Magazine 22 juni 2022

Bronnen

Handen uit de mouwen - Who’s the boss? - Elly’s boekblog.

Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 3, 2022

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel (pdf)
» Download het hele nummer (pdf)

Rob Heinsbroek

Handen uit de mouwen

Dit boek van Paape en Van de Voort gaat over hoe een bedrijf met de juiste governance optimaal waarde kan realiseren.

De auteurs zijn niet van de softe aanpak en schoppen maar al te graag tegen heilige huisjes. Economische groei belangrijk? Mjah, maar alleen als het onderdeel is van langetermijnwaardecreatie. En dat richt zich op meer dan alleen de centjes onderaan de streep. Shareholders én stakeholders weet u wel. En passant worden in de prelude ook nog even de volgende zaken genoemd; klimaatverandering, energietransitie, circulaire en inclusieve economie en de zeventien sustainable development goals van de Verenigde Naties.

Dat is nogal wat en dat vraagt dus ook om een behoorlijke rethink. Van verslaggeving - integrated reporting anyone? - tot besturen van en toezicht houden op organisaties. En voor dat laatste hebben ze onder andere een verfrissend voorstel voor de takenverdeling in een one-tier board in de aanbieding; het bestuur (de executives) richten zich op de korte termijn; de executie en implementatie van de strategie en W&V-rekening. De toezichthouders (non-executives) gaan dan over de lange termijn; het formuleren van de strategie en het benutten van de bezittingen op de balans. En dat is best een andere taakverdeling dan we zijn gewend.

Maar eerst even die fantoomtrots uit de titel. Dat is een gevoel van trots over een niet meer bestaande onderneming, bijvoorbeeld na een (vijandige) overname of een delisting. Paape en Van de Voort hebben hier niets mee. Ook niet zo met dat fameuze ‘Oranje-gevoel’ als er een overnamebod voor een oer-Hollands bedrijf op tafel komt. Zorg nu maar gewoon als bestuur dat je voldoende waarde creëert, dan wordt je geen prooi van de spreekwoordelijke barbaren aan de poort.

Dat klinkt als een volstrekt logische aanbeveling, maar is het in de praktijk altijd zo simpel? Een gebrek aan waarde bij een bedrijf hoeft niet altijd met een vorm van bestuurlijk onvermogen samen te hangen, er kunnen ook tal van externe factoren een rol spelen. In elk geval houden de auteurs een sterk pleidooi om als bestuurder of toezichthouder niet achterover te leunen, maar de handen uit de mouwen te steken. En dat kan natuurlijk nooit kwaad.

Zo komen er dus een aantal nieuwe inzichten en termen langs in dit boek, tezamen met reeds bestaande modellen en terminologie. Die 4C-governance gaan we hier niet uitspellen, dat mag u zelf gaan lezen. Een en ander vereist soms enige voorkennis maar de auteurs hanteren op zich een goed leesbare schrijfstijl. Tevens passen Paape en Van de Voort het mooi in met de actuele discussies over het welzijn van en voor toekomstige generaties. Ook zijn Paape en Van de Voort positief over het kunnen bereiken van al deze doelstellingen. Er is heel wat voor nodig maar het kán wel, maar dan vooral als de lezer goed naar Paape en Van der Voort luistert... Er zit wat dat betreft ook wel wat ongeduld in het boek dat zich her en der tussen de regels door fijntjes laat merken. Sommige lezers zullen dit irritant vinden, maar vooruit dan maar.

Dus mocht u eens een ceo tegenkomen die over “inkoop eigen aandelen” begint of meer van dat soort korte-termijn-beurskoers-opkrik-fratsen, geef ze meteen dit boek cadeau. Nee, nog sterker. Sla de desbetreffende ceo maar flink om de oren met dit boek, van mij mag u. En ik vermoed van Paape en Van de Voort ook...

Leen Paape en Leo van de Voort: Exit fantoomtrots - 4C Governance en meervoudige waarderealisatie houden barbaren buiten de poort, Mediawerf 2022, ISBN 978-94-90463-92-2

Who’s the boss?

Bij een klein beetje volgen van de media in de afgelopen jaren bent u ongetwijfeld de naam van Gerard Sanderink tegengekomen. De baas van ICT-bedrijf Centric, bouwbedrijf Strukton en ingenieursbureau Antea.

