Magazine 22 juni 2022

Van NOW naar belastingschuld: hou het uitvoerbaar!

Het is al ruim twee jaar geleden dat de uitbraak van Covid aanleiding vormde voor versnelde invoering van de NOW en andere steunmaatregelen. Vanaf het begin was duidelijk dat het een grofmazige regeling was, met verhoogd risico op misbruik en oneigenlijk gebruik.

Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 3, 2022

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel (pdf)
» Download het hele nummer (pdf)

Nu staan we aan de vooravond van een nieuwe maatregel, die bedrijven die zwaar zijn getroffen door de coronacrisis, moet behoeden voor faillissement: een mogelijk verlengde terugbetalingstermijn voor opgelopen belastingschuld. Welke lessen kunnen we uit het NOW-proces trekken?

Recent onderzoek van de Accountantsdienst Rijk (ADR) bevestigt dat de uitvoering van de NOW-maatregelen niet vlekkeloos verliep. De ADR voerde aselect 25 reviews uit bij accountants die een verklaring bij een vaststellingsaanvraag van NOW-1 of NOW-2 afgaven. Niet representatief, wel informatief. Bij zeventien reviews werd het accountantswerk toereikend bevonden, maar acht reviews leidden tot de conclusie ‘ontoereikend’. Die reviews deden zich vrijwel uitsluitend voor bij NOW-aanvragen van mkb-ondernemingen die niet controleplichtig zijn.

Met name bij NOW-subsidies waar minder zwaar accountantsonderzoek noodzakelijk is, laten accountants steken vallen, schrijft de minister.

Van Gennip benadrukt dat een ontoereikend oordeel niet betekent dat ook onrechtmatig NOW-subsidie is toegekend, maar dat de accountant geen deugdelijke grondslag had voor het oordeel. Mede naar aanleiding van het ADR-onderzoek sprak ik onlangs met de minister, waarbij ze overigens aangaf over het geheel redelijk tevreden te zijn over de bijdrage van accountants aan de afhandeling van NOW-steunmaatregelen.

Het is goed om te bezien wat de ADR-onderzoeksresultaten en onze eigen ervaringen met de NOW ons leren voor het volgende dossier: betalen van nog verschuldigde belasting met een al dan niet verlengde termijn. Iedere ondernemer met een coronabelastingschuld krijgt automatisch vanaf 1 oktober zestig maanden de tijd om te betalen. De Belastingdienst overweegt om die termijn uit te breiden tot maximaal tien jaar. Als volledige betaling niet haalbaar is, wordt soepeler omgegaan met saneringsverzoeken; mits een bank, herstructureringsdeskundige of accountant een positieve beoordeling over de levensvatbaarheid bijvoegt.

Terwijl MKB Nederland pleit voor de verlengde terugbetalingstermijn, is in de Tweede Kamer al kritisch
gereageerd. Er is begrip voor de wens van zwaar getroffen mkb-ondernemingen. Maar is het financieel-economisch zinvol? Als bedrijven niet in staat zijn in vijf jaar schulden af te betalen, lukt het dan wel in tien jaar? Leidt het tot oneerlijke concurrentie met andere bedrijven? Gaat het om bedrijven die eigenlijk gewoon niet levensvatbaar zijn? Terechte vragen. Daar komt voor ons nog een andere vraag bij: Is zo’n regeling voor de mkb-ondernemer en zijn of haar accountant uitvoerbaar? Kunnen we voor mkb-ondernemingen, zeker die waar accountants moeite hadden met de NOW-werkzaamheden, iets zinvols zeggen over de mogelijkheid om niet in vijf jaar, maar wel in tien jaar de openstaande belastingschuld af te lossen? En wat verstaat de Belastingdienst onder een ‘positieve beoordeling van de levensvatbaarheid’? Waarom wordt er door de overheid niet één aanpak voor alle coronaschulden ontwikkeld, zodat eventuele terugbetaling van NOW- en TVL-subsidies in eenzelfde regime plaatsvinden?

En wat te denken van private schuldeisers: banken, leveranciers, familie en vrienden, die ook de komende
jaren voor de deur staan? Juist ondernemers die het nu moeilijk hebben, moeten op hun accountant kunnen rekenen. Ik roep onze leden met zulke klanten op met hen het gesprek aan te gaan. Velen van u zullen dat al hebben gedaan. Als NBA gaan we het gesprek aan met de ministeries en zullen hen, mét private schuldeisers, uitnodigen voor een rondetafel. Want we mogen bij de overheid rekenen op een uitvoerbare terugbetalingsregeling voor deze ondernemers én hun accountants.

Kris Douma
Kris Douma is voorzitter van de NBA.