Magazine 13 december 2023

Verhoging controlegrenzen, goede zaak?

De Europese Commissie gaat de grensbedragen voor verplichte wettelijke jaarrekeningcontroles verhogen. Zowel accountants als ondernemers zijn positief. Bij veel bedrijven scheelt dat duizenden euro’s aan kosten voor verplichte accountantscontrole. Ook betekent het minder druk op de accountantssector. Toch worden er ook wat kanttekeningen bij gemaakt.

Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 4, 2023

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel in pdf
» Download het hele nummer (pdf)

Marc Schweppe

De Europese Commissie besloot op 17 oktober jl. om de grensbedragen voor verplichte wettelijke jaarrekeningcontroles te verhogen. Dat gebeurde na een consultatie en mede op initiatief van de NBA. De EC publiceerde een aanpassing van de oorspronkelijke richtlijn, die uit 2013 dateert. Sinds dat jaar zijn de grensbedragen voor wettelijke controles niet meer aangepast, hoewel de Europese Commissie de ruimte heeft om dat elke vijf jaar te doen.

Nu speelt de inflatie een rol: Als de maximale grensbedragen voor verplichte wettelijke jaarrekeningcontrole niet zouden meegroeien met de hoge inflatie van de afgelopen jaren, worden te veel mkb-bedrijven controleplichtig. Dat betekent een flinke lastenverzwaring. Daarom worden nu de groottecriteria met 25 procent verhoogd. “Gezien de opvallende inflatietrend in 2021 en 2022 is besloten tot een herziening van de monetaire groottecriteria voor het bepalen van de categorie van de ondernemingsgrootte, om zo rekening te houden met de impact van inflatie”, zo motiveert de EC het besluit.

Consultatie

In aanloop naar dat besluit zette de NBA zich stevig in om de verhoging van de controlegrenzen bij de Nederlandse en Europese politiek onder de aandacht te brengen. De beroepsorganisatie kreeg eerder via de helpdesk over die controlegrenzen de nodige vragen binnen. Daarop nam de NBA een formeel standpunt over het onderwerp in en vroeg bij de Tweede Kamer en in Europees verband aandacht voor de kwestie. Minister Kaag van Financiën agendeerde een en ander vervolgens in Brussel.

De Europese Commissie besloot daarna tot een snelle consultatieronde en kreeg in korte tijd 64 schriftelijke reacties binnen. Daaronder veel reacties uit Nederland; onder meer van de NBA en de SRA, van ondernemersorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland en vakbond FNV. Ook verschillende Nederlandse accountantskantoren reageerden zelf op de consultatie. De Europese Commissie was gevoelig voor de argumenten en ging door de bocht.

Goede zaak

Ook enkele media pakken de kwestie op. “Een aantal kleinere mkb-bedrijven is voorlopig verlost van de dreigende en prijzige accountantscontrole”, zo schrijft het FD. De krant citeert in haar artikel onder meer NBA-bestuurslid Steef Visser. Die noemt de verhoging “een goede zaak, want de afgelopen jaren is het hard gegaan met de inflatie”. Voor accountants is het volgens hem ook goed nieuws, want “op de markt voor accountants is schaarste”. Straks is er minder vaak een nieuw kantoor nodig om een onderneming te helpen met de verplichte controle.

Geert Dreschler, partner bij MKB Accountants uit Veenendaal, spreekt tegenover het FD van “mooi nieuws” en had naar eigen zeggen “de eerste juichende klant al aan de lijn”. Volgens hem zaten diverse mkb-ondernemers op aanpassing van de controlegrenzen te wachten en scheelt het voor bedrijven soms tienduizenden euro’s als ze geen verplichte accountantscontrole hoeven te ondergaan. In een toelichting op BNR Nieuwsradio denkt Drechsler dat het voor accountants in het mkb niet per se rustiger wordt, “want die kunnen hun relatie met de klant in stand houden, nu ze niet meer controleplichtig zijn”. Hij is niet bang dat kwaadwillende ondernemers gaan rommelen met de cijfers als ze niet controleplichtig zijn. “Ook de ondernemers die op de grens zitten hebben een accountant die de jaarrekening samenstelt en die kijkt naar zaken die er gebeuren. Dus die trend verwacht ik zeker niet.”

VNO-NCW en MKB Nederland zijn volgens het FD ook blij. De controlegrenzen zijn te lang niet geïndexeerd en dus moeten sommige ondernemingen nu nog een accountant inhuren, wat straks niet meer nodig is. Het vinden van een accountant is al moeilijk genoeg.

Inkoppertje?

Accountant Joris Joppe plaatst in zijn column op Accountant.nl toch ook enkele kanttekeningen bij de verhoging van de controlegrenzen, al snapt hij het besluit van de Europese Commissie best. “Alhoewel de logica van het besluit onweerlegbaar is, staat het in schril contrast met de waarde die in het algemeen wordt gehecht aan het belang van accountants voor het maatschappelijk verkeer. Als het mijn business was, zou ik me zorgen maken.”

Als dataspecialist heeft Joppe wat vragen over de analyse die in aanloop naar het besluit is gemaakt. En de hogere grenzen voor de controleplicht “blijven nog steeds relatief domme criteria”, meent hij. “We kijken nog steeds niet naar het risicoprofiel van een onderneming of de belangen van stakeholders. Wellicht hadden we onszelf wat meer tijd moeten gunnen, zodat we criteria voor een wettelijke controle daadwerkelijk af hadden kunnen stemmen op de behoefte van het maatschappelijk verkeer. De druk is van de ketel, maar dit lijkt me toch een gemiste kans.”

Implementatie

De aangepaste Richtlijn 2013/34/EU moet in Europa nog wel even ‘voorgehangen’ worden bij de Europese Raad en het Europees Parlement. Die kunnen nog bezwaar maken. Ook kan de termijn met nog eens twee maanden worden verlengd, op initiatief van het Europees Parlement of de Raad. Helemaal definitief is de richtlijn dus nog niet. De wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen die nodig zijn om aan de nieuwe richtlijn te voldoen, moeten uiterlijk van toepassing zijn voor boekjaren die beginnen op of na 1 januari 2024. Om ondernemingen al eerder gebruik te laten maken van de bijgestelde drempelwaarden, mogen individuele lidstaten ondernemingen ook toestaan die bepalingen toe te passen voor boekjaren die beginnen op of na 1 januari 2023. De Nederlandse wetgever is nu aan zet om de aangepaste EC-richtlijn te implementeren.