NEMACC: profilering van de mkb-accountant
NEMACC stelde zich voor op het eerste symposium van dit kenniscentrum op 14 maart 2012 in het Erasmus Expo- en Congrescentrum in Rotterdam. Wat is NEMACC, waarom heeft de NBA dit kenniscentrum in het leven geroepen en voor wie is het bedoeld?
Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 4, 2012
Bekijk alle artikelen uit dit nummer
Leendert Haaring
Op 17 januari 2012 ondertekenden NOvAA-voorzitter Dirk ter Harmsel en hoogleraar Harry Commandeur van de Erasmus Universiteit Rotterdam de samenwerkingsovereenkomst voor NEMACC, het kenniscentrum voor mkb-accountants dat wordt gefinancierd uit het surplusvermogen van de NOvAA. De activiteiten van NEMACC moeten leiden tot nieuwe kennis en inzichten voor mkb-accountants.
“De toezichthoudende raad van NEMACC initieert de ideeën voor de onderzoeken en beoordeelt uiteindelijk de resultaten. Ook buigt de raad zich over de financiële verantwoording”, vertelt Frans van Schaik, bestuurssecretaris van de NOvAA. Samen met Antoinette Rijsenbilt van de Erasmus School of Accounting & Assurance (ESAA) vormt hij het dagelijks bestuur van NEMACC. Van Schaik onderhoudt de contacten met de NBA, Rijsenbilt zorgt ervoor dat de onderzoeken die de raad wenst uit te laten voeren, worden uitgezet binnen de Erasmus Universiteit. Het kenniscentrum bestaat uit een leerstoelgroep, een denktank en een documentatiecentrum.
Leerstoelgroep
De activiteiten van de leerstoelgroep richten zich op onderzoeken die moeten leiden tot beter inzicht in het werk van de mkb-accountant en in de manier waarop deze functioneert. Daarnaast moeten de onderzoeken een bijdrage leveren aan de verdere kwaliteitsontwikkeling van het werk van de mkb-accountant.
“De leerstoelgroep van NEMACC richt zich primair op onderzoek voor de non-assurance- en adviespraktijk van de accountant en op ontwikkelingen in het beroep. Denk bijvoorbeeld aan onderzoek naar bedrijfsopvolging, naar het imago van de mkb-accountant, diens rol bij fraude en fiscale versus commerciële winstbepaling. Ook worden vanuit de leerstoelgroep de nodige onderwijsactiviteiten ontwikkeld: speciale colleges voor studenten AA en RA, masterclasses voor leden”, aldus NOvAA- en NEMACC-voorzitter Dirk ter Harmsel in een recente column op Accountant.nl. De leerstoelgroep bestaat uit vier hoogleraren. Roy Thurik is verantwoordelijk voor het onderwerp ondernemerschap. Peter Kavelaars richt zich vooral op fiscale aspecten. Martin Hoogendoorn concentreert zich op de (externe) verslaggeving van ondernemingen en Hans Gortemaker heeft controle in zijn portefeuille. Antoinette Rijsenbilt: “De kennisgebieden waar de vier hoogleraren voor verantwoordelijk zijn, bestrijken samen het brede terrein van de mkb-accountancy.”
Denktank
De denktank van NEMACC volgt op strategisch niveau de ontwikkelingen in het beroep en de maatschappij, en gaat na wat de gevolgen daarvan zijn voor de mkb-accountant. In de denktank participeren personen uit de leerstoelgroep en de raad van NEMACC, wetenschappers, accountants en vertegenwoordigers van de beroepsorganisatie. Wie in de denktank zitting nemen, hangt af van het onderwerp. Vragen die binnen de denktank bijvoorbeeld aan de orde kunnen komen, zijn ‘Hoe ziet een toekomstig accountantskantoor eruit?’, ‘Wat is de rol van de mkb-accountant daarin?’ en ‘Wat is de invloed van automatisering op het functioneren van de mkb-accountant?’
