Magazine 12 juni 2024

'Als je een beter mens wordt, word je vanzelf een betere professional'

In samenwerking met de VU bouwden enkele jonge accountants een opleiding die ze zelf graag zouden volgen. Dit voorjaar leverde de nest accountants academie een tweede lichting deelnemers af. Nest-bestuurder Hakan Koçak over het initiatief. “We willen echt een blijvend netwerk worden.”

Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 2, 2024

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel in pdf
» Download het hele nummer (pdf)

Luc Quadackers

De teller staat inmiddels op 48 enthousiaste nesters. Ook stakeholders zijn positief, zeker in de woelige tijden rondom de reguliere accountantsopleiding. Hakan Koçak (senior manager Digital Trust bij PwC) is een van de founding fathers van nest, naast Arif Dursun en founding mother Wendy Groot. Als oprichters van de BusySeasonTalks (BST) zijn zij geen onbekenden in de Nederlandse accountantsscene. “We hadden tijdens de pandemie al snel enkele honderden deelnemers per BST-aflevering”, aldus Koçak. “Iedere dinsdagavond twee uur lang praten met accountants en interessante gasten vanuit allerlei vakgebieden en invalshoeken, steeds met de accountantscontrole als rode draad. We merkten dat het leerzaam en inspirerend is om in gesprek te gaan met mensen van buiten de eigen organisatie.”

De wieg van nest

Dat smaakte naar meer voor de BST-oprichters. Ze misten zelf essentiële zaken in het opleiden van aankomende leidinggevenden in de accountancy en filosofeerden daarover samen regelmatig verder, ook in hun vrije tijd, legt Koçak uit. “Universiteiten richten zich vooral op het ontwikkelen van goede vakinhoudelijke accountants en minder op soft skills. Wij zijn nagegaan waarin wij ons zelf verder zouden willen ontwikkelen en we besloten een opleiding te bouwen die we zelf graag zouden willen volgen. De gewenste ingrediënten hebben we geformuleerd als drie pijlers, die ook de basis vormen van nest: maatschappelijke focus, ondernemerschap en persoonlijk en publiek leiderschap. Die elementen worden naar onze mening onvoldoende geïntegreerd aangeboden aan accountants vanaf managersniveau.”

De grotere kantoren hebben zelf ook uitgebreide opleidings- en leiderschapsprogramma’s, waarin veel wordt geïnvesteerd, erkent hij. “We zien echter dat die programma’s zich vooral richten op persoonlijk leiderschap. Wij starten outside in met maatschappelijke ontwikkelingen en bieden onze deelnemers een veilige, kantooroverstijgende omgeving, waarin ze hun visie kunnen ontwikkelen. Hiermee investeren we bewust vroegtijdig in bestuurlijke competenties, die snel relevant worden als een accountant verantwoordelijkheden krijgt buiten de eigen opdrachtteams.”

Waarde toevoegen

Het is belangrijk voor accountants om te weten wat er gebeurt in de maatschappij, benadrukt Koçak. “Welke actuele kwesties spelen er? En hoe moet je je daartoe verhouden als accountant? Maar ook: Hoe toon je ondernemerschap? Want je moet uiteindelijk eigenaarschap ontwikkelen als professional en goed nadenken over hoe jij waarde kunt toevoegen. Daarnaast zijn het beroep en de kantoren aan continue verandering onderhevig, maar accountants zijn geen change-managers. Hoe krijg je accountants zo ver om gedragsverandering te realiseren? Het is ook belangrijk om goed te weten wie je eigenlijk bent als professional, wat je drijfveren zijn en hoe je je gedraagt in allerlei omstandigheden. Dat zijn allemaal aspecten die niet aan bod komen in de accountantsopleiding en die al gauw ondersneeuwen in de waan van de dag.”

