Magazine 01 april 2013

NBA Nieuws - april 2013

Visiedocument MKB-accountant 2020 - Derde onderwerp Kennis Delen 2013: risicomanagement - Wat kunnen accountants leren van artsen en piloten? - NBA Alert over gevolgen invoering flex-bv - Jaarverslag beursfonds onduidelijk over continuïteit.

Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 4, 2013

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

Visiedocument MKB-accountant 2020

In juni 2012 heeft de NBA door middel van het consultatiedocument ‘MKB-accountant 2020’ een ledenpeiling gehouden. Naar aanleiding van de reacties is het document aangepast en herschreven naar een visiedocument.

Deel 1 behandelt de externe factoren in de omgeving van de accountant en deel 2 de trends waar de mkb-accountant intern mee te maken heeft. In deel 3, ‘Van visie naar prioriteiten 2015’, worden drie prioriteiten voor de NBA beschreven, die gedeeltelijk al zijn opgepakt dan wel op korte termijn worden opgestart:

• vergrijzing binnen het accountantsvak
• van registreren naar adviseren
• kantoorautomatisering.

Voor vragen over het visiedocument kunt u contact opnemen met Gerard van IJzendoorn van de NBA (g.vanijzendoorn@nba.nl).

Bijeenkomst post-actieve accountants

Tijdens de ochtend van donderdag 14 maart 2013 kwamen ruim zestig postactieve accountants bijeen voor de periodiek gehouden bijeenkomst voor deze categorie NBA-leden. Na een welkomstwoord door Paul Hurks, manager International Relations NBA, sprak algemeen directeur Anne-Marike van Arkel over de NBA na de fusie.

Auke de Bos, partner bij Ernst & Young, volgde met een verhandeling over de post-actieve accountant als commissaris. Directeur Thijs van Praag van PUM Netherlands Senior Managers belichtte de samenwerking tussen de vrijwilligersorganisatie PUM (Programma Uitzending Managers) en NBA in internationale accountancy-projecten.

International update

Circa zestig leden bezochten donderdagmiddag14 maart 2013 de jaarlijkse International Update in de Limpergzaal. Net als die ochtend tijdens de bijeenkomst voor post-actieve accountants sprak Paul Hurks, manager International Relations NBA, het welkkomstwoord. Daarna belichtte Wim Boone, sector coördinator van PUM Netherlands Senior Managers, net als zijn collega Thijs van Praag die ochtend had gedaan, de samenwerking tussen de vrijwilligersorganisatie PUM en de NBA in internationale accountancy-projecten.

Gerard van IJzendoorn, senior beleidsmedewerker Vaktechniek bij de NBA, verhaalde over de internationale kant van het werk van mkb-accountants. Door EU-regels, modernere en snellere communicatie en het wegvallen van fysieke grenzen doen mkb-ondernemers steeds vaker zaken met en in het buitenland. Maar hun adviseur loopt tegen een grote muur. Want ofschoon alle accountants onder dezelfde EU-regelgeving vallen, is het per land zo vastgelegd dat de mkb-accountant niets begrijpt van het mkb over de grens. Engelstalige presentaties door Sebastian Buck van het Global Reporting Initiative (GRI) en Mark Brand van de International Integrated Reporting Council (IIRC) over de meest recente ontwikkelingen op het gebied van non-financial information en sustainability reporting, sloten de middag af. Daarbij kwamen onder meer de ontwikkeling van standaarden aan de orde, de ontwikkelingen in draagvlak bij ondernemingen, gebruikers en overheden, en de gevolgen daarvan voor Nederland.

Derde onderwerp Kennis Delen 2013: risicomanagement

De Signaleringsraad van de NBA heeft risicomanagement als derde onderwerp voor Kennis Delen 2013 aangewezen. Specifiek gaat het over plaats van risicomanagement in de strategie en het beleid van de onderneming. Eind 2013 wordt hierover een publieke managementletter uitgebracht (PML). Betrokken lid van de Signaleringsraad is Robert Jan van de Kraats RA, cfo van Randstad. Namens het NBA bestuur treedt Eric van Leeuwen als projectsponsor op.

Voor 2013 zijn reeds twee sectoren voor Kennis Delen gekozen, mbo en logistiek. Daarom heeft de Signaleringsraad besloten om als laatste onderwerp een thema aan te wijzen. Risicomanagement is hiermee het tweede thema binnen het NBA-programma Kennis Delen. Toon aan de Top was in 2012 het eerste thema. In het thema staat centraal de integratie van risicomanagement in de strategie en het beleid van de onderneming. Risicomanagement wordt nog te veel geisoleerd benaderd en vooral ingezet vanuit een negatief perspectief: het zoveel mogelijk vermijden en afdekken van risico's. Dit leidt vaak tot uitgebreide risicoparagrafen in de jaarverslaggeving. Ondernemen gaat altijd gepaard met risico's, in positieve zin (kansen) en negatieve zin (bedreigingen). Wat wil een onderneming met haar strategie bereiken en welke risicobereidheid past hierbij? Wat zijn de feitelijk genomen en gelopen risico's en hoe past dit binnen de strategie? Elementen in het gekozen thema zijn: bepaling van de risicobereidheid gegeven de strategie van de onderneming, risicomanagement als onderdeel van sturing en beheersing, leesbare risicoparagrafen in de jaarverslagen en de rol van de accountant.

