Magazine 13 december 2023

Op de stoel: Kees Camfferman

Hoogleraar Kees Camfferman schreef samen met Luc Quadackers een boek over de geschiedenis van het Nederlandse accountantsberoep in de periode 1960-1995. “Ik vind het leuk om te weten waar dingen vandaan komen.”

Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 4, 2023

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel in pdf
» Download het hele nummer (pdf)

Marc Schweppe

Waarom schrijft een hoogleraar verslaggeving een boek over de historie van het accountantsberoep?

“Ik had altijd al belangstelling voor geschiedenis in het algemeen, ik vind het leuk om te weten waar dingen vandaan komen. Omdat ik al had geschreven over externe verslaggeving in historisch perspectief, kwam de vraag op of ik ook iets wilde doen met de geschiedenis van het accountantsberoep. Het vinden van de juiste vorm van dit project duurde even, maar er is nu dit boek, geschreven samen met Luc Quadackers. Het is een uitstapje, niet mijn kernactiviteit.”

Het boek gaat over de periode 1960-1995. Wat maakt dat zo’n belangrijke periode voor het accountantsberoep?

“Ik noem het een ‘scharnierperiode’; alle grote thema’s die nu spelen zijn toen opgekomen: schaalvergroting, internationalisering, strengere regelgeving, commercialisering, verbreding van de dienstverlening. Het beroep werd een stuk complexer, net als het veld waarin de accountant opereert. Accountants kregen voor het eerst serieuze kritiek, er werd gesproken van de ‘ontsokkeling’ van de accountant. Het ontzag voor de deskundigheid van accountants nam af. Tegelijk bouwden accountants als het ware een nieuwe sokkel voor zichzelf, in de vorm van succesvolle, internationale bedrijven waar je veel geld kon verdienen.”

Juist in de jaren na 1995 gingen de ontwikkelingen snel, vooral sinds de Enron-affaire van 2001. Jeuken je handen al voor een vervolg?

“Zelf solliciteer ik daar niet per se naar; het zou boeiend zijn, maar dat geldt ook voor mijn eigenlijke vakgebied. Op dit moment ben ik vooral blij dat ik met dit boek klaar ben. Maar ik vind wel dat er een vervolg moet komen, bijvoorbeeld over de periode tot en met 2030. Dan weten we hoe het beroep verder gaat, de effecten van de kwartiermakers zijn dan wel duidelijk. Met dat schrijven kunnen we nu al voorzichtig beginnen.”

Wat zijn je eigen verwachtingen voor de toekomst van het accountantsberoep, met name als het gaat om verslaggeving?

“De toekomst voorspellen kan ik niet, maar een mogelijk scenario is ‘meer van hetzelfde’: nog dikkere verslagen, nog meer regelgeving. En dat niet alleen voor financiële, maar ook voor duurzaamheidsverslaggeving. Een alternatief scenario is dat we meer gaan nadenken over wat we verwachten van verslaggeving: Wat is echt belangrijk en waar kan het wel een tandje minder? Wat moet exact worden geregeld en waar kunnen we het meer open laten? We moeten ons misschien minder druk maken over de details, het houdt een keer op met al die complexiteit. We hebben allemaal wel het
gevoel dat het simpeler moet kunnen. Maar dat vraagt ook om een toezichthouder die daarmee kan werken.”

Ooit stelde je een canon samen over het Nederlandse accountantsberoep. Hoe staat het daar mee?

“Die canon zit nog steeds in mijn computer, daar moet eens een mooie website van worden gemaakt, bijvoorbeeld voor gebruik in het onderwijs. Ik had 25 vensters bedacht: over Pacioli, de Pincoffs-affaire, het ontstaan van de beroepsorganisatie, de eerste vrouwelijke accountant. Het laatste venster ging over het accountantsdebat, misschien is dat de reden dat die canon nog niet klaar is.”

Wat doet Kees Camfferman als hij niet werkt?

“Ik lees af en toe over geschiedenis en besteedt naast mijn gezin ook veel tijd aan de kerk, ik ben ouderling in de Protestantse Gemeente Amstelveen-Buitenveldert. En ik houd van talen, ik leer Chinees, Grieks en de basis van Indonesisch. We hebben aan de VU veel internationale studenten, ik kan af en toe een student verrassen door in algemeen beschaafd Chinees de term voor fair value te gebruiken.”

CV

Prof. dr. Kees Camfferman (1966) is registeraccountant en hoogleraar financial accounting aan de School of Business and Economics van de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij is ook lid van de Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ). Camfferman woont in Aalsmeer, is gehuwd en heeft drie kinderen.