Lekker eten

De gedachte achter nest was en is om een kleine groep managers en senior managers, afkomstig vanuit het hele accountantsveld, tien keer een werkdag weg te halen uit hun kantoorbubbel. “Tijdens deze dagen worden ze meegenomen in de wereld van niet-accountants. Daarbij kun je denken aan economen en biologen, maar bijvoorbeeld ook aan experts met een achtergrond als trendwatcher of in het theater. Hoe kijken zij naar de wereld? En hoe kijken zij vanuit die invalshoek naar de accountantscontrole?”, aldus Koçak. “Daarmee gaan we intensief en interactief aan de slag. Het grootste deel van de opleiding richt zich op wat er speelt in de buitenwereld en wij halen dus inzichten van buiten naar binnen. Het zijn zaken waarover accountants meestal nog weinig hebben nagedacht, of waar ze nu – door hun ruimere ervaring – misschien meer mee kunnen en moeten dan op jongere leeftijd. Wij zorgen voor een afwisselende omgeving op mooie locaties, met – heel belangrijk! – lekker eten. Als je lekker eet, ben je gewoon gezelliger. En in een inspirerende omgeving met een goedgevulde maag, neem je ook makkelijker kennis op en zet je extra stappen om actief deel te nemen. Deelnemers voelen zich bij ons ook vrijer om zich uit te spreken, omdat ze niet in hun reguliere omgeving zitten en we met elkaar afspreken om vertrouwelijk om te gaan met de gesprekken.”

De nest-opleiding probeert aan te sluiten op hoge maatschappelijke verwachtingen van de accountant die op dit moment leven, benadrukt Koçak. “Dat is helemaal waar en blijkt uit onze slogan ‘uitgesproken en maatschappelijk betrokken’. Een accountant moet een mening hebben, bijvoorbeeld over hoe een accountant moet omgaan met ondernemingen die hebben te maken met oorlog of over wat de accountantsrol is tijdens een pandemie. Dat is de basisgedachte. Een accountant is er uiteindelijk voor de maatschappij en dan moet je daar ook dicht bovenop zitten. Als we erin slagen om toekomstige leiders te voeden met bijzondere inzichten en zo een vruchtbare bodem creëren om toegevoegde waarde te leveren, dan worden ze ook betere leiders. Leiders komen ook wel vanzelf bovendrijven, maar ontwikkelen vaak pas hun outside- in-blik als ze bestuurder worden. Wij willen dat in een eerder stadium stimuleren. Dat is het hart van nest.”

Goede discussie voeren

Je zou willen dat deze materie al meer in de reguliere accountantsopleiding, zit, maar het is al lastig genoeg om in vijf jaar tijd inhoudelijk goed geschoolde accountants op te leiden, stelt Koçak. “Het is dus niet onlogisch dat de focus daarbij ligt op vaktechniek. Bovendien is onze opleiding relevanter voor accountants die wat verder zijn gevorderd in hun carrière. Dat sluit ook goed aan op het denken in termen van een leven lang leren.”

Een klant verwacht niet alleen een oordeel over de betrouwbaarheid van (financiële) informatie, maar ook dat hun accountant een goede discussie kan voeren over wat er speelt in de maatschappij en wat de risico’s zijn die mogelijk de organisatie en de verantwoording raken, meent hij. “De afgelopen jaren waren kantoren vooral gericht op kwaliteit, compliance en dossiervorming, waardoor de nieuwe generatie accountants noodgedwongen minder aandacht had voor communicatie, ondernemerschap en maatschappij. Je kunt echter een betere accountant zijn als je weet wat er speelt in de maatschappij en wat de effecten daarvan zijn. Als je richting director doorgroeit, moet je bovendien gaan nadenken over wat je eigenlijk wilt, wat voor soort accountant je wilt zijn. Dat hangt samen met je drijfveren, waarin je goed bent en wat je interessant vindt. Met nest willen wij voldoende informatie bieden om hierin weloverwogen keuzes te maken. Deelnemers denken door nest hopelijk ook beter na over wat ze niet willen. Helaas leven we in een tijd waarin veel accountants vertrekken uit de accountancy. Het is natuurlijk goed om wat anders te gaan doen, als het werk niet bij je past. Volgens ons hangt de keuze om het beroep te verlaten echter vaak samen met een tijdelijke dip. Als men tijdens zo’n periode een goed aanbod krijgt, dan zijn dat wezenlijke ingrediënten om te vertrekken. Zo verliezen we te veel talent. Dat is onnodig. Het is een van onze doelen om elkaar werkzaam te houden in de accountantssector. Ook daarvoor zijn de gesprekken in een veilige en diverse omgeving nuttig.”

