Magazine 01 december 2012

NBA Nieuws - december 2012

'Frauderisicofactoren in licht van economische crisis' - 'Samenleving vindt accountancy te defensief, daarom moet onderwijs anders' - NBA-handreiking accountants financiële instellingen - Bestuursopvolging NIVRA en NBA.

Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 12, 2012

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

‘Frauderisicofactoren in licht van economische crisis’

In de op 9 november 2012 uitgebrachte NBA Alert ‘Frauderisicofactoren in het licht van de economische crisis’ wordt aandacht gevraagd voor een verhoogd risico van fraude, als gevolg van de langdurig mindere economische omstandigheden.

Peter Eimers, voorzitter van het Adviescollege Beroepsreglementering: “Accountants moeten door de economische crisis extra alert zijn op fraude bij organisaties die door hen worden gecontroleerd. Om te kunnen voldoen aan afspraken met banken of aan verwachtingen van aandeelhouders zullen soms grenzen worden opgezocht of overschreden, met als gevolg onjuiste of onvolledige jaarrekeningen. Wij hebben als NBA geen direct zicht op situaties waar concreet sprake is van fraude. Maar gezien het maatschappelijk belang vinden we dat accountants extra alert moeten zijn en hier bijzondere aandacht aan moeten besteden.”

Accountants dragen met hun controle bij aan de betrouwbaarheid van verslaggeving. Ze zoeken naar risico's op materiële fouten. Van hen wordt verwacht dat zij vermoedens van fraude bespreken met de ondernemingsleiding en eventueel als vervolg daarop de politie op de hoogte brengen. Daarbij gaat het niet alleen om zaken als verduistering of corruptie, maar ook om onjuiste of onvolledige verslaglegging. Het is uiteindelijk aan de rechterlijke macht om vast te stellen of er sprake is van fraude. De NBA Alert richt zich op alle leden betrokken bij financiële verslaggeving.

Code of Ethics aangescherpt voor AIB's

De IFAC (International Federation of Accountants) heeft een aanscherping van de Code of Ethics ter consultatie uitgebracht met de titel Responding to a suspected illegal act. De aanvulling op de code beschrijft hoe accountants in business actie moeten ondernemen als ze het vermoeden hebben dat er mogelijk illegale praktijken plaatsvinden binnen hun organisatie. De voorstellen staan op de website van IFAC. Tot 15 december 2012 kan daar op worden gereageerd.

Vergaderstukken ledenvergadering beschikbaar

De ledenvergaderingen van het NIVRA en de NOvAA vinden plaats op 17 december 2012. De stukken voor deze vergaderingen zijn te vinden op www.nba.nl. Voorafgaand aan de ledenvergaderingen vindt de themabijeenkomst ‘De samenstellingsverklaring anno 2013’ plaats. Ook voor deze bijeenkomst geldt dat meer informatie is te vinden op de website van de NBA.

Wisselen functie en verplichte PE

Wat zijn de gevolgen voor het te volgen verplichte PE-onderwerp als een accountant gedurende 2012 of 2013 van functie wisselt?

Voor de AA-accountant geldt dat het verplichte PE-onderwerp moet worden gevolgd dat past bij de functie die de accountant op het moment van volgen van het verplichte PE-onderwerp uitoefent of in de nabije toekomst zal uitoefenen. Voor de RA geldt dat conform artikel 6, eerste lid van de Nadere voorschriften permanente educatie (NVPE) op 1 januari 2012 is vastgesteld onder welk PE-regime hij valt. Dit betekent dat het verplichte PE-onderwerp moet worden gevolgd dat behoort bij het begin 2012 vastgestelde PE-regime, tenzij de accountant tussentijds een wisseling van PE-regime heeft aangevraagd conform artikel 6, tweede lid van de NVPE. Voor de RA geldt dus dat verschillende scenario's kunnen voorkomen, afhankelijk van het moment en de aard van de functiewisseling.

Meer weten? Lees ‘Veelgestelde Vragen PE’ op www.nba.nl.

‘Samenleving vindt accountancy te defensief, daarom moet onderwijs anders’

De accountancy-opleidingen moeten fors worden gereorganiseerd om het beroep weer meer geloofwaardigheid te geven.

