nog onderzocht. Het ligt voor de hand dat bij een kleine kredietfaciliteit, geen Standaard 4410 van toepassing is.

Eisen SBR-kredietrapportage

Vanuit de banken is de eis gesteld dat een SBR-kredietrapportage op fiscale grondslag moet worden opgesteld (artikel 396.6 van titel 9 BW 2). Commerciële grondslagen zijn niet toegestaan. Voorts is in de bankentaxonomie een aantal aanvullende elementen opgenomen, waarover moet worden gerapporteerd. Voorbeelden hiervan zijn:

• Vermelding van de WOZ-waarde per object.
• Uitsplitsing van openstaande posten debiteuren en crediteuren naar ouderdom: 30/60/90/>90 dagen.
• Niet uit balans blijkende verplichtingen: vermelding van meerjarige verplichtingen zoals huurverplichtingen per contract en in totaliteit.
• Operational leaseverplichtingen in totaliteit en indien de totale waarde van het oorspronkelijke activum meer dan vijftigduizend euro bedraagt, per contract.
• Leningen per contract inclusief voorwaarden.

Veel van deze informatie werd reeds door de banken gevraagd maar werd vaak langs andere kanalen dan via de jaarrekening verkregen. Een aantal aanvullende elementen zal, ter voorkoming van substantiële extra werkzaamheden, in de komende jaren gefaseerd verplicht worden opgenomen. De Gebruikershandleiding Kredietrapportage vermeldt welke elementen in de SBR-kredietrapportage zijn opgenomen, en over welke elementen moet worden gerapporteerd.

Werkzaamheden accountant

Omdat de SBR-kredietrapportage nieuwe elementen bevat moet de accountant zijn werkzaamheden hierop aanpassen en er een nieuwe opdracht(bevestiging) voor verkrijgen.

De volgende zaken wijzigen daardoor bij een SBR-kredietrapportage:

• nieuwe opdrachtbevestiging (huidige voorbeeld 1.4 uit HRA deel 3 voldoet niet)
• aanpassing/uitbreiding werkprogramma voor de nieuwe elementen;
• elektronische rapportage;
• nieuwe samenstellingsverklaring die voldoet aan artikel 18 Standaard 4410.

De NBA zal op een later tijdstip voorbeelden van een dergelijke opdrachtbevestiging en samenstellings- verklaring publiceren.

Machtiging door cliënt

Voordat de SBR-kredietrapportage wordt ingediend, geeft de cliënt zijn goedkeuring. Veelal zal dit in het geautomatiseerde proces van de accountant zijn geborgd, en zal de SBR-kredietrapportage eerst aan de cliënt digitaal worden aangeboden. Deze geeft digitaal zijn goedkeuring, waarna de SBR-kredietrapportage automatisch bij het rapportageportaal wordt aangeleverd. Als de goedkeuring door de cliënt niet binnen het geautomatiseerde proces van de accountant is geregeld, moet de accountant voor een alternatief te zorgen. Dit kan eventueel per e-mail of per schrijven, of in de bevestiging van de leiding van de entiteit (LOR), mits deze schriftelijk of elektronisch wordt ontvangen.

Elektronische verzending en certificaten

Omdat er sprake is van een Standaard 4410-opdracht, wordt gesteld dat de accountant bij de SBR-kredietrapportage een samenstellingsverklaring voegt. De accountant dient namelijk zijn betrokkenheid kenbaar te maken. Bij de SBR-kredietrapportage gaat dit nu digitaal geschieden, daarom heeft de beroepsgroep een certificaat bij de SBR-kredietrapportage verplicht gesteld.

Er zijn de volgende soorten certificaten mogelijk:

1. Een persoonsgebonden certificaat; dit certificaat identificeert de persoon die aangeleverd heeft. Een dergelijk certificaat kan ook uitgereikt worden aan niet-RA's/AA's.
2. Een kantoorcertificaat; hieruit blijkt uitsluitend welke organisatie aangeleverd heeft.
3. Een digitaal persoonsgebonden beroepscertificaat, welke uitsluitend aan RA's/AA's ingeschreven in het accountantsregister worden verstrekt.

De beroepsorganisaties hebben besloten om een gekwalificeerd persoonsgebonden certificaat (ad 1) voor te schrijven bij deze rapportage. Deze persoonsgebonden certificaten dienen in de geautomatiseerde processen van de accountant ingebouwd te worden. Ook indien via de portal van een derde wordt aangeleverd, kan de ontvanger er zich van overtuigen welke persoon verantwoordelijk is voor de aangeleverde rapportage.

Overgangsregime

Als het om technische redenen voor een accountant niet mogelijk is om met een persgebonden certificaat te ondertekenen is het bij uitzondering toegestaan om tot 31 december 2011 alleen met een kantoorcertificaat (ad 2) te ondertekenen.

Digitaal persoonsgebonden beroepscertificaat

Ter vervanging van de geschreven handtekening van de accountant bij de ondertekening van accountantsverklaringen en assurance-rapporten in elektronische vorm, hebben de beroepsorganisaties overeenkomsten gesloten met een aantal aanbieders van elektronische handtekeningen. Het doel hiervan is de invoering van een digitaal persoonsgebonden beroepscertificaat (ad 3). Door het gebruik van dit persoonsgebonden beroepscertificaat kan de gebruiker onomstotelijk vaststellen wie de handtekening heeft gezet en of deze persoon RA en/of AA is.

De beroepsorganisaties adviseren dit persoonsgebonden beroepscertificaat ook voor de SBR-kredietrapportage te gebruiken.

Voor verdere informatie over het aanleveren van SBR-kredietrapportages zie www.rapportageportaal.nl.

Noot
Hanneke Knoop, registeraccountant, is hoofd Bureau Vaktechniek Grant Thornton in Alphen aan den Rijn en Gerard van IJzendoorn, accountant-administratieconsulent, is SBR-projectleider NBA.