Documentatiecentrum
Elk lid van NOvAA en NIVRA krijgt toegang tot het digitale documentatiecentrum van NEMACC. Rijsenbilt: “Het documentatiecentrum zal een belangrijke rol spelen in de communicatie over de onderzoeken naar de mkb-accountants. Alle rapporten zullen daar te vinden zijn. Overigens behoort het organiseren van een seminar ook tot de mogelijkheden om over de onderzoeksresultaten te communiceren.”
Ook andere publicaties kunnen via het documentatiecentrum worden aangeboden. “Denk aan rechtenvrije publicaties van de Erasmus Universiteit of video's van seminars. De voorwaarden zijn dat de publicaties mkb-zaken betreffen en dat ze praktische informatie bevatten die nuttig is voor de accountant werkzaam binnen de mkb-praktijk”, aldus Van Schaik.
NEMACC betreft een samenwerkingsperiode van zeven jaar. Na drieënhalf jaar vindt een tussentijdse evaluatie plaats. Mede op basis daarvan wordt bepaald of en hoe de samenwerking wordt voortgezet.
Raad NEMACC
De raad van NEMACC bestaat uit twee vertegenwoordigers van de NOvAA, voorzitter Dirk ter Harmsel en Jochem Beekhuizen, en twee vertegenwoordigers van de Erasmus Universiteit Rotterdam, Hans Gortemaker en Cees van Halem.V.l.n.r. Hans Gortemaker, Jochem Beekhuizen, Dirk ter Harmsel en Cees van Halem.
Symposium
Op het eerste NEMACC-symposium, dat op 14 maart 2012 werd gehouden aan de Erasmus Universiteit, konden leden kennismaken met de vier hoogleraren van de leerstoelgroep.
Roy Thurik ging in op creativiteit als noodzaak voor goed ondernemerschap. Wil je als ondernemer en als accountant overleven, dan moet je creatief zijn, vooral bij het inspelen op actuele ontwikkelingen.
Hans Gortemaker ging in zijn presentatie onder andere in op de vraag bij welke financiële informatie, naast de jaarrekening, en welke niet-financiële informatie de mkb-accountant zekerheid zou kunnen verschaffen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan mvo. En als assurance wordt gegeven, aan welke aspecten de accountant dan in zijn controleverklaring aandacht zou kunnen besteden, buiten de gebruikelijke standaardtekst.
Peter Kavelaars behandelde fiscale winstbepaling, winstuitstel en het voorkomen van verliesverdamping. Door gebruik te maken van fiscale faciliteiten kunnen kosten naar voren worden gehaald. Kavelaars schetste ook de ontwikkeling van het Nederlandse belastingstelsel, waarbij de nadruk steeds meer komt te liggen op het heffen van indirecte belastingen, zoals btw en energiebelasting, waar minder makkelijk aan te ontkomen is dan aan directe belastingen.
Martin Hoogendoorn ging in op de uitdagingen voor de mkb-ondernemer op het gebied van externe verslaggeving. Hoogendoorn ging in op de kosten en transparantie van grondslagen, zoals fiscale grondslagen en IFRS SME, en de rol die de accountant kan spelen bij het voorkomen van bestuurdersaansprakelijkheid van ondernemers. Een voorbeeld is de deponeringsplicht. Als je als ondernemer niet tijdig deponeert, dan kun je privé aansprakelijk worden gesteld als het bedrijf failliet gaat. Als de accountant de ondernemer daar op wijst, dan biedt hij meerwaarde voor de klant. Bij de flex-bv straks ontstaat straks ook een nieuwe rol voor de accountant. Bij de flex-bv mag dividend worden uitgekeerd, maar dan moet wel een uitkeringstoets worden gedaan. Duidelijk moet zijn dat de ondernemer vanaf het moment van dividenduitkering nog een jaar zijn schulden kan betalen. De accountant zal daar berekeningen voor moeten maken.