Dat betoogde Roger Dassen, voorzitter van de Adviescommissie Herziening Eindtermen CEA, op het onderwijssymposium ‘Op de toekomst voorbereid’ dat de NBA op 24 oktober 2012 organiseerde.

Dassen die op eigen titel sprak en niet als voorzitter van de adviescommissie schetste een kritisch beeld van de accountancy. “De afgelopen maanden hebben wij met diverse mensen gesproken in het vak, het onderwijs en met het bedrijfsleven. Dat leverde geen vrolijk beeld op. Men vindt accountants te defensief. Op alles wat uit Brussel komt, reageren jullie alleen maar afwijzend, zeggen onze critici.”

“Het hoofdprobleem van de accountancy is het feit dat onze toegevoegde waarde niet duidelijk is. Die openbaart zich alleen maar in de bestuurskamer. Terwijl als we een fout maken die voor zeven miljard mensen duidelijk wordt.”

“Accountants moeten veel concreter worden in hun verklaringen. Misschien niet op het niveau van de onderneming, maar dan in ieder geval toch op het niveau van een sector.” Om de kritiek het hoofd te bieden, stelt Dassen voor om in het onderwijs meer aandacht te besteden aan het verwerven van een professioneel-kritische houding en meer begrip te kweken voor leiderschap, strategie en de risico's die een onderneming bedreigen. Uitgangspunt van de adviescommissie is het wetsvoorstel ten aanzien van het accountantsberoep zoals dat er nu ligt. Dassen: “Ik kan het persoonlijk al dan niet jammer vinden dat het onderscheid tussen RA en AA, dat in het eerste voorstel uit de wet was verdwenen, weer is teruggekomen, maar daar gaat het niet om. Als commissie ingesteld door de cea hebben we te maken met het wetsvoorstel zoals het er nu ligt.”

Voor zowel de AA als de RA-opleiding stelt Dassen voor om te beginnen met de basisvakken die minder dan nu het geval is zich met wet- en regelgeving moeten bezighouden. Dassen: “Dat kan later nog. Hier brengen we ook een onderscheid aan in de AA- en RA-opleiding. Want ik zie niet in waarom we iemand die in het mkb wil werken, moeten vermoeien met IFRS.”

Vervolgens komen de bedrijfseconomische vakgebieden en de kernvakgebieden aan bod. Gedurende deze periode komen ook de maatschappelijke rol van de accountant, IT en corporate governance aan bod. Het is de bedoeling dat deze onderdelen terugkomen in de diverse vakken. Daarna volgen de studenten een mkb- of een oob-oriëntatie. Dassen: “Het is niet de bedoeling dat ze zich dan pas specialiseren op het deel van de markt waarin ze willen werken. Dat gebeurt ook al eerder, alleen vindt tijdens deze oriëntatie een nadere uitwerking plaats. In deze periode komen vakken als leiderschap, strategie en leiderschap en organisatie aan bod, maar ook ethiek, sociologie, psychologie en filosofie. Want wij nemen de kritiek uit de samenleving dat de accountancy nu te veel naar binnen gekeerd is serieus.”

‘Controleren financiële instrumenten’ ter consultatie

De NBA heeft de IAASB Practice Note 1000 vertaald en enkele (praktijkgerichte) toelichtende teksten toegevoegd. Het resultaat is de NBA-handreiking 1000 ‘Speciale overwegingen bij het controleren van financiële instrumenten’. Deze handreiking is aan de leden voorgelegd ter consultatie.

Deze NBA-handreiking is bedoeld voor alle accountants die te maken hebben met financiële instrumenten en is vooral gericht op de accountants die financiële verantwoordingen controleren. De handreiking kan ook nuttig zijn voor accountants die als opsteller (accountant in business) of samensteller (openbaar accountant) verantwoordelijk zijn voor de verwerking van financiële instrumenten in de jaarrekening en voor intern accountants die betrokken zijn bij het beoordelen van de risico's of bij het verantwoordingsproces rondom financiële instrumenten. De NBA beraadt zich welke acties zij verder nog kan ondernemen om accountants te helpen bij het zich eigen maken van de informatie in de handreiking. Hierbij kan gedacht worden aan een e-learning-toets.

Lees de consultatie op www.nba.nl. Reageren kan tot 15 december 2012 door een e-mail te sturen naar consultatie-wet-en-regelgeving@nba.nl.