Een self made man, die na een reeks zakelijke successen compleet is vastgelopen in rechtszaken en persoonlijke affaires en daarvan doet Tubantia-verslaggeefster Angelique Kunst prima verslag in dit boek. Inclusief een uitgebreide beschrijving van de persoon van Sanderink van kinds af aan, tot aan verslagen van rechtbankzittingen waarmee hij de laatste jaren veelvuldig de publiciteit haalt.

U kunt dit boek op twee manieren lezen. Ten eerste als een volledig uit de klauwen gelopen soapopera, waarin een topondernemer ten onder gaat aan bizarre complottheorieën, uit de hand gelopen persoonlijke en liefdesrelaties, gefantaseerde verhalen en meer van dat soort fraais. Deze zienswijze is terecht, want er staan behoorlijk veel smeuïge verhalen en details in het boek. Dit zal ongetwijfeld de insteek van de meeste lezers zijn en dat is wel te begrijpen.

Daarnaast kunnen we ook proberen er wat serieuzer naar te kijken en de problematiek at face value nemen. Want vanuit het perspectief van een geïnteresseerde accountant komen hier serieuze en interessante vragen naar voren. Hoe ga je als accountant om met een dergelijk dominant persoon in de governance van de organisatie waar je adviseert of controleert? Beweeg ik mee, beweeg ik tegen, en zo ja hoe hard dan? Voor je het weet ben je als accountant toch een beetje bezig met een ‘wedstrijdje-op-eieren-lopen’. Dat is eigenlijk niet de bedoeling, maar uw recensent durft er een lief ding onder te verwedden dat dit in de praktijk vaker voorkomt dan we denken. En een echt panklare Standaard of NBA-handreiking hebben we daarvoor niet echt, helaas. Het professionele oordeelsvermogen, de rechte rug, deze zaken zijn hier van belang.

Overigens - met bovenstaande in gedachte - komen ook enkele malen de accountants van de door Sanderink gerunde ondernemingen in het boek ter sprake. Thema’s als extra onderzoek, een verklaring met beperking, werkzaamheden (tijdelijk) stoppen komen voorbij en dat maakt deze biografie tot nuttig leesvoer.

In elk geval, welk perspectief ook overheerst bij het lezen van dit boek, interessant is het zeker.

Angelique Kunst: Er is er hier maar één de baas! - over de ontspoorde macht van Gerard Sanderink, Business Contact 2022, ISBN 978 90 470 1647 2

Elly’s boekblog

Bloed, zweet, maar samen

De titel wekt even de indruk dat het hier gaat om André en Rachel Hazes. Maar nee, de ondertitel maakt duidelijk dat het gaat om ‘samenwerken voor een betere wereld’.

Dit boek richt zich op grote bedrijven én start-ups en toont aan dat ingrijpende innovatie en transformatie niet makkelijk maar wel mogelijk is, door samenwerking van deze twee typen organisaties.

Start-ups kunnen de mooiste innovaties hebben, opschalen is cruciaal voor het succes ervan. Hiervoor is overname door óf samenwerking met een groot bedrijf nodig. De verschillende typen samenwerking worden in het boek uitgewerkt: enkelvoudig en meervoudig. Bij enkelvoudig gaat het primair om de (duurzame) bedrijfsdoelstellingen van de partners, denk aan het maken van duurzame producten die op termijn de markt veranderen (bijvoorbeeld vleesvervangers). Bij meervoudig gaat het juist om het veranderen van een heel systeem, voordeel voor de participanten is van ondergeschikt belang (of helemaal afwezig).

Oké, veel bedrijven doen aan green- en woke washing, maar gelukkig zijn er óók veel voorbeelden van hoe het wél moet. De auteurs gebruiken hier niet de bekende cases van Tesla en Patagonia, maar komen met (voor mij) onbekende bedrijven als PHYSEE, een producent van glas dat zonlicht omzet in zonne-energie. Denk aan ramen voor gebouwen, autoruiten en kassen, maar ook brillenglazen. Een andere casus is die van DoctHERs, fascinerend!

De vlot geschreven combinatie van theorie en praktijk mondt uit in acht samenwerkingsaspecten: actoren,
motivatie, doel, vorm, middelen, acties en realisatie, die weer worden onderbouwd met de meest aansprekende (meest Nederlandse) voorbeelden. Geen tranen dus!

Harry Hummels, Wouter Scheepens en Erlijn Sie, Bloed, zweet, maar samen, Van Duuren, 2022, ISBN 9789089656162

Elly Stroo Cloeck is project- en interimmanager GRC, audit en accountancy. Ze schrijft recensies en samenvattingen van managementboeken, te vinden op 1001managementboeken.nl.