Toekomst

“We gaan nu naar het derde jaar en we krijgen veel verzoeken van mensen die ook willen meedoen”, geeft Koçak aan. “De kantoren waar nesters werkzaam zijn, geven aan dat ze enthousiaste reacties zien, dat deelnemers nieuwe initiatieven in gang zetten en duidelijke carrièrekeuzes maken binnen hun organisatie. Het reflecteren tijdens de nest-opleiding heeft dus blijkbaar resultaat. De leergang klopt nu voor het grootste deel. We willen echter ook iets doen met de hele groep, met de oud-deelnemers en huidige deelnemers samen. Daarvoor gaan we jaarlijks themagerichte terugkomdagen organiseren. Zo willen we van nest meer maken dan alleen een opleiding. We willen echt een blijvend netwerk worden.”

Op de vraag wat hem drijft om dit te doen, antwoordt Koçak. “Ik wil graag mensen helpen om goede keuzes te maken en zichzelf te profileren. En ik hou ervan om op een creatieve manier iets te bouwen. Als ik andere mensen daarmee kan helpen, dan slaap ik daar goed van. Het is heel speciaal dat we van organisaties het vertrouwen krijgen om talenten uit de accountancy verder op te leiden. Zo kan ik bijdragen aan het geluk van anderen. Ik wil graag een familiegevoel creëren, ook met nest. Dat is eigenlijk het belangrijkste, ook voor mijn medebestuurders. We hopen dat je met de opleiding een beter mens kunt worden en dan word je vanzelf een betere professional.”

Samenwerking Vrije Universiteit

Tijdens de pitch-fase van het programma, onder andere bij tien grote accountantskantoren, AFM, NBA en de Auditdienst Rijk - die allemaal enthousiast waren - kregen de nest-oprichters het advies om een partner te zoeken.

Aangezien de oprichters alle drie hun RA-opleiding volgden aan de Vrije Universiteit, lag het voor de hand om daar aan te kloppen. Peter Eimers (directeur accountantsopleiding) vond hun idee meteen veelbelovend. “Ook het curatorium van onze opleiding was positief. Je moet als accountant goed nadenken over wie je bent en waar je voor staat. Anders kom je op een gegeven moment sowieso niet meer verder binnen een accountantskantoor. Het goede van nest is dat de opleiding niet op kantoorniveau plaatsvindt. Bij nest kun je in een andere omgeving meer afstand nemen en zaken beter laten bezinken. Wij helpen nest voor een goede inbedding van kwalitatief goed onderwijs, door het inzetten van experts uit onze universiteit. Het is een succesvolle co-creatie.”

Nesters en nestors

Nest sloot de opleiding van de tweede lichting medio april jl. af met een bijeenkomst voor ‘nesters en nestors’ aan de VU in Amsterdam.

Na de opening door de initiatiefnemers en een paneldiscussie voor en door nestdeelnemers, ging keynote spreker en ‘balkunstenaar’ Soufiane Touzani in op de betekenis van autonomie, leiderschap en ondernemerschap. “Getallen hebben alleen waarde als je er iets goeds mee kunt doen”, stelde de eigenaar van het YouTube-kanaal Touzani TV, die inmiddels een flinke eigen productiemaatschappij heeft en als ambassadeur van de Johan Cruijff Foundation bijdraagt aan het door heel Nederland uitrollen van het FC Straat-initiatief.