NBA-handreiking accountants financiële instellingen

De NBA heeft het concept van de vernieuwde handreiking voor (intern) accountants van financiële instellingen ter consultatie voorgelegd aan de leden. NBA-handreiking 1104 ‘Specifieke wettelijke verplichtingen van de interne auditfunctie en de externe accountant van een financiële onderneming, een elektronisch-geldinstelling, een premie-pensioeninstelling en een pensioenfonds’ richt zich op openbaar en intern accountants van bovengenoemde instellingen.

Deze handreiking bevat een overzicht van de relevante verplichtingen die door de branchespecifieke wetgeving wordt opgelegd. Belangrijke onderdelen van de handreiking zijn de themalijsten die per soort entiteit (bank, verzekeraar etc.) een overzicht geven van de punten die in een controle moeten worden geraakt. Het is de bedoeling dat bij definitieve publicatie van deze handreiking de bestaande handreikingen 1104, 1110 ‘Code Banken: taken interne auditfunctie en externe accountant’ en enkele daarmee samenhangende notities, onder meer over de Governance Principes van het Verbond van Verzekeraars worden vervangen. Een samenvatting van de belangrijkste wijzigingen:

• integratie van eerdere uitingen;
• betere toegankelijkheid document, overzichten, leeswijzers;
• tekst meer expliciet en aangescherpt;
• uitleg over entiteiten volgens wetgeving;
• aandacht voor interne auditfunctie en samenwerking met externe accountant;
• meldingsplicht externe accountantbenadrukt en toegelicht;
• toezichthouder mag externe accountant informeren, externe accountant kan toezichthouder bevragen;
• indicatie materialiteit controle staten één tot vijf procent toetsingsvermogen;
• normering en toetsingskader codes;
• rapportages over de codes;
• voorbeeldrapporten zijn verwijderd.

Leden kunnen tot 15 december 2012 reageren. Mail uw reactie naar consultatie-wet-en-regelgeving@nba.nl.

NBA-VRC Branchegroep Publieke Sector zoekt leden

De NBA-VRC Branchegroep Publieke Sector is op zoek naar nieuwe leden om haar activiteiten te kunnen uitvoeren en voortzetten. Gezien de breedte van de Publieke Sector streeft de branchegroep naar een brede samenstelling, met RA's, AA's en RC's die actief zijn als controller of financieel professional in verschillende delen van de sector, zoals zorg en onderwijs. Een lid kan hierbij meer structureel in de branchegroep zelf actief zijn of met een specifiek onderwerp (bijvoorbeeld bedrijfsvoering) in werkgroepverband deelnemen. Ook is het mogelijk ter oriëntatie een vergadering bij te wonen.

Interesse of suggesties? Neem dan contact op met Koos Vos: k.vos@nba.nl.

Bestuursopvolging NIVRA en NBA

De besturen van NIVRA en NOvAA hebben het voornemen uitgesproken om de huidige NIVRA plaatsvervangend voorzitter Huub Wieleman voor te dragen als voorzitter van het nieuw te vormen NBA-bestuur zodra de nieuwe Wet op het Accountantsberoep definitief is.

Dirk ter Harmsel, momenteel voorzitter van de NOvAA, wordt voorgedragen als plaatsvervangend voorzitter van de NBA. Met deze voordrachten willen beide besturen waarborgen dat het huidige beleid, gericht op een professioneel-kritische beroepsuitoefening en een krachtige, zichtbare beroepsorganisatie, onverminderd wordt voortgezet. Door het mogelijke uitstel van de Wet op het Accountantsberoep tot na 1 januari 2013 ontstaat een overgangssituatie waarin het NIVRA alsnog een nieuwe voorzitter dient te kiezen tot de nieuwe wet in werking treedt. Omdat de bestaande wet niet voorziet in een mogelijkheid tot herbenoeming is Wieleman per 31 oktober 2012 vervroegd afgetreden teneinde in december beschikbaar te kunnen zijn voor deze (kortstondige) benoeming tot bestuurslid en voorzitter NIVRA. Voor dezelfde periode tot aan de inwerkingtreding van de nieuwe wet zullen de NIVRA-leden op 17 december 2012 ook een plaatsvervangend voorzitter moeten benoemen. Het NIVRA-bestuur draagt hiertoe Roderik Meeder voor. Meeder is momenteel voorzitter van het bestuur van de ledengroep accountants in business en twee jaar lid van het NIVRA-bestuur.