De PML over risicomanagement zal zich richten op de grote ondernemingen in de private sector, waaronder Nederlandse beursfondsen. Voor deze ondernemingen geldt dat de rapportering over risicomanagement van groot belang is voor beslissingen van aandeelhouders en andere stakeholders. Gelet op het specifieke karakter van deze groep worden financiële instellingen en het mkb niet betrokken in het thema.

Wat kunnen accountants leren van artsen en piloten?

Wat kunnen accountants leren van de luchtvaart en de medische sector? Dat wil de NBA graag onderzoeken, als onderdeel van het project ‘Verbeter het lerend vermogen’, één van de bestuurlijke projecten voor 2013: het ontwikkelen van kennis door beter te leren van fouten en incidenten om die in de toekomst te kunnen voorkomen.

Er zijn maatschappelijke sectoren die ruime ervaring hebben in risicomanagement, crisispreventie enzovoort, vaak omdat incidenten in die sectoren een fatale afloop kunnen hebben. Daar zijn mechanismen ontwikkeld als blame free reporting, snel en collectief leren van incidenten en uitwisselen van ervaringen. Hoe pakken die sectoren dat aan en wat kunnen accountants daar van leren? Na een eerste ronde van inventariserende gesprekken heeft de NBA de medische sector en de luchtvaart geidentificeerd als sectoren die sterk gericht zijn op preventie en in het snel en collectief leren van incidenten. Het gaat hier om complexe processen in uiteenlopende omgevingen, en daarom wil de NBA hier nu systematisch onderzoek naar doen.

Om richting te geven aan dit onderzoek vraagt de NBA zijn leden om mee te denken bij het bepalen van de meest relevante thema's en leergebieden. De beroepsorganisatie heeft een lijst opgesteld van tien mogelijke thema's waarvan u kunt aangeven welke u relevant acht en waarom. Ook kunt u aangeven of u nog thema's mist (www.nba.nl/Documents/projecten/Plan_van_aan- pak/Toelichting-themas-lerend-vermogen-feb13.pdf ).

62 vermeende accountants aangeschreven

De NBA heeft de afgelopen periode 62 kantoren aangeschreven omdat ze zich voordoen als accountantskantoor. Onrechtmatig titelgebruik is door het NBA-bestuur genoemd als speerpunt voor 2013-2014.

In totaal worden de komende maanden zo'n 1.600 kantoren/ personen om deze reden aangeschreven. In een infographic op NBA.nl legt de NBA zijn werkwijze uit en blijft u op de hoogte van de vorderingen.

NBA Alert over gevolgen invoering flex-bv

De NBA heeft NBA Alert 29 over de jaarrekening en de flex-bv wetgeving gepubliceerd. Deze alert gaat in op de wijze waarop (voorgesteld) dividend in de jaarrekening wordt verwerkt en wat de verantwoordelijkheid van de accountant in dat kader is. Door invoering van de ‘Wet vereenvoudiging en flexibilisering bv-recht’ (‘flex-bv’) zijn sinds 1 oktober 2012 het wettelijk minimumkapitaal en de daarmee verband houdende kapitaalbeschermingsvoorschriften bij een besloten vennootschap vervallen. In het nieuwe bv-recht wordt het bestuur van de vennootschap verplicht om bij elke vorm van uitkering van vermogen aan aandeelhouders te toetsen of deze, gelet op de belangen van schuldeisers, verantwoord is.

NBA Alert 29 gaat niet in op situaties waarin - als gevolg van transacties die niet onder zakelijke voorwaarden tot stand komen - in materiële zin een dividenduitkering kan ontstaan. De alert wordt nog voor de zomer vervangen worden door een NBA-handreiking. Hierin wordt meer specifieke informatie gegeven over de invulling van de verantwoordelijkheden van de accountant, met name gericht op accountants die samenstellingsopdrachten uitvoeren in het mkb.

De NBA roept leden dan ook op om eventuele nadere vragen met betrekking tot de verantwoordelijkheid van de accountant aan de beroepsorganisatie voor te leggen, zodat deze meegenomen kunnen worden bij het opstellen van de handreiking. Dit kan via de elektronische helpdesk of via e-mail: consultaties@nba. nl. Vragen aan de helpdesk worden uiteraard ook individueel beantwoord.

