Magazine 25 oktober 2022

Adverteren doet begeren

1973: Bakkie koffie, 'met een klontje service'.

Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 5, 2022

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel (pdf)
» Download het hele nummer (pdf)

Luc Quadackers

Heeft u zich ooit afgevraagd wanneer de spreekwoordelijke gesprekken bij de koffieautomaat zijn begonnen? Nou, dat zou best wel eens begin jaren zeventig kunnen zijn geweest. In deze advertentie van de Holland Drink Service uit De Accountant van november 1973 lijkt de koffieautomaat namelijk het nieuwste van het nieuwste te zijn. De koffiezettende ‘grootmoeder’ (think: juffrouw Jannie uit Jiskefet) wordt ingeruild voor deze ‘kostenbespaarder’: vanaf slechts 1 gulden huur per dag en 14 cent per kopje. Nou ja, per (onaantrekkelijk) plastic bekertje.

Voorafgaand aan dit soort centrale machines werd de koffie op kantoor vaak rondgebracht door een koffiejuffrouw. Misschien gebeurde dat na de aanschaf van deze machine ook nog wel, maar het zette ongetwijfeld de drankenzelfservice op kantoren in gang. De mogelijkheden van de machines werden uiteraard verder uitgebreid. Al gauw schonken zij ook soep en chocolademelk, hetgeen regelmatig leidde tot een vermenging van het gehele aanbod; een smaaksensatie die veel vijftigplussers zich vast nog voor de geest kunnen halen. Later verdween de soep overigens weer.

Gesprekken onder het genot van een kop koffie bestaan al heel lang. Vanuit het Midden-Oosten verspreidde de koffie zich de wereld over. De eerste koffie in Europa werd in de zeventiende eeuw verkocht als medicijn en in 1683 ontstond in Venetië het eerste koffiehuis. Dergelijke ontmoetingsplekken werden overal een daverend succes, vaak bevolkt door de lokale intellectuelen en kunstenaars. En ja, zo is inderdaad de term ‘café’ ingeburgerd geraakt voor dit fenomeen.

Het onderhouden van contacten en het ontstaan van ideeën rondom het nuttigen van koffie wordt door sommigen inmiddels ook wel aangeduid als het coffee machine effect. De afgelopen jaren lijkt de meer persoonlijke koffieservice echter weer aan een opmars begonnen binnen kantoren. Werknemers kunnen inmiddels vaak terecht bij een heuse barista. Het sociale element krijgt hiermee weer een extra dimensie, al blijft de essentie gelijk: het drinken van koffie. En net als bij veel andere stimulerende middelen vindt men het aangenaam om die samen te gebruiken.