Voorts komt de bestuurszetel van Ruud Dekkers vrij, omdat zijn vierjarige termijn afloopt. Het NIVRA-bestuur draagt hiertoe Jaap Hetebrij als kandidaat bestuurslid voor. Hetebrij is momenteel partner en bestuurslid bij Ernst & Young Accountants LLP en lid van het bestuur van de ledengroep openbaar accountants.

Discussierapport opleidingsmodel accountancy

In het discussierapport ‘Op de toekomst voorbereid’, verschenen op 16 oktober 2012, doet de ‘Commissie Onderwijs fusie NBA’ aanbevelingen voor een nieuw opleidingsmodel voor de toekomstige accountancyopleidingen.

Enkele opvallende aanbevelingen van de commissie:

• De introductie van een nieuwe opleiding naast de AA- en RA-opleiding, leidend tot de beroepstitel mkb-accountant met vooral een adviserende en slechts een beperkte op assurance gerichte rol.
• Het toespitsen van de toekomstige AA-opleiding op wettelijke controles in het niet-oob-segment.
• De introductie van vier afstudeerprofielen voor de RA-opleiding specifiek voor openbaar accountants, interne accountants, overheidsaccountants en accountants in business.

Tijdens het onderwijssymposium ‘Op de toekomst voorbereid’ van 24 oktober 2012 ging Anne-Marike van Arkel, algemeen directeur NBA, in op de argumenten voor de invoering van een derde beroepstitel.

Reacties op de voorstellen kunnen vóór 15 december 2012 gestuurd worden naar a.vanarkel@nba.nl.

Landelijke Startersdag

Op 3 november 2012 werd de elfde editie van de Landelijke Startersdag gehouden. De NBA was wederom landelijke sponsor en op alle achttien locaties van de Kamer van Koophandel aanwezig met een NBA-promotiestand. In totaal kwamen 21.000 bezoekers af op dit voorlichtingsevenement voor (potentiële) ondernemers. Maar liefst zestig accountants stonden de bezoekers te woord en benadrukten wat de toegevoegde waarde van een accountant voor hen als starter is. In presentaties/persoonlijke gesprekken kregen de starters advies en antwoord op vragen over bijvoorbeeld financiën, rechtsvormen, belastingen en administratie, marketing, verzekeringen, personeel en huisvesting.

App voor mkb-accountants

Met een nieuwe applicatie kunnen mkb-accountants hun cliënten mobiel informeren over fiscaal nieuws en bedrijfsinformatie. De app kan worden uitgebreid met een klantenportaal, zodat cliënten fiscale aangiften via hun mobiel kunnen goedkeuren. De app is speciaal voor mkb-accountantskantoren ontwikkeld door de NBA, in samenwerking met UnitApp.

Klanten kunnen na het inloggen in een beveiligde omgeving hun aangiften via hun smartphone doorsturen naar Digipoort. Ook de jaarlijkse machtiging van de klant, die nodig is om vanaf 1 november 2012 een service bericht aanslag (SBA) op te halen bij Digipoort, kan via de app worden verkregen. De nieuwe app is geschikt voor iOS- en Android-smartphones.

In memoriam

Op 9 november 2012 is, op 85-jarige leeftijd, Piet van Zeil overleden. Van Zeil heeft zich op verschillende manieren ingezet voor de NOvAA en voor het accountantsberoep. Daarvoor heeft hij in 2007 van de NOvAA de oorkonde van bijzondere verdienste ontvangen. Zo maakte hij onder andere deel uit van de Raad van Advies van de NOvAA en het curatorium van het Examenbureau AA/RA. Daarnaast heeft Van Zeil zitting gehad in de Raad van Toezicht Beroepsuitoefening AA's. Wij hebben de Van Zeil leren kennen als een aimabel, zeer gedreven persoon en een uitermate kundig bestuurder, die met gevoel voor humor door het leven ging. Zijn bestuurlijke talenten en analytisch vermogen heeft hij optimaal ten behoeve van het accountantsberoep ingezet. Hij drong snel door tot de kern van de materie en bracht zijn conclusies altijd op een respectvolle wijze naar voren.

Wij zijn de Piet van Zeil dankbaar voor zijn inzet en betrokkenheid.

bestuur en directie NOvAA
Raad van Toezicht