NBA-commissie governance, risk en compliance

Begin maart 2013 is een nieuwe NBA-commissie gestart die zich zal richten op het voor accountants belangrijke terrein van governance, risk en compliance (GRC). De pluriform samengestelde GRC-commissie zal primair functioneren als een adviescommissie voor het NBA-bestuur.

De commissie zal in 2013 onder andere een belangrijke bijdrage leveren aan de verdere uitwerking van het bestuurlijk project ‘verbeter signalerend vermogen’. Daarnaast wordt het advies van de commissie betrokken in mogelijke NBA-reacties op governance-codes. De komende maanden zal het jaarplan van de GRC Commissie verder worden uitgewerkt.

Jaarverslag beursfonds onduidelijk over continuïteit

Bijna tweederde van de Nederlandse beursfondsen meldt in het jaarverslag niets over de continuïteit van de onderneming. Slechts drie van de 74 onderzochte beursfondsen besteden in het jaarverslag uitgebreid aandacht aan continuïteit. Dat blijkt uit onderzoek in opdracht van de NBA.

Het onderzoek gaat uit van tien indicatoren die kunnen duiden op onzekerheid over de continuïteit van de organisatie. Bij 28 ondernemingen werden ten minste drie factoren aangetroffen die op onzekerheid over de continuïteit kunnen wijzen. Zestien hiervan vermelden echter niets over continuïteit in hun verslag. Bij drie ondernemingen waren zelfs zeven van de tien factoren aanwezig.

Uit het onderzoek blijkt verder dat, als er al iets gezegd wordt over de continuïteit, die informatie moeilijk te vinden is. Mededelingen hierover zijn verspreid door het jaarverslag. Dat maakt het voor aandeelhouders en andere stakeholders lastig om een beeld te vormen van de risico's rondom het voortbestaan van de onderneming. De onderzoekers pleiten voor betere verslaggeving om een oordeel te vormen over de continuïteitsverwachting voor het komende jaar.

Het onderzoek ‘Continuïteit van Nederlandse beursfondsen: een continu punt van aandacht’ is onderdeel van een NBA-project gericht op verbetering van het signalerend vermogen van de accountant. Het werd uitgevoerd door Shareholder Support, onder leiding van hoogleraar Gerard Mertens van de Open Universiteit. In het onderzoek zijn de jaarverslagen over 2011 beoordeeld van alle ondernemingen die medio 2012 genoteerd waren aan één van de drie hoofdindices van Euronext Amsterdam. Het is een vervolg op het NBA Adviesrapport Verbreding poortwachtersfunctie, waarin wordt gepleit voor meer informatieve jaarverslagen.

Accountants maken voorbehoud bij jaarrekening ziekenhuizen

Naar verwachting zullen accountants over de jaarrekeningen 2012 van veel ziekenhuizen en universitaire medische centra een controleverklaring met beperking moeten afgeven. Dat schrijft de NBA in een Alert voor accountants die werkzaam zijn voor deze instellingen. De NBA heeft medio december 2012 in een brief aan de minister van VWS aandacht gevraagd voor onzekerheden rond de verantwoording van ziekenhuizen. Die waren het gevolg van een nieuwe manier van financieren voor zorginstellingen, gecombineerd met nieuwe contractvormen door verzekeraars. De interpretatievan nieuwe regelgeving voor ziekenhuizen in combinatie met die nieuwe contractvormen was op dat moment nog niet goed uitgewerkt. De NBA gaf aan dat dit zou kunnen leiden tot afkeuring van de jaarrekening. Het ministerie van VWS heeft daarna intensief overleg gepleegd met alle betrokken partijen. De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen en de Nederlandse Federatie van Universitaire medische centra hebben een Handreiking omzetverantwoording 2012 opgesteld, die door de Nederlandse Zorgautoriteit is goedgekeurd. Daarmee zijn de door de NBA genoemde onduidelijkheden in de regelgeving weggenomen.

Ook is inmiddels duidelijk dat het nieuwe landelijke factureringssysteem goed functioneert en welke stappen er nodig zijn om vast te stellen of facturen juist, rechtmatig en volledig zijn.

“De betrokken partijen hebben een enorme prestatie geleverd en in korte tijd helderheid geboden over veel door ons gesignaleerde onzekerheden”, aldus NBA-voorzitter Huub Wieleman. “Maar daarmee zijn nog niet alle problemen opgelost voor de jaarrekeningcontroles over 2012. Niet alle individuele ziekenhuizen voldoen al aan de gestelde normen.”

Landelijke beperkingen in de controleerbaarheid van onder andere de omzet werken door in de jaarrekening, zo geeft de Alert aan. Per ziekenhuis moet worden onderzocht welke onzekerheden of fouten er resteren en welke consequenties die hebben voor de controleverklaringen. Een verklaring met beperking kan voor zorgverzekeraars en banken aanleiding zijn om vraagtekens te zetten bij declaraties van ziekenhuizen respectievelijk financieringen.

