Magazine 01 december 2013

Gespot - december 2013

Wat gebeurt er aan het front van wetenschap en onderzoek? Een maandelijkse selectie van lezenswaardige publicaties uit binnen en buitenland.

Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 12, 2013

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

Tekst: Joost van Buuren en Chris Knoops

Reacties beleggers op toepassing IFRS in VS

Auteurs onderzoeken de reactie van de kapitaalmarkt op vijftien gebeurtenissen (zoals beslissingen of publicaties van de SEC en de FASB) die betrekking hebben op de mogelijke invoering van IFRS in de Verenigde Staten. Doel is een inschatting te maken of beleggers invoering van IFRS als voordelig of nadelig ervaren. De kapitaalmarktreactie is positief bij gebeurtenissen die kunnen leiden tot convergentievoordelen. Voor ondernemingen die meer risico lopen betrokken te raken in rechtsgedingen is de kapitaalmarktreactie minder positief.

• Joos, P., & Leung, E. (2013). Investor perceptions of potential IFRS adoption in the United States. The Accounting Review, 88(2), 577-609

Invoering IFRS kostbaar

Onderzoekers hebben de kosten geschat van de invoering van IFRS in Australië. Zij schatten de kosten hiervan op 23 procent stijging van de accountants kosten in het eerste jaar plus acht procent structurele stijging van de accountantskosten. Vooral kleinere bedrijven worden verhoudingsgewijs getroffen door de extra kosten.

• De George, E., Ferguson, C., & Spear,N. (2013). How much does IFRS cost? IFRS adoption and audit fees. The Accounting Review, 88(2), 429-462

Hardleerse accountant

Men zou verwachten dat als er materiële fouten in de jaarrekening publiek moeten worden gecorrigeerd, de betrokken accountants leren van deze fouten en hun kwaliteit verhogen. Amerikaans onderzoek suggereert dat dit niet het geval is. De controlekwaliteit van een vestiging van een accountantskantoor met publiek gerapporteerde correcties (restatements) blijkt tot vijf jaar na de correctie lager dan bij vergelijkbare vestigingen zonder correcties. De onderzoekers concluderen dat problemen met controlekwaliteit een systematisch karakter kunnen hebben.

Francis J., & Michas,P. (2013). The contagion effect of low-quality audits. The Accounting Review, 88(2), 521-552

'Het jaar 2012 verslagen'

Het MAB van december 2013 betreft het jaarlijks terugkomende Onderzoek Jaarverslaggeving. In dit themanummer, in samenwerking met de NBA, wordt verslag gedaan van de kwaliteit van de financiële verslaggeving. Onderwerpen zijn gekozen op grond van hun actualiteit.

Na een inleiding van Frans van der Wel zijn artikelen opgenomen over de verwerking, waardering en gegevensverstrekking inzake bijzondere waardeverminderingen, joint ventures, convenanten en (her)financieringen, kostprijshedge-accounting en derivaten. Verder zijn er artikelen over kredietverliezen bij banken, verantwoording van kortingsmaatregelen door pensioenfondsen en verslaggeving van woningcorporaties.

In een artikel van Kuiper en Ter Hoeven over bijzondere waardeverminderingen (impairments) wordt geconcludeerd dat de disclosure appetite nogal verschilt binnen de door de auteurs onderzochte populatie. De markt (gebruiker, analisten) kan zijn kracht laten gelden door boilerplate language daadwerkelijk aan de kaak te stellen en relevante toelichtingen te vragen. De Feijter en Van der Tas concluderen onder andere dat mag worden verwacht dat de invoering van IFRS 11 Joint arrangements potentieel de belangrijkste gevolgen heeft voor de jaarrekeningen van ondernemingen die momenteel nog proportionele consolidatie van Jointly controlled entities (IAS 31) toepassen, aangezien die wijze van verwerking niet meer is toegestaan onder IFRS 11. Echter de classificatie van joint ventures ondergaat ook wijziging en dit kan per saldo betekenen dat een verwerkingswijze vergelijkbaar met proportionele consolidatie blijft gelden voor bepaalde categorieën joint ventures. Kostprijshedge-accounting komt zeer veel voor onder organisaties die hun jaarrekening opstellen op basis van de Nederlandse wet- en regelgeving. Zowel voor- als tegenstanders van kostprijshedge-accounting zijn van mening dat een belangrijke voorwaarde voor het geven van het vereiste inzicht in ieder geval is het opnemen van een heldere toelichting. Hier is volgens Brouwer en Langendijk ruimte voor verbetering.

Het toepassen van de managementbenadering (verslaggeving through the eyes of management) voor gegevensverstrekking op het gebied van kredietrisico's door banken, komt de vergelijkbaarheid niet ten goede. Camfferman en Van der Lof noemen dit het klassieke dilemma tussen uniformiteit en flexibiliteit. In een nieuwe exposure draft van de IASB die toepassing van het expected lossmodel voorstelt, wordt gezocht naar een evenwicht. Zowel Camfferman en Van der Lof als Kevelam en Laning constateren voor de informatieverstrekking over kredietverliezen bij banken (IFRS 7) respectievelijk over de verantwoording van kortingsmaatregelen door pensioenfondsen, dat veel van deze organisaties serieuze pogingen ondernemen om op een goede wijze inhoud te geven aan de verslaggeving.

Uit onderzoek van Jungheim en Suurland naar de verwerking en waardering van sociaal en commercieel vastgoed door woningcorporaties op basis van de nieuwe RJ 645 blijkt dat de gekozen waarderingsgrondslag belangrijke invloed heeft op vermogen en resultaat.

• Het jaar 2012 verslagen, MAB, 87 (12, december)

Advies en controle in mkb geen probleem

Discussie over onafhankelijkheid van de accountant in het mkb is volop gaande. Zweeds onderzoek suggereert dat de controlekwaliteit toeneemt wanneer de controlerend accountant advieswerk verricht in het mkb. Het onderzoek richt zich op de kwaliteit van de jaarrekening en op de perceptie van managers van gecontroleerde bedrijven.

• Svanström T. (2013). Non-audit services and audit quality: Evidence from private firms. European Accounting Review, 22(2), 337-366