NBA-handreiking accountants financiële instellingen definitief

NBA-handreiking 1104 ‘Specifieke wettelijke verplichtingen van de interne auditfunctie en de externe accountant van een financiële onderneming, een elektronischgeldinstelling, een premiepensioeninstelling en een pensioenfonds’ is definitief gemaakt. De NBA-handreiking betreft:

• De specifieke wettelijke verplichtingen van de externe accountant die de jaarrekening of de staten controleert van een financiële onderneming, een elektronischgeldinstelling of een premiepensioeninstelling die ingevolge de Wft, of een pensioenfonds dat ingevolge de Pensioenwet onder toezicht staat.
• De specifieke wettelijke verplichtingen van de interne auditfunctie van een financiële onderneming, een elektronischgeldinstelling of een premiepensioeninstelling.
• Het onderzoek door de externe accountant van een beleggingsonderneming naar de deugdelijkheid van de regelingen voor vermogensscheiding.
• De taken van de interne auditfunctie en de externe accountant volgens de CodeBanken en de Governance Principes verzekeraars.

Concepthandreiking 'Horizontaal Toezichtconvenant voor Accountants optredend als Fiscaal Dienstverlener'

De NBA vraagt leden te reageren op het concept van NBA-handreiking 1121: ‘Horizontaal Toezichtconvenant voor Accountants optredend als Fiscaal Dienstverlener’.

Met deze NBA-Handreiking wordt duidelijk gemaakt hoe accountants die een convenant voor fiscaal dienstverleners hebben afgesloten met de belastingdienst invulling kunnen geven aan een aantal aspecten uit het convenant. De handreiking gaat onder andere in op:

De manier waarop het voldoen aan standaard 4410 en de NVAK AAV invulling geeft aan de verplichting in het convenant om een kwaliteitssysteem in te richten. De manier waarop accountants invulling kunnen geven aan de afspraak in het convenant om inzage te geven in de dossiers.

De verhouding tussen de aanvaardbare aangifte en de samenstellingsopdracht. Met betrekking tot de geheimhoudingsplicht is, net als bij de eerdere Praktijkhandreiking 1113 ‘Praktijkhandreiking inzage in de controledossiers van de openbaar accountant door de Belastingdienst’, voor een praktische aanpak gekozen. Hoewel de Belastingdienst en de beroepsorganisatie het inhoudelijk niet eens zijn over de rechten van de Belastingdienst en de verplichtingen van de accountant gezien de AWB en de VGC is er zo veel mogelijk geprobeerd om toch tot een praktische oplossing te komen. De concepthandreiking is te downloaden via de NBA-website. De NBA stelt reacties zeer op prijs. Reacties kunnen per e-mail worden ingezonden tot 27 april 2013. Voor vragen en/of meer informatie kunt u terecht bij Jan Thijs Drupsteen.

Gratis 'Handboek derivaten' voor NBA-leden

Het ‘Handboek derivaten’ is een unieke uitgave voor (mkb-)accountants om snel meer brede kennis te verkrijgen over derivaten. Het handboek belicht een scala van onderwerpen, zoals achtergrondinformatie over treasury, valutaderivaten, renteswaps, commodityderivaten, waarderingsmethoden van derivaten, juridische aspecten, commerciële en fiscale verslaggeving.

Voorbeelden uit de praktijk

Bij het opstellen van het handboek is extra aandacht besteed aan de leesbaarheid en het is verlevendigd met vele voorbeelden uit de praktijk, schema's en journaalposten. Breedvoerige technische uiteenzettingen zult u niet aantreffen.

Veelvuldig gebruik van derivaten in mkb-sector

Derivaten, ook wel afgeleide financiële instrumenten genoemd, staan momenteel volop in de belangstelling. Derivaten worden ook in de mkb-sector veelvuldig gebruikt. Het gaat dan bijvoorbeeld om de financiering met een variabel rentende banklening met een daaraan gekoppeld renteswapcontract, valutatermijncontracten en commodityderivaten.

Twintig procent korting op 'Handboek derivaten' voor NBA-leden

De auteurs Lex van der Wielen en Mike Velthaak zijn erin geslaagd de basisvormen van derivaten helder uiteen te zetten en een veelheid van aspecten te belichten. Het handboek is binnenkort te bestellen bij de uitgever The Financial Markets Academy. Leden van de NBA ontvangen twintig procent korting bij aanschaf en betalen € 50,95 in plaats van € 62,95 (inclusief btw en verzendkosten).

De digitale versie van het handboek is voor leden van de NBA gratis te downloaden via www.mijnnba.nl.